رضا بیات؛ باقر قرمزچشمه؛ حسینقلی رفاهی
چکیده
شدت فرسایش خاک و تولید رسوب به عوامل مختلفی وابسته است. پوشش گیاهی از جمله عواملی است که بیش از سایر عوامل تاثیرگذار بر فرسایش خاک، قابل تغییر است. در این تحقیق به بررسی نقش پوشش گیاهی به‌عنوان عامل تاثیرپذیر از مدیریت اراضی در تولید رسوب پرداخته شده است. حوزه آبخیز طالقان به‌دلیل دارا بودن داده‌های مورد نیاز و تنوع کافی در خصوصیات، ...
بیشتر
شدت فرسایش خاک و تولید رسوب به عوامل مختلفی وابسته است. پوشش گیاهی از جمله عواملی است که بیش از سایر عوامل تاثیرگذار بر فرسایش خاک، قابل تغییر است. در این تحقیق به بررسی نقش پوشش گیاهی به‌عنوان عامل تاثیرپذیر از مدیریت اراضی در تولید رسوب پرداخته شده است. حوزه آبخیز طالقان به‌دلیل دارا بودن داده‌های مورد نیاز و تنوع کافی در خصوصیات، به‌عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شد. بر اساس روشی که در شرح مدل MPSIAC آمده است، همه لایه‌های اطلاعاتی مورد نیاز در محیط GIS تهیه شد و محاسبات لازم برای تهیه نقشه رسوب‌دهی انجام گرفت. نتیجه مدل مذکور با میانگین رسوب‌دهی سالانه حوضه مقایسه شد که 98.3 درصد هم‌خوانی داشت. درگام بعد به‌منظور تعیین نقش پوشش گیاهی در کنترل رسوب، میزان پوشش اندازه‌گیری شده در واحدهای پوشش گیاهی با مقادیر پنج درصدی، بهصورت بدبینانه تا 25 درصد کاهش و در حالت خوش‌بینانه تا 25 درصد افزایش داده شد. تأثیر این تغییرات در عامل درصد خاک لخت نیز اعمال و نقشه‌های مربوطه تهیه شد. سپس مدل MPSIAC برای 10 وضعیت مختلف از نظر پوشش گیاهی، اجرا و مقدار تولید رسوب سالانه حوضه در هر مرحله محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان‌داد که با تغییر درصد پوشش گیاهی و متعاقب آن درصد اراضی لخت، میزان رسوب به‌مقدار قابل توجهی تغییر میکند، به‌طوری‌که با افزایش و کاهش پوشش گیاهی به‌میزان 25 درصد در منطقه تحقیق، مقدار تولید رسوب به‌ترتیب تا 29.6 درصد کاهش و تا 826.8 درصد افزایش داشت.
محمد شعبانی
چکیده
انتخاب و دقت روش‌های مناسب پهنه‌بندی و تهیه نقشه تغییرات خصوصیات کیفی آب‌های زیرزمینی بستگی به شرایط منطقه و وجود آمار و اطلاعات کافی در منطقه دارد که انتخاب صحیح آنها گامی اساسی و مهم در مدیریت منابع آب‌های زیرزمینی به شمار می‌رود. هدف از انجام این تحقیق، تعیین مناسب‌ترین روش میان‌‌یابیدر برآورد میزان EC (شوری)، NO3 (نیترات)، ...
بیشتر
انتخاب و دقت روش‌های مناسب پهنه‌بندی و تهیه نقشه تغییرات خصوصیات کیفی آب‌های زیرزمینی بستگی به شرایط منطقه و وجود آمار و اطلاعات کافی در منطقه دارد که انتخاب صحیح آنها گامی اساسی و مهم در مدیریت منابع آب‌های زیرزمینی به شمار می‌رود. هدف از انجام این تحقیق، تعیین مناسب‌ترین روش میان‌‌یابیدر برآورد میزان EC (شوری)، NO3 (نیترات)، pH و TDS (غلظت املاح محلول) آب‌های زیرزمینی دشت نیریز واقع در جنوب شرق استان فارس و پهنه‌بندی آنها با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی است. بدین منظور، از روش‌های زمینآمار مانند کریجینگ معمولی (OK)، کریجینگ ساده (SK) و روش‌های معین مانند عکس فاصله (IDW)، تابع شعاعی (RBF)، تخمینگر موضعی (LPI) و تخمینگر عام (GPI) استفاده شد. نتایج بر اساس معیارهای ریشه دوم میانگین مربع خطا (RMSe) و میانگین خطای مطلق (MAE) پایینتر نشان داد که از بین روش‌های مختلف میان‌‌یابی، روش کریجینگ ساده (SK) برای شاخصههای RMSe=3907/53) ECو MAE=2911.05)، غلظت املاح محلول (RMSe=2587.19 و MAE=1936.48)، نیترات (RMSe=4.868 و MAE=3.839) و RMSe=0.196) pHو MAE=0.143) برای مطالعه و تهیه نقشه تغییرات شاخصههای کیفی منطقه مناسب است. نتایج به دست آمده از این تحقیق مؤید برتری روش‌های زمین آماری کریجینگ نسبت به روش‌های معین است.
احمد حسینی؛ ابراهیم صابری؛ مهدی حبیبی
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی تأثیر آب‌شکن‌های احداث شده در حفاظت و احیای زمین‌های مستعد کشاورزی حاشیه زنجان‌رود، از دیدگاه اقتصادی انجام شده است. در این مقاله ابتدا میزان ارزش خــالص فعلی احداث هر آب‌شکن براساس هزینه‌های تفصیلی مصالح به‌کاررفته، مدت زمان دوره سرمایه‌گذاری محاسبه شد. سپس نرخ تنزیل اجتماعی، با روش تبدیل ...
بیشتر
این تحقیق با هدف بررسی تأثیر آب‌شکن‌های احداث شده در حفاظت و احیای زمین‌های مستعد کشاورزی حاشیه زنجان‌رود، از دیدگاه اقتصادی انجام شده است. در این مقاله ابتدا میزان ارزش خــالص فعلی احداث هر آب‌شکن براساس هزینه‌های تفصیلی مصالح به‌کاررفته، مدت زمان دوره سرمایه‌گذاری محاسبه شد. سپس نرخ تنزیل اجتماعی، با روش تبدیل قیمت‌های سایه به بازاری به‌دست آمد. در ادامه با تعیین نسبت هزینه به فایده، میزان بازدهی طرح محاسبه و نرخ بازده داخلی آن نسبت به نرخ تنزیل اولیه سنجیده و مورد مقایسه قرار گرفت. آن‌گاه منافع حاصل از قبیل افزایش سطح زیرکشت، توسعه پوشش گیاهی، کاهش فرسایش اراضی، ایجاد فرصت‌های شغلی و درآمدهای حاصله محاسبه شد. در پایان پس از محاسبه ارزش فعلی خالص اولیه (NPV1) و ثانویه (NPV2) و نرخ بازده داخلی (IRR) و نسبت فایده به هزینه (BCR)، و از سوی دیگر برآورد نرخ بازده ساده طرح، نتایج احداث آب‌شکن‌ها و تأثیر آن درتوسعه کشاورزی از نظر اقتصادی ارزیابی شد. به‌طورکلی، باتوجه به مطالعات و ارزیابی‌های صورت گرفته، در نظرگرفتن اهداف طرح سامان‌دهی زنجان‌رود، می‌توان اذعان نمود که علی‌رغم عدم هم‌خوانی برخی از مشخصات هندسی آب‌شکن‌های اجرا شده با اصول فنی و معیارهای طراحی، پروژه یاد شده به اهداف اصلی اقتصادی خود دست یافته است.
امین حسنی؛ مسعود تجریشی؛ احمد ابریشم‌چی
چکیده
دانستن میزان تبخیر از سطوح آزاد آبی نظیر کانال‌ها، مخازن و دریاچه‌ها به‌منظور مدیریت صحیح و دقیق منابع آبی ضروری است. در این تحقیق، میزان تبخیر ماهانه با استفاده از روش بیلان انرژی برای دریاچه سد ساوه (الغدیر) بین سال‌های 1386-1374 محاسبه شده است. میزان تبخیر سالانه محاسبه شده با استفاده از این روش برای این حجم آبی از میزان بیشینه ...
بیشتر
دانستن میزان تبخیر از سطوح آزاد آبی نظیر کانال‌ها، مخازن و دریاچه‌ها به‌منظور مدیریت صحیح و دقیق منابع آبی ضروری است. در این تحقیق، میزان تبخیر ماهانه با استفاده از روش بیلان انرژی برای دریاچه سد ساوه (الغدیر) بین سال‌های 1386-1374 محاسبه شده است. میزان تبخیر سالانه محاسبه شده با استفاده از این روش برای این حجم آبی از میزان بیشینه 174 سانتیمتر در سال 1384 تا مقدار حداقل 151 سانتیمتر در سال 1376 نوسان نشان میدهد. همچنین، الگوی تغییرات مقادیر ماهانه تبخیر از سالی به سال دیگر متفاوت است، ولی به‌طورکلی می‌توان گفت که الگوی مورد انتظار بهطور میانگین مقادیر اندک تبخیر در ماههای دی و بهمن و بهدنبال آن افزایش تا ماههای خرداد و تیر است. بررسی ساختار حرارتی دریاچه سد ساوه نشان میدهد که شارهای انرژی ورودی و خروجی به این حجم آبی نوسانات زیادی از نظر مقدار و شدت دارا بوده، تشعشع خورشیدی و اتمسفریک ورودی و تشعشع طول موج بلند گسیل شده از آب دریاچه بزرگترین مقادیر شار انرژی تبادلی برای این دریاچه کوچک و عمیق هستند.
فرزاد بیات موحد؛ داود نیک‌کامی؛ محمد تکاسی؛ پرویز مرادی؛ حمیده دقیق
چکیده
در مناطق خشک و نیمه‌خشک، بارش‌های جوی بهصورت نامنظم و اغلب با شدت بیش‌تری اتفاق میافتد؛ این امربه‌خصوص در اراضی که در جهت شیب شخم خورده‌اند، منجر به تولید رسوب و هدررفت خاک میشود. در این‌گونه اراضی، اعمال روش‌های صحیح مدیریتی و به‌زراعی میتواند اثرات نامطلوب این فرآیند را کاهش دهد. در این بررسی، اثر دو تیمار ...
بیشتر
در مناطق خشک و نیمه‌خشک، بارش‌های جوی بهصورت نامنظم و اغلب با شدت بیش‌تری اتفاق میافتد؛ این امربه‌خصوص در اراضی که در جهت شیب شخم خورده‌اند، منجر به تولید رسوب و هدررفت خاک میشود. در این‌گونه اراضی، اعمال روش‌های صحیح مدیریتی و به‌زراعی میتواند اثرات نامطلوب این فرآیند را کاهش دهد. در این بررسی، اثر دو تیمار کاربرد یا عدم کاربرد مالچ کاه و کلش در کرتهای استاندارد و در سه طبقه شیب 12-0، 20-12 و 40 –20 درصد با سه تکرار، جمعاً به تعداد 18 کرت در قالب کرتهای خرد‌شده در پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی، مورد مقایسه قرار گرفتند. در تمامی کرت‌ها شخم موازی شیب، اعمال شد. در نیمی از آنها کاه و کلش گندم به‌مقدار پنج تن در هکتار بهصورت مالچ سطحی پاشیده شد. سپس بعد از هر بارندگی مؤثر، اقدام به اندازه‌گیری مقدار رسوب خارج شده از کرت‌ها شد. نتایج نشان داد که کاربرد مالچ، سبب کاهش 36.9، 10.8 و 4.55 برابری هدررفت خاک به‌ترتیب برای طبقه‌های شیب 12-0، 20-12 و 40–20 درصد نسبت به کرتهای شاهد شده است. این مقادیر برای هدررفت مواد آلی در طبقه‌های شیبمذکور معادل 2.33،7.1 و 4.29 برابر بوده است. نتیجه تجزیه و تحلیل آماری در محیط نرم‌افزار SAS نشان داد که اختلاف بین کاربرد یا عدم کاربرد مالچ کاه و کلش از نظر تولید رسوب و هدررفت مواد آلی، در سطح پنج درصد معنی‌دار بود، اما بین میانگین رواناب در طبقه‌های مختلف شیب، اختلاف معنی‌داری وجود ندارد. این نتایج نشان میدهند که استفاده از مالچ کاه و کلش میتواند موجب افزایش نفوذ و کاهش هدررفت خاک شده و با جلوگیری از شسته شدن مواد آلی میتواند از کاهش حاصل‌خیزی در این گونه اراضی جلوگیری کند.
حمیده دقیق
چکیده
دهانه‌های بنادر، مصب‌ها و خورها همواره در معرض خطر امواج، انسداد و فرسایش هستند. به‌منظور حفاظت از چنین محیط‌هایی و برای افزایش ایمنی در ناوبری، سازه‌های ساحلی احداث می‌شوند. یکی از این سازه‌ها، جتی است که به‌منظور تثبیت دهانه بندر در منطقه احداث میشود. سواحل همواره در معرض دگرگونی ناشی از امواج و فرآیندهای ساحلی هستند. احداث ...
بیشتر
دهانه‌های بنادر، مصب‌ها و خورها همواره در معرض خطر امواج، انسداد و فرسایش هستند. به‌منظور حفاظت از چنین محیط‌هایی و برای افزایش ایمنی در ناوبری، سازه‌های ساحلی احداث می‌شوند. یکی از این سازه‌ها، جتی است که به‌منظور تثبیت دهانه بندر در منطقه احداث میشود. سواحل همواره در معرض دگرگونی ناشی از امواج و فرآیندهای ساحلی هستند. احداث سازه‌های ساحلی در دریا سبب تغییر در این دگرگونی‌ها میشود که خود میتواند به‌جای سودمندی و استفاده درست، سبب افزایش مشکلات و خسارت‌های پیش‌بینی نشده شود. در این تحقیق به‌منظور ارزیابی سازه احداث شده روی دهانه بندر کیاشهر واقع در سواحل جنوبی دریای خزر در استان گیلان، از دو مدول BW و NSW نرم افزار مایک 21 برای شبیه‌سازی امواج در دهانه بندر استفاده شده است. مقایسه اقلیم موج در دو حالت قبل و بعد از احداث جتی نشان میدهد که امواج در نزدیکی ورودی بندر، ارتفاع کمتری در حالت بعد از احداث جتی دارند، ولی هم‌چنان نفوذ امواج شمال و شمال شرقی به بندر به‌علت طول کم جتی شرقی، آرامش ورودی بندر را مختل میکند و در حالت بعد از احداث جتی، هم‌چنان امواج شمال شرقی به‌دلیل شکل خاص سازه، بندر را متأثر میسازند و امواج شمال غربی با توجه به‌شکل سازه کمتر دهانه را مختل میکنند. کاهش ارتفاع امواج ناشی از احداث جتیها در محدوده 0.15 تا 1.2 متر قرار دارد. همچنین به‌منظور ارزیابی کارآیی این دو مدول در شبیه‌سازی امواج در دهانه بندر، نمودار ارتفاع امواج حاصل از نتایج دو مدول BW و NSW را رسم کرده که نتایج نشان داد در دهانه بندر، مقادیر به‌دست آمده برای ارتفاع امواج از مدول BW به‌علت در نظر گرفتن اثر تفرق، بیشتر است.
