نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمد شعبانی

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نی‌ریز

چکیده

انتخاب و دقت روش‌های مناسب پهنه‌بندی و تهیه نقشه تغییرات خصوصیات کیفی آب‌های زیرزمینی بستگی به شرایط منطقه و وجود آمار و اطلاعات کافی در منطقه دارد که انتخاب صحیح آن­ها گامی اساسی و مهم در مدیریت منابع آب‌های زیرزمینی به شمار می‌رود. هدف از انجام این تحقیق، تعیین مناسب‌ترین روش میان‌‌یابیدر برآورد میزان EC (شوری)، NO3 (نیترات)، pH و TDS (غلظت املاح محلول) آب‌های زیرزمینی دشت نی‌ریز واقع در جنوب شرق استان فارس و پهنه‌بندی آن­ها با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی است. بدین منظور، از روش‌های زمین‌آمار مانند کریجینگ معمولی (OK)، کریجینگ ساده (SK) و روش‌های معین مانند عکس فاصله (IDW)، تابع شعاعی (RBF)، تخمین‌گر موضعی (LPI) و تخمین‌گر عام (GPI) استفاده شد. نتایج  بر اساس معیارهای ریشه دوم میانگین مربع خطا (RMSe) و میانگین خطای مطلق (MAE) پایین‌تر نشان داد که از بین روش‌های مختلف  میان­یابی، روش کریجینگ ساده (SK) برای شاخصه­های  RMSe=3907/53) ECو MAE=2911.05)، غلظت املاح محلول (RMSe=2587.19 و MAE=1936.48)، نیترات (RMSe=4.868 و MAE=3.839) و RMSe=0.196) pHو MAE=0.143) برای مطالعه و تهیه نقشه تغییرات شاخصه­های کیفی منطقه مناسب است. نتایج به دست آمده از این تحقیق مؤید برتری روش‌های زمین آماری کریجینگ نسبت به روش‌های معین است.

کلیدواژه‌ها

• کیفیت آب
• آب‌های زیرزمینی
• روش‌های زمین آمار
• روش‌های معین
• سامانه اطلاعات جغرافیایی
• دشت نی‌ریز

عنوان مقاله [English]

Determining the most suitable interpolation method for ‎groundwater chemical characteristics mapping

نویسنده [English]

• Mohammad Shabani

Assistant Professor, Department of Range and Watershed Management, Arsanjan ‎Unit, Islamic Azad University, Iran

چکیده [English]

Selection and accuracy of the appropriate methods for zonation and preparing the map of groundwater quality parameters depend on regional condition and availability of data which is an important stage for groundwater management of the region. The purpose of this research is determining the most suitable interpolation method for determining salinity (EC), nitrate (NO3), pH and total dissolved salts (TDS) parameters of groundwater and mapping of them by using of geographic information systems in Neyriz plain located in southeast of Fars province. For this aim, different methods of geostatistics including ordinary kriging (OK) and simple kriging (SK) as well as deterministic methods such as inverse distance weights (IDW), radial basis function (RBF), local polynomial interpolation (LPI) and global polynomial interpolation(GPI) were used. The result based on the lowest root mean squared error (RMSe) and mean absolute error (MAE) showed that simple kriging (SK) method is the most appropriate method for salinity (EC) mapping (RMSe=3907.53 and MAE=2911.05), TDS mapping (RMSe=2587.19 and MAE=1936.48), pH mapping (RMSe=0.196 and MAE=0.143) and NO3 mapping (RMSe=4.868 and MAE=3.839) among all the methods in the study area. Finally, the results of this research indicated that geostatistical methods have higher priority than deterministic methods and thus are selected as suitable methods in Neyriz plain.

کلیدواژه‌ها [English]

• Water quality
• Groundwater
• Geostatistics methods
• Deterministic methods
• Geographic ‎Information Systems
• Neyriz plain