نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مجید حیدری‌زاده ¹
• سید سعید موسوی‌ندوشنی ²
• آزاده مهدی‌پور ³

¹ استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

² استادیار دانشکده صنعت آب و برق

³ کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان

چکیده

در مطالعات پروژه­های آبی نه‌تنها مقدار بیشینه دبی لحظه­ای جریان مورد نیاز است، بلکه برآورد دبی متوسط بیشینه و حجم­های مرتبط با آن نیز در مدت مشخص و در دوره بازگشت­‌های مختلف مورد نیاز است. روشی که در مقاله معرفی و استفاده شده، به‌کارگیری سری زمانی جزئی در نمونه­گیری است. به‌عبارت دیگر، نمونه­گیری از سری­‌های زمانی بالاتر از یک آستانه معین است. در این روش، ممکن است در یک سال چند بیشینه وجود داشته باشد و یا در یک سال داده‌‌های بالاتر از آستانه انتخاب شده وجود نداشته باشد. مزیت این روش در این است که اجازه انتخاب مقادیری را می­دهد که نماینده مناسب­تری برای جامعه آماری سیلاب­ها است. تنها مزیت نمونه‌گیری از داده‌‌های بیشینه سالانه و به‌صورت یک عدد بیشینه در هر سال این است که داده‌‌های اخذ شده از یک‌دیگر مستقل هستند، اما می­توان با آزمون استقلال و ایستایی، معایب روش سری جزئی را که نمونه‌‌های بیش‌تری در سال اخذ می­کند، برطرف نمود. در مطالعه حاضر، ایستگاه آب‌سنجی سلطانی بافت بر سرشاخه هلیل‌‌رود به‌‌عنوان مبنای کار انتخاب شده است. این رود در قسمت غرب استان کرمان واقع است. هرچند از لحاظ تئوری نتایج نشان می­دهد که در دوره بازگشت حدود 10 سال و پائین‌تر روش سری جزئی، ارقام بیش‌تری ارائه می­کند، ولی مقایسه نتایج آن در ایستگاه سلطانی بافت با 27 سال آمار، قابل ملاحظه نبوده است. روش سری جزئی نسبت به‌روش بیشینه سالانه زودتر به جامعه آماری نزدیک می­شود و برای ایران که طول دوره‌های آماری آن کوتاه است، مناسب است. با انجام این مطالعه نرم‌افزارهای لازم برای ایران تهیه و معرفی شده است.

کلیدواژه‌ها

• دبی‎ ‎لحظه‌ای
• دبی متوسط بیشینه
• دوره بازگشت
• سیلاب‎‎
• نموته‌گیری

عنوان مقاله [English]

Development of the QDF models using partial duration series,‎ case study: Soltani station on Halilrood river

نویسندگان [English]

• Majid Heidarzadeh ¹
• Seyed Said Moosavi nadooshani ²
• Azadeh Mahdipoor ³

¹ Assistant Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institue, Iran

² Assistant Professor, Faculty of Water and Electricity, Shahid Abbaspour ‎University, Tehran, Iran

³ MSc, Agriculture and Natural Resources Research Center, Kerman, Iran‎

چکیده [English]

In water resources projects, the maximum instantaneous discharge as well as the maximum average flood discharge and their corresponding volumes in any given durations and return periods are required. In this study a method selected to investigate the Partial Duration Series (PDS) where the sample sizes are greater than pre-identified thresholds. In this method, randomly several observations are selected for a given year while some years have no observation greater than the threshold.. Selecting the most appropriate observations as representative for floods is the main characteristic of the PDS method.  In contrast, the main advantage of the Maximum Annual Series (MAS) can be referred to the inherent independence of the data. This subject can be validated and examined in the PDS using randomness and stationary tests. The Soltani hydrometric station in Halilrood River located in south-west of Kerman province, Iran was selected as a case study. Comparison of the theoretical results of the PDS and MAS methods indicated that the estimated values of PDS for 10 years and smaller return period are greater than those of MAS. However the results for this study area show this difference is negligible for 27 years data. The PDS method quickly approaches the population for a given data. Therefore the PDS is favorable for hydrometric stations with limited data availability. The required software coherent with Iranian data were prepared and presented in this study.

کلیدواژه‌ها [English]

• flood
• Instantaneous discharge
• Maximum average flood discharge
• Return period
• ‎Sampling