نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا لگزیان ¹
• امیر سعدالدین ²
• مجید اونق ³
• اکبر علی‌پور ⁴

¹ کارشناس ارشد، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

² دانشیار، دانشکده مرتع و آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³ استاد، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

⁴ دانشجوی دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

یکی از مشکلات عمده در جوامع و مراکز صنعتی و شهری، رواناب ناشی از بارندگی در این مناطق و به تبع آن ایجاد آب گرفتگی می­‌باشد. این تحقیق، به‌منظور حل مشکل آب گرفتگی معابر شهری و کمبود منابع آب در شهر نیشابور صورت گرفته است. پس از مشخص شدن اقدامات قابل اجرا و تدوین 32 سناریوی مدیریتی برای این شهر، اثرات حاصل از اجرای سناریوهای تدوین شده با توجه به معیارهای فنی، محیط زیستی، هیدرولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی پیش‌­بینی شده و با استفاده از روش تصمیم­گیری چند معیاره، اولویت­‌بندی سناریوها صورت گرفت. با وزن­‌دهی بر اساس نتایج استخراج شده به روش دلفی در بین شرکت ‌کنندگان دارای تحصیلات دانشگاهی شهر نیشابور، سناریوی 24 (ترکیب بایوریتنشن، حوضچه نفوذ و مخزن زیرزمینی) و در بین شرکت کنندگان بدون تحصیلات دانشگاهی، سناریوی 28 (ترکیب بایوریتنشن، ترانشه، چاهک، پیاده‌­رو، حوضچه نفوذ و مخزن زیرزمینی) در اولویت اول اجرایی قرار می­‌گیرند. یافته‌های تحقیق اخیر، به‌طور خاص راهنمای مدیران و برنامه‌­ریزان شهر نیشابور در مدیریت موثرتر رواناب شهری است. همچنین، این نتایج به‌طور عمومی می‌­تواند الگوی تحقیقاتی مناسبی برای سایر آبخیز­های شهری در اختیار محققان و کارشناسان قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

• آب گرفتگی
• بایوریتنشن
• مدیریت یکپارچه
• معابر شهری
• منابع آب

عنوان مقاله [English]

Developing the stormwater management scenarios for Neyshabur City and choosing the best scenarios using a multi-criteria decision making technique

نویسندگان [English]

• Reza Lagzian ¹
• Amir Sadoddin ²
• Majid Ownegh ³
• Akbar Alipoor ⁴

¹ MSc, Faculty of Rangeland and Watershed Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources

² Associate Professor, Faculty of Rangeland and Watershed Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran

³ Professor, Faculty of Rangeland and Watershed Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran

⁴ PhD Student, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

One of the major issues that residential and industrial zones encountered is lack of stormwater management for these areas that can lead to inundation problem. This research aims to solve the problem of inundation as well as the shortage of water sources in Neyshabur City. Following the identification of the executable stormwater management actions and developing 32 management scenarios for the city, the impacts of implementing the scenarios were predicted considering technical, environmental, hydrologic, economic and social criteria. The scenarios were prioritized using a multi-criteria decision making technique. The analysis based on the weighs elicited using the Delphi method among participants having tertiary education, indicates that scenario 24 (combination of bioretention, infiltration basin, and underground detention) is considered as the preferred scenario. But for the case of the participants under tertiary education, scenario 28 (combination of bioretention, infiltration trench, infiltration well, porous pavement, infiltration basin, and underground detention) is considered as the best scenario. The outcomes of the current research, explicitly assist the managers and planners in Neyshabur City to manage urban stormwater more effectively and can also implicitly provide suitable research model for other urban watersheds to be adopted by researchers and practitioners.

کلیدواژه‌ها [English]

• Inundation
• Water resources
• integrated management
• City pathway
• Bioretention