نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
2 دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
3 دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
چکیده
آب عامل عمده در تولید محصولات و مواد غذایی و پایداری زیست‌بوم محسوب می‌شود. نیاز به منابع آبی روز به‌روز افزایش می‌یابد. با توجه به کمبود آب و خشک بودن بسیاری از عرصه‌ها، توسعه فناوری‌های جدید تامین نیاز آبی گیاه در مرحله استقرار یا پس از آن حائز اهمیت است. حل مشکل کم‌آبی، نیازمند توسعه فناوری‌های نوین است. چگالش بخار در خاک، روشی نوین و در حال توسعه بوده که با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر دارای قابلیت در افزایش راندمان مصرف آب است. در این روش، با استفاده از انرژی خورشید، بخار آب به‌طور مستقیم به ناحیه ریشه منتقل شده و رطوبت خاک را بالا می‌برد. هدف پژوهش حاضر، بررسی کارایی سامانه آبیاری تبخیری-تقطیری در افزایش بهرهوری آب و امکان‌سنجی افزایش رطوبت خاک‌های مختلف بهبود یافته با مواد آلی است. در این روش، برای افزایش چگالش، بخار آب تولیدی وارد لوله‌های هادی بخار شده و پس از تقطیر منجر به افزایش رطوبت خاک می‌شود. در این پژوهش، ابتدا تعدادی آزمایش در فلوم‌های کوچک انجام شد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که رطوبت چگالش یافته در خاک با مواد آلی، 11 درصد بیشتر از همان خاک بدون ماده آلی بود. سپس، با توجه به امکان افزایش رطوبت با این روش، آزمایش‌ها در گلدان‌های بزرگ‌تری انجام شد. نتیجه تجزیه واریانس اثر متقابل بافت خاک، دمای بخار و مواد آلی نشان داد که پارامترها تاثیر معنی‌داری بر جذب رطوبت بخار ندارند. بر اساس نتایج به‌دست آمده، خاک با بافت متوسط، 35 درصد ماده آلی و بخار 45 درجه سانتی‌گراد با لوله هادی پوششدار از شرایط بهتری نسبت به بقیه تیمارها از نظر جذب رطوبت برخوردار بود. بخار دمیده به درون لوله‌های هادی بخار در فلوم و گلدان‌ها برای آزمون خاک با دو دمای 45 و 55 درجه سانتی‌گراد بود که برای کشت گیاه، بخار 30 درجه سانتی‌گراد انتخاب شد. پس از تعیین دمای مناسب و انتخاب بافت خاک، کشت گیاه با روش آبیاری تبخیری-تقطیری و مقایسه آب مصرفی با کشت گلخانه‌ای و مزرعه‌ای صورت گرفت. خاک انتخابی، برای کشت کاهو در شرایط کنترل شده و با آبیاری تبخیری-تقطیری، متوسط و در ترکیب با 35 درصد ماده آلی و لوله هادی با پوشش و همچنین، دمای بخار 30 درجه سانتی‌گراد تعیین شد. نتایج این پژوهش نشان داد که پس از برداشت محصول و رشد کامل کاهو در هر سه شرایط، تولید به ازای مصرف یک متر مکعب آب برای کاهو در روش تبخیری-تقطیری، گلخانه و مزرعه به‌ترتیب 1250، 333 و 75.5 کیلوگرم است. کارایی مصرف آب در تمامی تیمارها بررسی شد و نتایج نشان داد که با احتمال 99 درصد، اختلاف معنی‌دار بین روش‌های مختلف آبیاری وجود دارد، به‌طوری که کارایی مناسب مصرف آب در تیمار آبیاری تبخیری-تقطیری است. آب مصرفی در طی دوران رشد در گلخانه در حدود چهار برابر روش آبیاری تبخیری-تقطیری و در مزرعه حدودا 21 برابر روش آبیاری تبخیری-تقطیری برای تولید کاهو (متوسط یک متر مربع) بوده که این ارقام نشاندهنده کاهش چشمگیر استفاده از آب با روش یاد شده است. با بررسی وزن ماده خشک کاهو در هر سه روش، نتایج حاکی از آن است که در تمامی نمونه‌های برداشت شده از آبیاری تبخیری-تقطیری، گلخانه و مزرعه، به‌طور متوسط ماده خشک 12.5 درصد بوده و به‌طور متوسط 87.5 درصد آب که این امر نشان از کیفیت یکسان محصول در هر سه روش است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Condensation irrigation perspective on improving water productivity
نویسندگان [English]
- Samane Arvandi 1
- Forood Sharifi 2
- Ali Shahnazari 3
1 sari university of agricultural sciences and natural resources
2 Associate Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
3 Associate Professor, Agricultural Engineering-Irrigation and Drainage Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, Sari, Iran
چکیده [English]
Water is a major factor in food production and sustainability of ecosystems. The need for water resources is increasing. Due to the scarcity of water and also aridity in many regions, development of new technologies to meet the plant water needs is important at plant establishment and specifically at the development stage. Development of new technologies is a key for solving the problem of water shortage. Steam condensation in soil (using renewable energies) is a new and developing method that has the potential of increasing water efficiency. In this method, the steam transfers directly to the root zone and increases the moisture content of the soil. The purpose of this study was to investigate the efficiency of evaporation-condensation irrigation system in increasing water use productivity and evaluating performance of this technology in moisture absorption of various soils improved using organic matter. In order to increase water condensation, the produced steam, conveyed into steam chambers and after distillation, it increases the moisture content of the soil. In this study, a number of experiments were conducted on small flumes. Results showed that the moisture condensation of the soil with organic matter 11% higher than that of soil without organic matter. Then, with the possibility of increasing the moisture with this method, the experiments were carried out in larger pots. The result of analysis of variance of soil texture, steam temperature and organic matter interactions showed that these three parameters had no significant effect on soil moisture increase. Based on the results, the soil with medium texture, 35% organic matter and steam at 45 °C in coated conducting tube showed better results than other treatments. The steam blown into vapor tubes in flume and pots was at two temperatures of 45 and 55 °C that 30°C was selected for planting. After determining the proper temperature and selecting soil texture, plant cultivation was carried out by evaporation-condensation irrigation method. Then the water consumption was compared with greenhouse and field planting. Selected soil for cultivating lettuce under controlled conditions and with evaporation-condensation irrigation, was designated to be medium and in combination with 35% organic matter and coated conducting tube at steam temperature of 30°C. The results of this study showed that after harvesting and full growth of lettuce in all three conditions, production per 1 m3 of water for lettuce in evaporation-condensation irrigation, greenhouse and field was 1250, 333 and 75.5 kilograms, respectively. Water use efficiency was investigated in all treatments and the results showed that there is a significant difference between different irrigation methods (P≼0.01), and the highest water use efficiency resulted from evaporation-condensation irrigation method. The consumed water during the growing period in the greenhouse was approximately 4 times that of evaporation-condensation irrigation method and in the field was about 21 times that of condensation irrigation, which indicates a significant reduction in water use. By examining dry matter the weight of lettuce in all three methods, the results showed that in all samples taken from condensation irrigation, greenhouse and field, the average dry matter was 12.5% and average water was 87.5%, which indicated the same quality of the product in all three methods.
کلیدواژه‌ها [English]
- Condensation
- Field
- Greenhouse
- Soil
- Vardij
- Alizadeh, A. 2004. Soil physics book. Imam Reza University of Mashhad, 134 pages (in Persian).
- Burr, G.S. and H. Hindman. 1960. Textile Industry. United Nations, 3(10): 771-789.
- Bai Bourdi, M. 1993. Soil physics. First Edition, Tehran University Press, Publication and Printing Institute, 193 pages.
4. Khoshkam, S. and M. Saei. 2011. Agronomic and economic study the most suitable time for sequential cultivation of lettuce in greenhouse and open space conditions in Jiroft region. Journal of Greenhouse Cultivars, 2(7): 40-29 (in Persian).
- Houshmandzadeh, A., S. Boroumandnasab, A. Houshmand and N. Alamzadeh Ansari. 2013. Optimization of water use efficiency in lettuce greenhouse cultivation. Droplet Irrigation System Conditions Using TDR, Non-Operating Defense Conference in Agriculture, Qeshm, Iran (in Persian).
6. Lindblom, J. and B. Nordell. 2006. Water production by underground condensation of humid air. Desalination, 189(2006): 248–260.
- Lindblom, J. 2006. Condensation irrigation: simulations of heat and mass transfer. Licentiate, MSc Thesis, Lulea University of Technology, 234 pages.
- Mirzashahi, K. and S. Bazargan. 2015. Organic soil management. Technical Review. Soil and Water Research Institute, No. 535th (in Persian).
- Mohammadi, A.S. 2012. Water production using distillation of air in buried pipes in the basement. MSc Thesis,Khaje Nasir-e-Din Tusi University of Technology, 132 pages (in Persian).
- Sharifi, F., S. Arvandi and A. Shahnazari. 2018. Evaluation of the efficiency of steam condensation system in soils with organic materials. Journal of Range and Watershed Management, 21(3): 667-680 (in Persian).
- Yusefi, B., M. Behzad, S. Borumandnasab and M. Rahmanshahi Zahabi. 2011. Evaporation-distillation irrigation a new method for the use of salt and unconventional waters. 4th Iranian Water Resources Management Conference, Amirkabir Industrial University, Tehran, Iran (in Persian).
- Yousefi, B., M. Behzad, S. Boroumand Nasab and M. Thameur Chaibi. 2012. Application of evaporation-distillation irrigation in desalting saline waters and their reuse in irrigation and drinking water. MSc Thesis, Shahid Chamran University of Ahvaz, 145 pages (in Persian).
- Yousefi, B. and S. Boroumand Nasab. 2015. Desalination using Condensation irrigation system. Water and Wastewater, (3): 127-133 (in Persian).
- Rosegrant, M.W., X. Cai and S.A. Cline. 2002. World water and food to 2025: dealing with scarcity. International Food Policy Research Institute, 338 pages.
- Tortora, G.P. 1978. Understanding textiles. Prentice Hall, 600 pages.
- Zamil, S.S., Q.F. Qadir, M.A.H. Chowdhury and A. Al Vahid. 2004. Effects of different animal manure on yield quality and nutrient uptake by Mustard. BRAC University Journal, 1(2): 59-66.
)