نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پارسا حقیقی ¹
• سید مسعود سلیمان پور ²
• سهراب صادقی ³

¹ کارشناس بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

² دانشیار، بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

³ عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

چکیده

تغییرات اقلیمی و گرم شدن آب‌وهوا می‌تواند به‌طور مستقیم بر مقادیر فرین اقلیمی و تغییرات زمانی و مکانی این رخدادها تأثیر گذارد. در این پژوهش به‌منظور تحلیل روند وقوع رخدادهای فرین اقلیمی آینده نزدیک استان فارس از برونداد مدل ACCESS-ESM1-5 مربوط به گزارش ششم IPCC و آخرین سری انتشار سناریوهای اقلیمی (SSP) پس از ریزمقیاس نمایی با استفاده از مدل آماری LARS–WG در سطح ایستگاه استفاده‌شده است. از اطلاعات روزانه بارش، دمای بیشینه و کمینه سه ایستگاه سینوپتیک آباده، شیراز و لار مربوط به استان فارس استفاده‌شده است. پس از ریزمقیاس نمایی برونداد مدل ACCESS-ESM1-5 پیش‌بینی بارش، دمای کمینه و بیشینه برای دوره آینده نزدیک (2055-2026) انجام گرفت. سپس با استفاده از پکیج RClimdex در نرم‌افزار R، 14 شاخص فرین اقلیمی (7 شاخص دمایی و 7 شاخص بارشی) برای دوره پایه و آینده نزدیک استخراج شد. نتایج مربوط به ریزمقیاس نمایی برونداد مدل ACCESS-ESM1-5 نشان از افزایش دمای کمینه و بیشینه دوره آینده نزدیک (2055-2026) نسبت به دوره پایه (2020-1991) در هر سه ایستگاه و هر سه سناریو می دهد. مقادیر متوسط بارش نیز در ایستگاه شیراز نزولی و در دو ایستگاه آباده و لار صعودی پیش‌بینی‌شده است. نتایج مربوط به تعیین روند در شاخص‌های اقلیمی نشان داد که وجود روند در شاخص‌های فرین دمایی به نسبت شاخص‌های فرین بارشی محسوس‌تر است. روند افزایشی شاخص‌های حدی گرم و روند کاهشی شاخص‌های حدی سرد در دوره آینده نزدیک (2055-2026) در استان فارس اتفاق خواهد افتاد؛ بنابراین ضروری است که در سطوح مختلف مدیریتی به‌منظور مقابله با پیامدهای احتمالی افزایش دما و رخدادهای حدی گرم تصمیمات و برنامه‌های پیشگیرانه اتخاذ و عملیاتی شود. فراوانی رخدادهای فرین بارش نیز نشان از افزایش شاخص شدت روزانه بارش، افزایش حداکثر بارش یک‌روزه در سه ایستگاه آباده، شیراز و لار و افزایش تعداد روزهای با بارش سنگین و خیلی سنگین در دو ایستگاه آباده و لار می‌دهد. این شرایط می‌تواند بیانگر افزایش بارش‌های شدید و کوتاه‌مدت و در مقابل کوتاه‌تر شدن فصل بارش منطقه باشد.

کلیدواژه‌ها

• تغییرات اقلیمی
• سناریوهای SSP
• شاخص فرین اقلیمی
• مدل ACCESS-ESM1-5

عنوان مقاله [English]

Analysis of near future climate extreme events in Fars Province

نویسندگان [English]

• parsa haghighi ¹
• Seyed Masoud Soleimanpour ²
• Sohrab Sadeghi ³

¹ Masters, Soil Conservation and Watershed Management Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Shiraz, Iran

² Associate Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Shiraz, Iran

³ Scientific member (Training instructor) of Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Shiraz, Iran

چکیده [English]

Climate change and global warming can directly affect climate extremes and the temporal and spatial variations of these events. In this study, in order to analyze the trend of near-future climate extreme events in Fars Province, the ACCESS-ESM1-5 model related to the IPCC Sixth Assessment Report and the latest series of climate scenario releases (SSP) were used after exponential downscaling using the LARS–WG statistical model. After exponential downscaling of the ACCESS-ESM1-5 model, precipitation, minimum and maximum temperatures were predicted for the near-future period (2026-2055). Then, using the RClimdex package in R software, 14 climate extreme indices (7 temperature indices and 7 precipitation indices) were extracted for the base period and the near future. The results of the exponential downscaling of the ACCESS-ESM1-5 model output indicate an increase in the minimum and maximum temperatures of the near future period (2026-2055) compared to the base period (1991-2020) in all three stations and all three scenarios. The average precipitation values are also predicted to decrease at the Shiraz station and increase at the two Abadeh and Lar stations. The results of determining the trend in climate indices showed that the trend in temperature extreme indices is more noticeable than precipitation extreme indices. An increasing trend in hot extreme indices and a decreasing trend in cold extreme indices will occur in the near future period in Fars province. The frequency of extreme precipitation events also indicates an increase in the daily precipitation intensity index, an increase in the maximum one-day precipitation at the three Abadeh, Shiraz and Lar stations, and an increase in the number of days with heavy and very heavy precipitation at the two Abadeh and Lar stations. These conditions could indicate an increase in intense and short-term rainfall, as opposed to a shortening of the region's rainy season.

کلیدواژه‌ها [English]

• Climate change
• SSP scenarios
• Climate extreme index
• ACCESS-ESM1-5 model