نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری گروه آبخیزداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2 دانشیار، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
چکیده
در این پژوهش، ارزیابی اقدامات آبخیزداری در بخشی از حوزه آبخیز حبله‌رود از دیدگاه آبخیزنشینان با استفاده از روش پرسش‌نامه (کتبی-حضوری) به‌صورت کیفی مورد بررسی قرار گرفت. پاسخ‌گویان به‌صورت تصادفی از بین زنان و مردان انتخاب و تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری شده، با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام شد. نتایج آمار توصیفی نشان داد که با وجود ضرورت و اهمیت بالای برگزاری برنامه‌های آموزشی و ترویجی از نظر مردم، تعداد و تنوع دوره‌ها و برنامه‌های آموزشی و ترویجی برگزار شده، از دیدگاه آبخیزنشنیان کم است. ارزیابی نظرات مردم در خصوص عوامل کلیدی تأثیرگذار بر تخریب منابع طبیعی و محیط زیست و ارزیابی میزان آگاهی و احساس مسئولیت مردم در قبال محیط زیست، نشان داد که مردم محلی از آگاهی نسبتاً خوبی برخوردار هستند و از احساس مسئولیت بالایی برخوردار می‌باشند. همچنین، تأثیر و اهمیت اجرای روش‌های حفاظت آب و خاک از ابعاد مختلف از دیدگاه آبخیزنشنیان در حد زیاد است. لذا، اجرای برنامه‌های آموزشی و ترویجی و دخالت دادن دانش بومی و مشارکت مردم محلی در موفقیت پروژه‌ها ضروری است. از طرف دیگر، سطح درآمد پایین روستاییان و کمبود اشتغال که مشکل اصلی روستاییان می‌باشد، منجر به مهاجرت آن‌ها در بعضی مناطق شده است. در واقع آبخیزنشینان عدم توانایی مالی اجرای پروژه‌ها را به‌عنوان عامل اصلی عدم استقبال از روش‌های حفاظت آب و خاک بیان کردند. همچنین، عدم آگاهی و اطلاع از وجود روش‌های حفاظت آب و خاک و اثرات آن‌ها و عدم وجود پروژه‌ها و مزارع نمایشی و الگو به‌ترتیب در اولویت دوم و سوم عدم استقبال از روش‌های حفاظت آب و خاک رتبه‌بندی شدند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Evaluation of the stakeholders’ attitude towards natural resources and environmental management projects, case study: Hablehroud Watershed
نویسندگان [English]
- Zeinab Karimi 1
- Vahedberdi Sheikh 2
1 PhD Student, Faculty of Rangeland and Watershed Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran
2 Associate Professor, Faculty of Rangeland and Watershed Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran
چکیده [English]
In this paper the watershed management activities on some part of the Hablehroud Watershed was evaluated on the basis of the stakeholders’ attitude using the questionnaire (face to face interview and recording) and qualitative research method. The respondents’ community was randomly selected among males and females and gathered data was analyzed using the SPSS statistical software. The descriptive results showed that, despite its high necessity and importance, the number and diversity of offered educational and extension programs are insufficient from the Hablehroud stakeholders’ point of view. Assessment of stakeholder’s viewpoints regarding key influencing factors on natural resources and environmental degradation as well as stakeholders’ awareness and feeling of responsibility about environment indicated that local people have a relatively good environmental knowledge and feel themselves highly responsible. Furthermore, stakeholders very highly acknowledge the effects and importance of implementing soil and water conservation measures from various dimensions. Therefore it is crucial to provide educational and extension programs, to benefit from local knowledge and to involve the local stakeholders in order to succeed in the projects. However, low incomes and lack of employment opportunities, which are main issues of rural communities, lead to migration from some locations. In fact, stakeholders declared that lack of financial resources is the main hindrance to willingness to implement soil and water conservation measures. Moreover, lack of awareness and information about soil and water conservation measures and their effects and absence of pilot and demonstration farms are the second and third most hindering factor to adopt soil and water conservation measures.
کلیدواژه‌ها [English]
- Educational and extension programs
- Questionnaires
- Soil and water conservation methods
- Stakeholders
- Watershed practices
)