غلامعباس فلاح قالهری؛ رسول سروستان
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، پیش‌بینی و بررسی تعداد روزهای پدیده گرد و غبار ایستگاه‌های منتخب استان خوزستان با استفاده از مدل‌های باکس-جینکیز است. پژوهش حاضر در هشت ایستگاه منتخب از استان خوزستان بهمنظور مقایسه دقت مدل باکس-جنکینز و پیش‌بینی مقدار پدیده گرد و غبار انجام شده است. با استفاده از نرم‌افزار Minitab 17 مدل سری زمانی باکس-جنکینز ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، پیش‌بینی و بررسی تعداد روزهای پدیده گرد و غبار ایستگاه‌های منتخب استان خوزستان با استفاده از مدل‌های باکس-جینکیز است. پژوهش حاضر در هشت ایستگاه منتخب از استان خوزستان بهمنظور مقایسه دقت مدل باکس-جنکینز و پیش‌بینی مقدار پدیده گرد و غبار انجام شده است. با استفاده از نرم‌افزار Minitab 17 مدل سری زمانی باکس-جنکینز تعداد روزهای گرد و غبار ماهانه بررسی و بهترین مدل برازش داده شد، صحت و دقت مدل‌ها به کمک نرمال بودن توزیع مانده‌ها، فرض ثابت بودن واریانس، نمودارهای مربوط به مانده‌ها در طول زمان، آزمون پرت-مانتو تأیید شد و در پایان از نرم‌افزار ArcGIS 10.4 برای ترسیم نقشه‌های خروجی استفاده شد. نتیجه این پژوهش نشان داد، الگوهای مناسب ماهانه به‌ترتیب برای رامهرمز، آغاجاری، بهبهان، آبادان، دزفول، امیدیه، اهواز، و مسجد سلیمان بترتیب (1،1،1)(0،1،2) ARIMA، (1،1،1)(1،1،2) ARIMA، (2،1،1)(0،1،3) ARIMA، (2،1،1)(0،1،1) ARIMA، (2،1،1)(0،1،2) ARIMA، (1،1،1)(1،1،3) ARIMA (1،1،1)(0،1،3) ARIMA (1،1،1)(0،3،4) ARIMA هستند که از دقت خوبی برای پیش‌بینی گرد و غبار برخوردار بودند. همچنین، پیش‌بینی تعداد روزهای پدیده گرد و غبار برای سالهای 2018 تا 2027 نشان داد که از میان شهرهای استان خوزستان شهرهای آغاجاری، آبادان و مسجد سلیمان بیشتر با پدیده گرد و غبار مواجه هستند و این امر توجه بیشتر مسئولان و برنامه‌ریزان این شهرها را در مواجه با این پدیده طلب می‌کند.
محمد صدیقی؛ امیر شاهرخ امینی
چکیده
بحران کمبود آب موجود در جهان، مدیریت آب در بخش‌های مختلف از جمله حوضه‌های آبی و کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده است. حوضه‌های آبی و زمین‌های اطراف آنها درطول سالهای اخیر با چالش‌های جدی از قبیل خشک‌شدن دریاچه‌ها و رودها، بیلان منفی آبخوان‌ها، تغییرات کاربری زمین‌های اطراف، افزایش سطح زیرکشت اراضی ...
بیشتر
بحران کمبود آب موجود در جهان، مدیریت آب در بخش‌های مختلف از جمله حوضه‌های آبی و کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده است. حوضه‌های آبی و زمین‌های اطراف آنها درطول سالهای اخیر با چالش‌های جدی از قبیل خشک‌شدن دریاچه‌ها و رودها، بیلان منفی آبخوان‌ها، تغییرات کاربری زمین‌های اطراف، افزایش سطح زیرکشت اراضی زراعی آبی و باغی و تغییر الگوی کشت از سمت محصولات کم‌مصرف به محصولاتی با نیاز آبی بالا مواجه شده‌اند. استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به‌دلیل پوشش وسیع مکانی، قدرت تفکیک بالا، هزینه کم، آرشیو زمانی غنی تصاویر ماهواره‌ای و سهولت روشهای تعیین کاربری، ابزاری مناسب و کارآمد برای کمک به مدیریت منابع آب و خاک است. در این پژوهش، چهار طبقه خاک، آب و مناطق مرطوب، شهری و کشاورزی انتخاب شده‌اند. سپس، از دو روش طبقه‌بندی جنگل تصادفی و ماشین‌های بردار پشتیبان، برای طبقه‌بندی تصاویر استفاده شده است. روشهای طبقه‌بندی با محاسبه دو شاخص دقت کلی و ضریب کاپا با استفاده از داده‌های تست بررسی شدند. طبقه‌بندی جنگل تصادفی در چهار سال 2012، 2014، 2016 و 2018 و طبقه‌بندی ماشین‌های بردار پشتیبان در دو سال 2008 و 2010 بالاترین دقت را دارند. بنابراین، الگوریتم جنگل تصادفی در تفکیک طبقه‌ها به‌خصوص حوضه آبی به‌خوبی عمل کرده است و می‌توان به‌عنوان روشی قابل اعتماد از آن در این حوضه بهره برد.
داود نیک‌کامی
چکیده
یکی از روشهای مطالعه فرسایش و حفاظت خاک، استفاده از کرت‌های فرسایش است که با ابعاد مختلف و در عرصه‌های طبیعی و یا در آزمایشگاه‌ها ایجاد می‌شوند. خطاهای فاحش در زمان نمونه‌برداری از مخلوط رواناب و رسوب مخازن انتهای این کرت‌ها و نتیجه‌گیری‌های غلط از آزمایش‌هایی که در این کرت‌ها صورت می‌گیرند، امور رایجی است که باید از آنها ...
بیشتر
یکی از روشهای مطالعه فرسایش و حفاظت خاک، استفاده از کرت‌های فرسایش است که با ابعاد مختلف و در عرصه‌های طبیعی و یا در آزمایشگاه‌ها ایجاد می‌شوند. خطاهای فاحش در زمان نمونه‌برداری از مخلوط رواناب و رسوب مخازن انتهای این کرت‌ها و نتیجه‌گیری‌های غلط از آزمایش‌هایی که در این کرت‌ها صورت می‌گیرند، امور رایجی است که باید از آنها اجتناب کرد. تحقیقات کمی در رابطه با نحوه نمونه‌برداری از این مخازن و کاهش خطاهای ناشی از آن صورت گرفته است. در این تحقیق، به بررسی افزایش دقت نمونه‌برداری با قرار دادن سطل در مخزن و روش استفاده از بطری پرداخته شد. به این منظور، پس از تهیه دو مخزن 220 لیتری، با ایجاد غلظت‌های به‌ترتیب پنج، 10 و 20 گرم در لیتر در مخزن اول و انتقال محلول حاصل به مخزن دوم که در ارتفاع پایین‌تری از مخزن اول قرار گرفته، با قرار دادن سطل 20 لیتری در زیر لوله وارد کننده محلول در مخزن دوم، اقدام به تله‌اندازی ذرات درشت‌دانه شد. محتویات سطل در آزمایشگاه پس از خشک شدن به‌طور جداگانه توزین شدند. با مخلوط کردن محلول مخزن دوم، اقدام به نمونه‌برداری به وسیله بطری‌های یک لیتری به تعداد سه تکرار برای هر غلظت شد. نمونه‌برداری‌های فوق بدون قرار دادن سطل به‌عنوان شاهد نیز صورت گرفت. بررسی معنی‌دار بودن اثر غلظت‌ها بر مقدار خطا با تجزیه واریانس طرح آزمایشات بلوک تصادفی صورت گرفت. نتایج نشان داد که بین غلظت‌های به‌دست آمده در آزمایش با سطل و بدون سطل اختلاف معنی‌داری در سطح یک درصد وجود دارد. در حالت بدون سطل خطای نمونه‌های پنج، 10 و 20 گرم در لیتر به ترتیب 63.13، 78.40 و 73.97 درصد و در حالت استفاده از سطل به ترتیب 15.90، 15.07 و 4.83 درصد بودند. متوسط خطا در هر سه غلظت در حالت بدون سطل 71.83 درصد و در حالت استفاده از سطل 11.93 درصد بود.
مجید کاظم زاده؛ علی سلاجقه؛ آرش ملکیان؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
به‌طور متوسط 70 درصد بارانی که به سطح زمین می‌رسد، از طریق فرایند تبخیر-تعرق به اتمسفر باز می‌گردد که این میزان در مناطق خشک به 90 درصد می‌رسد. بنابراین، کمی‌کردن میزان تبخیر-تعرق یکی از عوامل بسیار با اهمیت برای طراحی و اجرای برنامههای مدیریتی برای اصلاح و احیای حوزههای آبخیز است. بهمنظور بررسی تاثیر اقدامات بیولوژیکی ...
بیشتر
به‌طور متوسط 70 درصد بارانی که به سطح زمین می‌رسد، از طریق فرایند تبخیر-تعرق به اتمسفر باز می‌گردد که این میزان در مناطق خشک به 90 درصد می‌رسد. بنابراین، کمی‌کردن میزان تبخیر-تعرق یکی از عوامل بسیار با اهمیت برای طراحی و اجرای برنامههای مدیریتی برای اصلاح و احیای حوزههای آبخیز است. بهمنظور بررسی تاثیر اقدامات بیولوژیکی آبخیزداری بر تغییرات رطوبت خاک و تبخیر-تعرق، حوضه معرف و زوجی زیدشت طالقان استان البرز انتخاب شد. بهمنظور محاسبه تبخیر-تعرق از روش بیلان رطوبت خاک استفاده شد و نقاط پایش رطوبت خاک با مطالعات میدانی و آزمایشگاهی در سه دامنه اصلی (شمال غربی، شرقی و جنوب شرقی) و با سه تکرار و در سه عمق 20-0، 40-20 و 60-40 سانتی‌متر در حوزههای آبخیز نمونه و شاهد به‌صورت یک به یک با هم انتخاب شد. رطوبت خاک با استفاده از روش رطوبت وزنی و حجمی در مجموع در 48 نقطه طی دوره رشد سال 1396 اندازه‌گیری شد. همچنین، بهمنظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روشهای تجزیه واریانس آشیانه‌ای، تجزیه واریانس یکطرفه و آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد که به‌طور متوسط، درصد رطوبت خاک طی دوره رشد به‌ترتیب 13.55 و 11.9 در حوضه‌های نمونه و شاهد بوده است. همچنین، مقدار تفاوت تبخیر-تعرق واقعی در بین حوزههای آبخیز نمونه و شاهد از لحاظ آماری معنی‌دار نشد و به‌ترتیب مقدار آنها 181 و 159 میلیمتر طی یک دوره رشد بوده است. تبخیر-تعرق واقعی در حوزه آبخیز نمونه تحت عملیات آبخیزداری 2.3 درصد در هر ماه بیشتر از شاهد بوده است. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد که مقدار تبخیر-تعرق تحت دامنه‌های مختلف تفاوت معنی‌داری در سطح پنج درصد با هم داشته، مجموع تبخیر-تعرق حوضه‌های نمونه و شاهد در دامنه‌های شمال غربی به‌ترتیب 229 و 226 میلیمتر، در دامنه‌های شرقی به‌ترتیب 207 و 171 و در دامنه‌های جنوب شرقی به‌ترتیب 109 و 80 میلیمتر بوده است.
نازیلا یعقوب نژاد اصل؛ فریبا اسفندیاری داراباد؛ صیاد اصغری سراسکانرود؛ امیر کرم
چکیده
تغییراتی که درکیفیت مورفولوژیکی یک رودخانه رخ می‌دهد حاصل تداخل‌های انسانی و نیز تغییرات در مورفولوژی رودخانه است. رودخانه طالقان یکی از منابع مهم آب در آبیاری محصولات کشاورزی دشت قزوین محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت اقتصادی سد طالقان بر روی این رودخانه و نیز جنس زمین، بعضی از بازه‌های این رودخانه دچار تغییراتی شده است؛ لذا، ارزیابی ...
بیشتر
تغییراتی که درکیفیت مورفولوژیکی یک رودخانه رخ می‌دهد حاصل تداخل‌های انسانی و نیز تغییرات در مورفولوژی رودخانه است. رودخانه طالقان یکی از منابع مهم آب در آبیاری محصولات کشاورزی دشت قزوین محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت اقتصادی سد طالقان بر روی این رودخانه و نیز جنس زمین، بعضی از بازه‌های این رودخانه دچار تغییراتی شده است؛ لذا، ارزیابی کیفیت مورفولوژیکی این رودخانه بهمنظور اهداف برنامه‌ریزی حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش ارزیابی کیفیت مورفولوژیکی رودخانه طالقان بر اساس روش شاخص کیفیت مورفولوژی بازبینی‌شده (rMQI) است. روش امتیازدهی rMQI به کمی سازی تغییرات رودخانه می‌پردازد و آن زمانی است که رودخانه با شرایط مرجع خود مقایسه شود. مقدار شاخص rMQI منطبق با کمتر از 30% نشاندهنده وضعیت بسیار خوب رودخانه است و بیشتر از 30% بیانگر کیفیت بسیار ضعیف رودخانه است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که تمام بازه‌های رودخانه طالقان دارای وضعیت بسیار ضعیف هستند. علت این وضعیت بسیار ضعیف، مئاندرشدگی رودخانه و دخالت‌های انسانی در بخش بالادست حوزه است. بهمنظور احیای رودخانه طالقان و بهبود کیفیت آب آن محافظت از پوشش گیاهی طبیعی و افزایش آن، جلوگیری از تخریب کاربری اراضی در بالادست حوزه و همچنین کنترل فرسایش کناری رودخانه از طریق اقدامات سازه‌ای و غیر سازه‌ای توصیه می‌شود.
منصور چترنور؛ احمد لندی؛ احمد فرخیان فیروزی؛ علی اکبر نوروزی؛ حسینعلی بهرامی
چکیده
امروزه استفاده از طیف سنجی در برآورد ویژگی‌های خاک کاربرد گسترده‌ای یافته است. هدف از این پژوهش استفاده از امواج مرئی و مادون‌قرمز نزدیک در برآورد خصوصیات خاک در مناطق مستعد تولید گرد و غبار استان خوزستان است. تعداد 142 نمونه خاک از مناطق مستعد تولید گرد و غبار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مقدار کربنات کلسیم معادل، گچ، کربن آلی و ...
بیشتر
امروزه استفاده از طیف سنجی در برآورد ویژگی‌های خاک کاربرد گسترده‌ای یافته است. هدف از این پژوهش استفاده از امواج مرئی و مادون‌قرمز نزدیک در برآورد خصوصیات خاک در مناطق مستعد تولید گرد و غبار استان خوزستان است. تعداد 142 نمونه خاک از مناطق مستعد تولید گرد و غبار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مقدار کربنات کلسیم معادل، گچ، کربن آلی و نیتروژن کل خاک اندازه‌گیری شد. از مدل‌های رگرسیون خطی، حداقل مربعات جزئی (PLSR ) و PLSR و رگرسیون مؤلفه اصلی (PCR ) برای برآورد این خصوصیات در خاک استفاده شد. سه روش بازتاب طیف اصلی و روشهای پیش‌پردازش مشتق اول و مشتق دوم در دو مدل رگرسیونی PCR و PLSR مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل PLSR در حالت استفاده از روش پیش پردازش مشتق دوم باعث کاهش نویز طیف‌های بازتابی نمونه‌های خاک گردید، برای سه پارامتر کربنات کلسیم معادل، کربن آلی و نیتروژن کل به‌ترتیب با ضرایب تعیین 95/0 و 92/0 و 81/0 بیشترین دقت برآورد را نشان داد. برای گچ بیشترین دقت در حالت مشتق اول با ضریب تعیین: 87/0 بود. نتایج این مطالعه بیانگر آن است که استفاده از روش طیف‌سنجی در برآورد خصوصیات خاک در مناطق مستعد تولید گرد و غبار استان خوزستان دقت مناسبی دارد و با توجه به وسعت کانون‌های ریزگرد و سرعت عمل و ارزان‌تر بودن این روش می توان در ارزیابی خصوصیات خاک این مناطق استفاده گردد.
علیرضا معماری؛ کریم سلیمانی؛ محمود حبیب نژاد روشن؛ علی گلکاریان
چکیده
چکیدهمدلهای متعددی برای شبیه‌سازی سیلاب ورودی به مناطق شهری از بازه های روستایی طراحی شده که مدل EPASWMM یکی از آنها می باشد. حوزه آبخیز شهری مشهد (بازه های هیدرولوژیکی روستایی مشرف به شهر مشهد) با 8 زیرحوزه مستقل و با مساحت 2472 هکتار در جنوب شهر مشهد واقع شده و محدوده مورد مطالعه، منطقه مسکونی شهرک پایداری مشهد با مساحت 6/95 هکتار در پایین ...
بیشتر
چکیدهمدلهای متعددی برای شبیه‌سازی سیلاب ورودی به مناطق شهری از بازه های روستایی طراحی شده که مدل EPASWMM یکی از آنها می باشد. حوزه آبخیز شهری مشهد (بازه های هیدرولوژیکی روستایی مشرف به شهر مشهد) با 8 زیرحوزه مستقل و با مساحت 2472 هکتار در جنوب شهر مشهد واقع شده و محدوده مورد مطالعه، منطقه مسکونی شهرک پایداری مشهد با مساحت 6/95 هکتار در پایین دست زیرحوزه های M2، M3 و M4 می‌باشد. بدلیل دبی پیک زیاد سیلاب زیرحوزه های M2، M3 و M4 ، ظرفیت کانالهای انتقال شهری در منطقه شهرک پایداری کافی نبوده و پس از هر بارندگی، رواناب زیادی وارد مناطق مسکونی می شود. هدف از این پژوهش ارزیابی کارایی مدل EPASWMM در شبیه‌سازی رواناب می‌باشد. محدوده مطالعاتی به 12 واحد هیدرولوژیک (OUT1 الی OUT12) تفکیک شده وشبکه جمع آوری رواناب در قالب گره ها- کانالها وارد مدل شد. از چهار واقعه بارندگی برای ارزیابی و واسنجی مدل استفاده شده که در بخش واسنجی ، مقدار نمایه نش- ساتکلیف (NS) برای متغیر دبی در واقعه اول و سوم به ترتیب 94/0 و 92/0 و برای ارتفاع رواناب به ترتیب 9/0 و 86/0بوده و نشاندهنده بالابودن دقت شبیه سازی رواناب شهری با استفاده از مدل EPASWMM در هر دو متغیر می‌باشد. نتایج بخش ارزیابی مدل برای دو واقعه دوم و چهارم نشان می‌دهد که نمایه های (NS) و (R2) برای سه متغیر دبی، ارتفاع و سرعت رواناب به ترتیب از 78/0 تا 9/0 و 73/0 تا 89/0 متغیر بوده که نشاندهنده همبستگی زیاد داده‌های مشاهده ای و شبیه سازی شده می‌باشد. سناریوهای کاهش سیلاب در واحدهای هیدرولوژیکی با توجه به نتایج شبیه سازی بررسی شده و نتایج نشان داد که اتصال- گره های کد 5 ، 8، 11 و 12 ظرفیت انتقال رواناب در سرعتهای بالا را نداشته و بر اساس نتایج روندیابی مدل، تغییر ابعاد گره و کانال انجام شده است.
محمود رستمی نیا؛ مسعود بازگیر؛ علی چابک
چکیده
پدیده گردوغبار یکی از مخاطرات اقلیمی و زیست محیطی مهم در مناطق خشک و نیمه خشک جهان می‌باشد .هدف از این تحقیق بررسی و تعیین ترکیب کانی‌شناسی و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی برخی نمونه‌های خاک سطحی درکشور عراق و ذرات گردوغبار در استان ایلام به منظور منشأیابی طوفان گردوغبار می‌باشد. نمونه‌های گردوغبار از شهرهای ایلام، مهران و دهلران در ...
بیشتر
پدیده گردوغبار یکی از مخاطرات اقلیمی و زیست محیطی مهم در مناطق خشک و نیمه خشک جهان می‌باشد .هدف از این تحقیق بررسی و تعیین ترکیب کانی‌شناسی و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی برخی نمونه‌های خاک سطحی درکشور عراق و ذرات گردوغبار در استان ایلام به منظور منشأیابی طوفان گردوغبار می‌باشد. نمونه‌های گردوغبار از شهرهای ایلام، مهران و دهلران در استان ایلام جمع‌آوری گردید. تعدادی نمونه خاک از لایه سطحی اراضی مناطق مختلف کشور عراق به عنوان منشأ تولید گردوغبار نیز تهیه شد. تجزیه‌های فیزیکوشیمیایی و کانی‌شناسی نمونه‌های گردوغبار و خاک انجام شد. نتایج تجزیه‌های فیزیکوشیمیایی نشان داد که بیشترین درصد ذرات تشکیل‌دهنده خاک‌های عراق و گردوغبار استان ایلام شن و سیلت و کمترین رس می‌باشد. هدایت الکتریکی در همه نمونه‌های دو منطقه بیش از چهار دسی‌زیمنس بر متر و جزء خاک‌های شور محسوب می‌شوند و pH نمونه‌ها گردوغبار و خاک کشور عراق تفاوت معنی‌داری نداشته و در محدوده خنثی تا قلیایی قرار گرفتند. میزان آهک همه نمونه‌ها بیش از 25 درصد می‌باشد. مناطق مختلف دارای درصد کربن آلی پایینی بوده و بیشترین میزان به بدره عراق (%18/1) و کمترین به نجف (%16/0) تعلق می‌گیرد. SAR عمده خاک‌های عراق بیش از 13 و سدیمی شدید و در ذرات گردوغبار، SAR نیز نسبتاً بالا می‌باشد. نتایج کانی‌شناسی پودری نشان داد که کانی‌های غالب در خاک‌های عراق و گردوغبار استان ایلام کلسیت، ژیپس، کوارتز و پالیگورسکیت می‌باشند. نتایج بررسی‌های XRD در نمونه‌ها رس خاک عراق و گردوغبار استان ایلام بیانگر حضور کانی‌های کائولینیت، کلریت، ایلایت و اسمکتیت می‌باشد. به‌طورکلی نتایج تجزیه‌های فیزیکی، شیمیایی و کانی‌شناسی بیانگر این است که مناطق بیابانی در کشور عراق منشأ تولید ذرات گردوغبار در استان ایلام می‌باشد و طوفان‌های گردوغبار در دراز مدت می‌تواند باعث شور و سدیمی شدن خاک سطحی اراضی استان ایلام شود.
فهیمه رضی؛ علیرضا شکوهی
چکیده
طولانی شدن مدت زمان خشکسالی هواشناسی می‌تواند منجر به شروع خشکسالی هیدرولوژیک گردد. در این پژوهش به تعیین فاصله زمانی میان رخداد این دو نوع خشکسالی پرداخته شده است تا بدینوسیله بتوان با شروع خشکسالی هواشناسی، زمان رخداد خشکسالی هیدرولوژیکی را پیش بینی نمود. این امر کمک خواهد کرد که تمهیدات لازم برای مدیریت حوضه را در صورت بروز کمبود ...
بیشتر
طولانی شدن مدت زمان خشکسالی هواشناسی می‌تواند منجر به شروع خشکسالی هیدرولوژیک گردد. در این پژوهش به تعیین فاصله زمانی میان رخداد این دو نوع خشکسالی پرداخته شده است تا بدینوسیله بتوان با شروع خشکسالی هواشناسی، زمان رخداد خشکسالی هیدرولوژیکی را پیش بینی نمود. این امر کمک خواهد کرد که تمهیدات لازم برای مدیریت حوضه را در صورت بروز کمبود آب از پیش فراهم نمود. برای تعیین و پیش بینی فاصله زمانی میان دو نوع خشکسالی از مدل بیلان آب SWAT و برای مطالعه موردی از حوضه آبریز فومنات (تالاب انزلی) در استان گیلان استفاده شد. تحلیل حساسیت مدل بیلان، با توجه به توانایی آن در شبیه سازی جریان دراز مدت رودخانه‌های معرف در حوضه، به روش OAT انجام گردید و نشان داد که ازمیان پارامترهای مورد استفاده در مدل SWAT، سه پارامتر شماره منحنی، آب قابل دسترس خاک و عامل جبران تبخیر در خاک به ترتیب بیشترین تاثیر را در خروجی مدل برای موضوع مورد تحقیق دارا می‌باشند. واسنجی و اعتبارسنجی SWAT با استفاده از مدل SCH انجام شد و دقت شبیه‌سازی با استفاده از شاخص‌های نش-ساتکلیف و ضریب همبستگی در دوره واسنجی به ترتیب 68/0 و 8/0 و در دوره اعتبارسنجی به‌ترتیب 65/0 و 79/0 و قابل قبول برآورد گردید. با داشتن مدل کالیبره شده بیلان، برای هر سناریوی احتمالی در خشکسالی هواشناسی وضعیت بیلان آبی حوضه و همچنین فرصت زمانی موجود برای رخداد خشکسالی هیدرولوژیکی قابل پیش بینی است. براساس نتایج بدست آمده با احتمال بیش از 70درصد تاخیر زمانی یکماهه و به همین ترتیب با احتمال بیش از 23 درصد تأخیر زمانی دو ماهه بین دو خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی وجود دارد.
برات مجردی؛ جواد میرمیری؛ حسین علیزاده
چکیده
مدیریت خشکسالی به منظور بهره برداری از منابع آب بسیار ضروری است. در این مطالعه، برای پایش خشکسالی، از آمار بارندگی ماهانه مربوط به 35 ایستگاه سینوپتیک استان قزوین طی دوره های آماری30 ساله استفاده شد. در این تحقیق، دو شاخص خشکسالی شامل شاخص بارش استاندارد اصلاح شده (MSPI) و شاخص بارش استاندارد (SPI) محاسبه و با چهار شاخص دیگر محاسبه شده در ...
بیشتر
مدیریت خشکسالی به منظور بهره برداری از منابع آب بسیار ضروری است. در این مطالعه، برای پایش خشکسالی، از آمار بارندگی ماهانه مربوط به 35 ایستگاه سینوپتیک استان قزوین طی دوره های آماری30 ساله استفاده شد. در این تحقیق، دو شاخص خشکسالی شامل شاخص بارش استاندارد اصلاح شده (MSPI) و شاخص بارش استاندارد (SPI) محاسبه و با چهار شاخص دیگر محاسبه شده در تحقیق های قبل در این منطقه، مقایسه شد. نتایج برای پایش خشکسالی نشان داد که دقت شاخص بارش استاندارد اصلاح شده (MSPI) از شاخص بارش استاندارد (SPI) و دیگر شاخص ها بیش تر است. بعد از محاسبه وضعیت خشکسالی در ایستگاه ها، با استفاده از روش های درونیابی نظیر IDW ، Kriging ,GPI ,RBF وضعیت خشکسالی منطقه پهنه بندی گردید. نتایج نشان داد که روش IDW با توان یک برحسب مقدار میانگین خطا، از عملکرد بهتری برخوردار است. علاوه براین، برای پهنه بندی خشکسالی از رویکرد دیگری استفاده شد. در این رویکرد، ابتدا مقدار بارش ماهانه درون حوضه را با روش Kriging درونیابی، سپس مقدار MSPI بارش ماهانه برای هر سلول محاسبه می شود. نتایج نشان می دهد که اگر ابتدا مقدار بارش ماهانه را پهنه بندی و سپس مقدار MSPI برای هر سلول محاسبه شود نسبت به روشی که ابتدا شاخص خشکسالی ایستگاه ها محاسبه و سپس پهنه بندی شود، از دقت بیش تری برخوردار است. به منظور ارزیابی دقیق تر خشکسالی، شاخص وضعیت پوشش گیاهی(VCI) با استفاده از محصول ماهانه شاخص پوشش گیاهی تفاضلی نرمال شده (NDVI) سنجنده MODIS محاسبه گردید. همبستگی بین MSPI و VCI نشان می دهد، شاخص MSPI تا حدود زیادی نتایج شاخص VCI را تایید می کند .پس می توان نتیجه گرفت، در صورت فقدان یا کمبود ایستگاه باران سنجی از شاخص VCI مبتنی بر سنجش از دور ماهواره ای با صحت قابل قبولی می توان استفاده کرد.
محمدجواد رضایی؛ محمدرضا رضایی؛ جعفر رضایی
چکیده
در نواحی خشک و نیمه خشک، آب عمده‌ترین عامل محدودیت کشاورزی است. در این مناطق به دلیل کمبود جریان‌های سطحی، فشار عمده بر آبهای زیرزمینی وارد می‌شود. منابع آب زیرزمینی محدوده مورد مطالعه (دشت عباس) نیز به دلیل استفاده بی‌رویه دچار افت شدید گردیده است. در این تحقیق، ما از چهار مدل متفاوت شبکه عصبی تکاملی شامل، شبکه عصبی پرسپترون چندلایه ...
بیشتر
در نواحی خشک و نیمه خشک، آب عمده‌ترین عامل محدودیت کشاورزی است. در این مناطق به دلیل کمبود جریان‌های سطحی، فشار عمده بر آبهای زیرزمینی وارد می‌شود. منابع آب زیرزمینی محدوده مورد مطالعه (دشت عباس) نیز به دلیل استفاده بی‌رویه دچار افت شدید گردیده است. در این تحقیق، ما از چهار مدل متفاوت شبکه عصبی تکاملی شامل، شبکه عصبی پرسپترون چندلایه با الگوریتم ژنتیک (ANN-GA)، شبکه عصبی پرسپترون چندلایه با بهینه‌سازی ازدحام ذرات (ANN-PSO)، شبکه عصبی پرسپترون چندلایه با الگوریتم رقابت استعماری (ANN-ICA) و شبکه عصبی پرسپترون چندلایه با بهینه سازی کلونی مورچگان (ANN-ACOR) برای تخمین سطح آب زیرزمینی بر طبق جریان ورودی زیرزمینی، نفوذ موثر از بارندگی، نفوذ موثر از جریان سطحی و سیلاب، نفوذ موثر از آب برگشتی کشاورزی، جریان خروجی زیرزمینی، برداشت از آبخوان جهت کشاورزی، تبخیر از سطح آب زیرزمینی و داده‌های گذشته سطح آب زیرزمینی استفاده کرده‌ایم. ترکیب ورودی‌ها با استفاده از تجزیه و تحلیل خود همبستگی، خود همبستگی جزئی و همبستگی متقابل برای هر مدل آماده شده است. مدل‌های بهینه با تغییر پارامترهای کنترلی به دست آمده اند. بهترین دقت از بین مدل‌های ارائه شده برای ورودی (GWLt-1 ، GWLt-2، Qint، Qpt-1، Qrt-1، Qit-1، Qoutt-1، Qwt-1 و Qet-1) به دست آمده است. دقت میانگین مربعات خطا در فاز آزمایش برای مدل‌های ANN-PSO، ANN-ICA، ANN-ACOR به ترتیب برابر 1.2208، 0.9456و 1.7720 و برای مدل ANN-GA برابر 0.8739 به دست آمده است. میانگین خطای نسبی مدل ANN-GA برابر 3.6% و ضریب اطمینان آن 0.9388 است. با توجه به نتایج به دست آمده مدل ANN-GA عملکرد بهتری نسبت به سه مدل دیگر برای تخمین سطح آب زیرزمینی از خود نشان داده است.
محمودرضا طباطبایی؛ امین صالح پور جم؛ جمال مصفایی
چکیده
برآورد صحیح مقدار رسوب معلق رودخانه‌ها، نقش مهمی در مطالعات فرسایش و رسوب، هیدرولوژی و مدیریت حوزههای آبخیز دارد. شبیه‌سازی رسوب معلق در سیستم‌های هیدرولوژیکی که دارای پیچیدگی‌های زیاد بوده و درعین‌حال درک و دانش ما از اجزاء و فرآیندهای درون آنها همواره با عدم قطعیت روبرو است سبب کاربرد فراوان مدل‌های هوشمند و از جمله شبکه‌های ...
بیشتر
برآورد صحیح مقدار رسوب معلق رودخانه‌ها، نقش مهمی در مطالعات فرسایش و رسوب، هیدرولوژی و مدیریت حوزههای آبخیز دارد. شبیه‌سازی رسوب معلق در سیستم‌های هیدرولوژیکی که دارای پیچیدگی‌های زیاد بوده و درعین‌حال درک و دانش ما از اجزاء و فرآیندهای درون آنها همواره با عدم قطعیت روبرو است سبب کاربرد فراوان مدل‌های هوشمند و از جمله شبکه‌های عصبی مصنوعی شده است. با این حال، استفاده از این مدل‌های هوشمند نیز با چالش روبرو است. تعیین ساختار مناسب شبکه مستلزم بهینه نمودن پارامترهای مورداستفاده در آن (نظیر تعداد بهینه نرون‌ها و لایه‌ها، وزن و بایاس و نوع توابع فعال‌سازی) بوده که واسنجی مناسب آنها به روش آزمون و خطا، ضمن کارایی کم، منجر به صرف زمان زیاد می‌شود. در پژوهش حاضر، به منظور شبیه‌سازی بار رسوب معلق روزانه رودخانه نیرچای )در محل ایستگاه آب سنجی نیر در استان اردبیل) از شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه استفاده شد. به منظور آموزش مدل شبکه عصبی، علاوه بر روش مرسوم پس انتشار خطا، از الگوریتم بهینه‌سازی ازدحام ذرات (Particle Swarm Optimization (PSO))، به منظور بهینه‌سازی مقادیر وزن و بایاس نرون‌های مدل‌های شبکه عصبی استفاده گردید. به منظور افزایش قدرت تعمیم دهی مدل‌ها، از خوشه‌‌‌‌بندی فازی استفاده شد. نتایج گرفته‌شده از پژوهش حاضر نشان داد که آموزش مدل‌های شبکه عصبی با الگوریتم PSO با کاهش خطای برآورد رسوب (کاهش خطای برآورد کل و ریشه میانگین مربعات خطا به ترتیب تا 3/0 درصد و 4/10 تن در روز) کارایی بیشتری نسبت به مدل‌های شبکه عصبی که صرفاً از روشهای پس انتشار خطا استفاده می‌نمایند داشته است. با توجه به اینکه در بهینه‌سازی پارامترهای شبکه عصبی، الگوریتمهای تکاملی (نظیر الگوریتم PSO) قادر به ارائه راهحلهای مناسبی هستند ، لذا در شبیه‌سازی پدیدهها و متغیرهای پیچیده حوزههای آبخیز (نظیر رسوب معلق) می‌توان از این توانمندی استفاده نمود.
اسرین حسینی؛ محمدرضا گلابی؛ صفر معروفی؛ نسیم خالدیان؛ محمد سلطانی
چکیده
شبیه‌سازی فرآیند بارش -رواناب به عنوان مهمترین گام در مطالعات مهندسی آب و مدیریت منابع آب است. برنامه‌ریزی بهره‌برداری از منابع آبهای سطحی و زیرزمینی، ساماندهی رودخانه‌ها و هشدار سیل نیاز به پیش‌بینی آبدهی رودخانه و رواناب حوزه آبخیز دارد. در مطالعه حاضر به منظور مدل‌سازی بارش- رواناب از روش شبکه عصبی توسعه یافته با فیلتر کالمن ...
بیشتر
شبیه‌سازی فرآیند بارش -رواناب به عنوان مهمترین گام در مطالعات مهندسی آب و مدیریت منابع آب است. برنامه‌ریزی بهره‌برداری از منابع آبهای سطحی و زیرزمینی، ساماندهی رودخانه‌ها و هشدار سیل نیاز به پیش‌بینی آبدهی رودخانه و رواناب حوزه آبخیز دارد. در مطالعه حاضر به منظور مدل‌سازی بارش- رواناب از روش شبکه عصبی توسعه یافته با فیلتر کالمن (EKFNN) استفاده شد و سپس نتایج با روش برنامه‌ریزی بیان ژن (GEP) که در اکثر مطالعات اخیر عملکرد خوبی از خود در مدل‌سازی بارش- رواناب نشان داده بود، مقایسه گردید. داده‌های مورد استفاده در این مطالعه بارش و رواناب روزانه ایستگاه‌های باران‌سنجی و آبسنجی دشت ملایر که شامل ایستگاه‌های پیهان، مرویل و نامیله است در طول دوره آماری 1380 تا 1392 می‌باشد. نتایج نشانگر برتری مدل EKFNNنسبت به مدل دیگر در مدل‌سازی جریان روزانه رودخانه در دشت ملایر داشت. علاوه بر این سرعت اجرای مدل برنامه‌ریزی بیان ژن بیشتر بود و در زمان کوتاهی قادر به ارائه نتایج بود. در نهایت مدل EKFNN به عنوان مدل برتر برای دشت ملایر انتخاب شد.
پیمان معدنچی؛ محمود حبیب نژاد روشن؛ کاکا شاهدی؛ کریم سلیمانی؛ احمد فاتحی
چکیده
چکیده:در حال حاضر انواع روشهای قابل اعتماد و عملی برای اندازه‌گیری رطوبت خاک از مقیاس نقطه‌ای به مقیاس جهانی وجود دارد. توسعه بسیار دقیق تکنیک‌های اندازه‌گیری و داده‌های کارآمد، سیستم را برای نظارت مستمر قادر می‌سازد. به تازگی پیشرفت قابل توجه در تکنیک سنجش از دور، به جامعه علمی اجازه داده است که نقشه رطوبت خاک را در هر نقطه از ...
بیشتر
چکیده:در حال حاضر انواع روشهای قابل اعتماد و عملی برای اندازه‌گیری رطوبت خاک از مقیاس نقطه‌ای به مقیاس جهانی وجود دارد. توسعه بسیار دقیق تکنیک‌های اندازه‌گیری و داده‌های کارآمد، سیستم را برای نظارت مستمر قادر می‌سازد. به تازگی پیشرفت قابل توجه در تکنیک سنجش از دور، به جامعه علمی اجازه داده است که نقشه رطوبت خاک را در هر نقطه از جهان به صورت دقیق و مکرر داشته باشند، که این پیشرفت کمک می‌کند برای به دست آوردن داده‌های مورد اطمینان از حوضه‌های دور دست و حوضه-هایی که بدون آمار هستند و از صرف وقت و هزینه اضافی جلوگیری به عمل می‌آورد. مطالب فوق ضرورت انجام این تحقیق را بیان می‌کند. در این تحقیق فرضیه این است که آیا داده‌های سنجش از دور MERRA-LAND در برآورد رطوبت خاک حوزه آبخیز بافت دقت قابل قبولی دارد؟ برای اینکه به جواب این پرسش برسیم، بعد از دانلود داده‌ها و قرائت آنها جهت صحت‌سنجی داده‌ها از روش همبستگی پیرسون بین داده‌های متوسط ماهانه ماهواره و بارندگی متوسط ماهانه ایستگاه‌های سینوپتیک بافت و باران‌سنجی کیسکان در دوره 2009 تا 2013 استفاده شد. نتایج نشان داد که با اطمینان 99 درصد در ایستگاه کیسکان(که در وسط حوضه واقع شده است) و با اطمینان 95 درصد در ایستگاه بافت بین داده‌های متوسط ماهانه رطوبت خاک سطحی دانلود شده با متوسط بارندگی ماهانه همبستگی بالایی وجود دارد، سپس برای مقایسه میانگین بین داده‌های MERRA-LAND از پایگاه سرویس داده‌های علوم زمین گودارد (GES DISC) به عنوان داده‌های پیش‌بینی شده در تاریخ و ساعت مشخص و درصد رطوبت حجمی به دست آمده از 14 نقطه نمونه برداری شده از سطح خاک و منطقه محدوده ریشه در حوزه آبخیز بافت در همان ساعت و تاریخ به عنوان داده‌های درجا استفاده شد. مقایسه میانگین از روش T جفتی در محیط نرم افزار SPSS برای هر دونوع نمونه (سطحی و محدوده ریشه) انجام شد. نتایج نشان داد که به علت بیشتر بودن T محاسبه شده از T جدول با درجه آزادی 13 در مقایسه رطوبت حجمی سطحی و منطقه ریشه با داده‌های دانلود شده سطحی و منطقه ریشه با اطمینان99درصد اختلاف معنی-داری دیده نمی‌شود و می‌توان به بخش‌های اجرایی توصیه کرد تا به جای صرف وقت و هزینه زیاد از درصد رطوبت حجمی ارائه شده از این پایگاه برای پیش بینی و پایش خشکسالی کشاورزی استفاده کنند.
واحدبردی شیخ؛ رویا جعفری؛ محسن حسینعلی‌زاده؛ حسن رضایی مقدم
چکیده
برآورد دقیق واکنش یک حوضه آبخیز به رخدادهای بارش در مدیریت منابع آب و خاک آن و همچنین طراحی سازه های عمرانی در داخل حوضه و پائین دست آن روی آبراهه ها و رودخانه ها یا در مجاور آنها از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد. با توجه به افزایش شناخت و درک نسبی از سیستم های حوضه آبخیز و گسترش تکنولوژی های سخت افزاری و نرم افزاری و تسهیل یادگیری و کاربرد ...
بیشتر
برآورد دقیق واکنش یک حوضه آبخیز به رخدادهای بارش در مدیریت منابع آب و خاک آن و همچنین طراحی سازه های عمرانی در داخل حوضه و پائین دست آن روی آبراهه ها و رودخانه ها یا در مجاور آنها از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد. با توجه به افزایش شناخت و درک نسبی از سیستم های حوضه آبخیز و گسترش تکنولوژی های سخت افزاری و نرم افزاری و تسهیل یادگیری و کاربرد این تکنولوژی ها امروزه محققان ترجیح می دهند مدل مورد نیاز خویش را با توجه به هدف خود و شرایط داده-ای موجود طراحی و استفاده کنند. هدف از این تحقیق، توسعه مدل توزیعی مکانی–زمانی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی و برنامه نویسی PCRaster جهت دستیابی به روش بهینه نمایش فرآیندهای حوضه آبخیز در مقیاس یک آبخیز زراعی کوچک می‌باشد. در این تحقیق یک مدل هیدرولوژیکی توزیعی مکانی – زمانی رخداد محور در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل‌سازی PCRaster طراحی و توسعه یافت و کارآیی آن با استفاده از داده‌های مشاهداتی زیر حوضه زراعی منتهی به شهرک بهزیستی گرگان به مساحت 27.6 هکتار که در طول تحقیق مورد پایش و داده برداری قرار گرفت، ارزیابی گردید. مدل مورد نظر از نوع یک مدل با اتصال سخت به GIS می باشد. در طی انجام این تحقیق فقط دو رویداد بارش در تاریخ های 11/8/1393 و 25/6/1394 منجر به ایجاد رواناب شد که بترتیب از این رویدادها برای واسنجی و اعتبارسنجی مدل استفاده شد. مقایسه آماری هیدروگراف‌های شبیه‌سازی و مشاهداتی رگبارهای مورخه 11/8/1393 و 25/6/1394 نشان داد که ضریب همبستگی آنها به ترتیب 690/ و 650/و معیار ناش-ساتکلیف آنها به ترتیب 500/و 1 0/5می باشد. نتایج حاکی از آن است که مدل توسعه داده شده از توانایی خوبی در شبیه سازی فرایند بارش-رواناب در طول وقایع رگباری برخوردار می‌باشد.
محمد قیطوری؛ مسیب حشمتی؛ یحی پرویزی؛ محمود عرب خدری؛ محمودرضا طباطبایی؛ خسرو شهبازی
چکیده
امروزه بحث ترسیب کربن به‌دلیل تغییرات اقلیمی در سطح کره زمین، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. هدف از این پژوهش، بررسی کارایی عملیات سازه‌های مکانیکی بر پوشش گیاهی و ترسیب کربن در حوزههای آبخیز استان کرمانشاه، که شامل سدهای کوچک رسوبگیر است که در داخل آبراهه بهمنظور کاهش سرعت جریان هرزآب و تعدیل شیب طولی آبراهه احداث می‌شود. سدهای ...
بیشتر
امروزه بحث ترسیب کربن به‌دلیل تغییرات اقلیمی در سطح کره زمین، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. هدف از این پژوهش، بررسی کارایی عملیات سازه‌های مکانیکی بر پوشش گیاهی و ترسیب کربن در حوزههای آبخیز استان کرمانشاه، که شامل سدهای کوچک رسوبگیر است که در داخل آبراهه بهمنظور کاهش سرعت جریان هرزآب و تعدیل شیب طولی آبراهه احداث می‌شود. سدهای کوچک رسوبگیر در استان کرمانشاه از نوع گابیونی و خشکه‌چین هستند. مشخصات خاک و پوشش گیاهی مناطق تحت عملیات مکانیکی و شاهد آن (چرای شدید و مدیریت قرق) به‌وسیله پیمایش میدانی در سه منطقه، جوانرود، قروتک گیلانغرب و حاجی‌آباد کنگاور اندازه‌گیری شد. نمونه‌برداری زی‌توده بخش هوایی و ریشه گیاه در همه مناطق، همراه با لاشبرگ گیاهی سطح زمین با استفاده از روش ترانسکت و پلات انجام شد. نمونه‌برداری خاک از لایه سطحی (صفر تا 20 سانتی‌متر) برای تعیین بافت خاک، آهک، اسیدیته (گل اشباع)، هدایت الکتریکی (گل اشباع) و کربن آلی خاک به تعداد 36 نمونه، برداشت شد و تحلیل آماری با مقایسه میانگین‌ها با آزمون S.N.K در سطح 0.05 انجام شد. نتایج به‌دست آمده نشان داد، کربن آلی ترسیبشده در عملیات مختلف با توجه به تجزیه واریانس یکطرفه در سطح 0.01 اختلاف، معنی‌دار است و مقدار ذخیره کربن لایه سطحی خاک در عملیات مکانیکی (بندهای کوچک کنترل سیل) 30.16 تن در هکتار به‌دست آمد که ناشی از جمع‌آوری رسوبات بالادست بند است و در مقایسه با مناطق شاهد عملکرد پایینی دارد. همچنین، مقایسه ترسیب کربن عملیات مکانیکی با سایر برنامههای آبخیزداری نشان داد که پوشش گیاهی تاثیر مستقیمی در افزایش کربن ترسیبشده در خاک را دارد.
حامد حق‌نظر؛ رامین امینی؛ مجتبی صانعی
چکیده
بررسی نحوه برداشت‌ها، حجم و میزان برداشت مصالح شن و ماسه از بستر و حاشیه رودخانه‌ها نشان می‌دهد که مشکلات متعدد و فراوانی به لحاظ تغییر شکل هندسی و طبیعی رودخانه‌ها، افزایش طغیان آب و سیلابی‌شدن رودخانه‌ها و همچنین، خطرات زیست محیطی و اکولوژیکی به‌وجود خواهند آورد. لذا، اعمال مدیریت صحیح و مناسب در برداشت شن و ماسه ...
بیشتر
بررسی نحوه برداشت‌ها، حجم و میزان برداشت مصالح شن و ماسه از بستر و حاشیه رودخانه‌ها نشان می‌دهد که مشکلات متعدد و فراوانی به لحاظ تغییر شکل هندسی و طبیعی رودخانه‌ها، افزایش طغیان آب و سیلابی‌شدن رودخانه‌ها و همچنین، خطرات زیست محیطی و اکولوژیکی به‌وجود خواهند آورد. لذا، اعمال مدیریت صحیح و مناسب در برداشت شن و ماسه از رودخانه‌ها می‌تواند در احیاء رودخانه آثار مثبت فراوانی داشته باشد. در این پژوهش، با استفاده از مطالعه آزمایشگاهی اثر جانمایی دو حفره متوالی برداشت مصالح رودخانهای در قالب فاصله حفرهها از هم و همچنین، فاصله حفرهها از دیواره بهمنظور رسوبگذاری و احیای حفرهها برای مدیریت برداشت مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که دورتر شدن حفره پایین‌دست تا 16 برابر عمق جریان، بر پرشدگی و سرعت مهاجرت حفره بالادست تاثیر محسوسی ندارد. از طرفی، برداشت نزدیک دیواره کانال (به فاصله 20 درصد عرض کانال) باعث کاهش 25 درصدی حجم پرشده و کاهش 37 درصدی سرعت مهاجرت لبه بالایی حفره بالاست می‌شود. مقدار پرشدگی برای حفره پایین‌دست با افزایش فاصله حفرهها از هم کاهش می‌یابد، اما میزان کاهش به فاصله حفره پایین‌دست از دیواره بستگی دارد. از طرفی، با دو برابر شدن فاصله بین حفرهها، سرعت مهاجرت حفره پایین‌دست 70 درصد کاهش می‌یابد. برداشت در مرکز کانال و در صورتی که حفرهها در فاصله نزدیک به‌هم قرار داشته باشند، شرایط مطلوبتری به لحاظ پرشدگی و سرعت مهاجرت برای حفره‌های بالادست و پایین‌دست ایجاد می‌کند.
سکینه لطفی نسب اصل؛ فاطمه درگاهیان؛ محمد خسروشاهی
چکیده
کیفیت آب همانند کمیت آن از مهم ترین عوامل مشخص کننده به منظور کاربرد آن در مصارف مختلف به شمار می رود. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب نقش مهمی در طبقه‌بندی و ارزیابی کیقیت آب دارند. با هدف آشکارسازی کیفیت شیمیایی آب رودخانه گوپال در جنوب کشور و بررسی روند تعییرات سالانه آن طی سالهای 1361تا 1392 پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آن مورد بررسی و ...
بیشتر
کیفیت آب همانند کمیت آن از مهم ترین عوامل مشخص کننده به منظور کاربرد آن در مصارف مختلف به شمار می رود. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب نقش مهمی در طبقه‌بندی و ارزیابی کیقیت آب دارند. با هدف آشکارسازی کیفیت شیمیایی آب رودخانه گوپال در جنوب کشور و بررسی روند تعییرات سالانه آن طی سالهای 1361تا 1392 پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آن مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. ار آنجا که ارایه نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی آب به شکل گرافبکی فهم سیستم‌های پیچیده آبهای سطحی را ساده‌تر و سریع‌تر می‌کند روشهای گرافیکی از قبیل نمودارهای ویلکاکس، شولر، پایپر و کالینز نیز مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج روندیابی پارامترهای کیفی آب نشان داد که علیرغم روند نزولی در مقادیر اسیدیته و دبی جریان سایر پارامترهای شیمیایی آب دارای روند صعودی بوده و این روند به ترتیب در دوره‌های 5، 10، 20 شیب بیشتری نسبت به 30 ساله داشته‌اند. روند صعودی تغییرات پارامترهای کیفی و املاح محلول آب، نشان دهنده کاهش کیفیت آب و افزایش املاح محلول این رودخانه می‌باشد. نمودار ویلکاکس نشان داد آب رودخانه در کلاس C4S3 قرار داشته و برای مصارف کشاورزی و آبیاری از نظر احتمال خطر شور و سدیمی شدن نامناسب بوده و دیاگرام شولر نشان داد آب رودخانه در دسته کاملا نامطلوب از نظر شرب قرار داشته و از لحاظ مصارف صنعتی آب ایـن رودخانـه رسـوبگذار بوده و دیاگرام پایپر نشان داد یون‌هـای غالـب در ایـن رودخانه سدیم و سولفات بوده و آب تیپ و رخساره سولفاته سدیک دارد. بطور کلی نتایج نشان داد ازکیفیت آب به‌خصوص 5 ساله اخیر مورد مطالعه مختوم به سال 1392 بشدت کاسته شده که این روند می‌تواند به دلیل برداشت بی‌رویه و عدم مدیریت صحیح بهره‌برداری، ورود زه‌آب‌های کشاورزی ، عدم رعایت حقابه رودخانه، احداث بندهای خاکی در مسیر آبراهه‌ها و از سوی دیگر خشکسالی‌های اخیر بوده که دبی آبی این رودخانه را تحت تاثیر قرار داده است و در نهایت موجب افزایش املاح محلول و کاهش کیفیت آب جهت مصارف گوناگون خصوصا در سالهای انتهایی بوده است لذا پیشنهاد می‌گردد در برنامه‌ریزی‌های مصارف آب رودخانه‌ها که برنامه ریزی بین بخشی را طلب می‌نماید به این مهم توجه وافر گردد.
احسان بذرافشان؛ الهام نقی‌پور؛ مینا دهقانی؛ امید نظری‌زاده سی‌سخت؛ مهدی سپهری؛ علی رضا ایلدرومی
چکیده
سیل به عنوان مهمترین و فرآوان‌ترین مخاطرات محیطی است که می‌تواند موجبات خسارات شدیدی جانی و مالی را فراهم نماید. در بسیاری از موارد تغییر کاربری اراضی موجب بروز سیل می‌شود. در این مطالعه در حوضه گنبد چای برای بررسی تأثیر چکدم‌های (عملیات مکانیکی آبخیزداری) اصلاحی و پیشنهادی بر روی سیل ابتدا با استفاده از روش فازی سازی و AHP و ترکیب ...
بیشتر
سیل به عنوان مهمترین و فرآوان‌ترین مخاطرات محیطی است که می‌تواند موجبات خسارات شدیدی جانی و مالی را فراهم نماید. در بسیاری از موارد تغییر کاربری اراضی موجب بروز سیل می‌شود. در این مطالعه در حوضه گنبد چای برای بررسی تأثیر چکدم‌های (عملیات مکانیکی آبخیزداری) اصلاحی و پیشنهادی بر روی سیل ابتدا با استفاده از روش فازی سازی و AHP و ترکیب 4 نقشه شیب، ارتفاع، کاربری اراضی و نفوذپذیری نقشه پایه تهیه گردید و در قدم بعدی با جانمائی چکدمها و تفکیک بندی این عملیات بر اساس ارتفاع و دامنه تأثیر هر کدام از اینها با استفاده از خطوط تراز ارتفاعی، نقشه مربوطه تهیه گردید. در نهایت با تلفیق نقشه مربوط به دامنه تأثیر چکدمها ( اجرائی و پیشنهادی) با نقشه پایه به بررسی پهنه بندی سیل در منطقه مورد مطالعه پرداخته شد. نتایح اینمطالعه نشان می دهد که با احداث چدم ها جه در حالت اجرائی و چه پیشنهادی شاهد افزایش 150 و 300 درصدی سطوح مناطق دارای درجه سیل خیزی خیلی کم و از طرف دیگر باعث کاهش سطوح 7/5 و 3/6 درصدی مناطق با درجه سیل خیزی خیلی بالا به ترتیب برای چکدم های اجرائی و پیشنهادی نسبت به منطقهای که در آن هیچ گونه عملیات سازه‌ای احداث نگردیده است، خواهیم بود.
محمدرضا سوری؛ پرویز عبدی نژاد
چکیده
این تحقیق به بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی و اشکال فرسایش مارن‌های حوزه آبخیز زنجانرود می‌پردازد. برای این منظور ابتدا نقشه پراکنش و سیمای فرسایش واحدهای مارنی حوزه آبخیز زنجانرود تهیه و با تلفیق نقشه‌های مختلف، نقشه واحد کاری حوزه فراهم گردید. با انتخاب مناطقی از واحدهای کاری اقدام به نمونه برداری از خاک و آنالیز آزمایشگاهی و ...
بیشتر
این تحقیق به بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی و اشکال فرسایش مارن‌های حوزه آبخیز زنجانرود می‌پردازد. برای این منظور ابتدا نقشه پراکنش و سیمای فرسایش واحدهای مارنی حوزه آبخیز زنجانرود تهیه و با تلفیق نقشه‌های مختلف، نقشه واحد کاری حوزه فراهم گردید. با انتخاب مناطقی از واحدهای کاری اقدام به نمونه برداری از خاک و آنالیز آزمایشگاهی و انجام تجزیه و تحلیل آماری شد. بر اساس نتایج بدست آمده واحدهای مارنی منطقه 20 درصد مساحت کل حوزه را تشکیل می‌دهند که شامل دو تیپ مارن پلیوسن (PLM)(99/75درصد) و تیپ مارن قرمز بالایی (Mur) (0/25 درصد )می‌باشد. در این حوزه چهار رخساره فرسایشی سطحی، شیاری، هزار دره و خندقی وجود دارد که رخساره فرسایشی شیاری با 61% بیشترین سطح و گستردگی را دارد. از بین عناصر عنصر گچ در سطح و عناصر سدیم محلول و کلسیم و منیزیم در عمق تمرکز یافته‌اند. بطوریکه در عمق واحد مارنی بر میزان شوری ،اسیدیته و درصد رس اضافه می‌شود که به دلیل آب‌شویی املاح و مواد ریزدانه توسط رواناب سطحی و انتقال آنها از سطح به عمق می‌شود. تفاوت معنی داری در مقدار هدایت الکتریکی ، رس، آهک و گچ در بین اشکال فرسایشی وجود دارد. ولی این تفاوت در مورد درصد مواد ختنی شونده و نسبت جذب سدیم مشاهده نگردید. عدم اختلاف معنی‌دار بین بعضی از پارامترهای مورد بررسی در این پژوهش می‌تواند ناشی از ایجاد حالت تعادلی در بین ویژگی‌های خاک با هم و خنثی نمودن اثر یکدیگر باشد. تفاوت در شکل فرسایشی واحدهای مارنی ناشی از اختلاف در خصوصیات فیزیکوشیمیایی آن‌هاست.
