نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی طالبی ¹
• زهرا اسلامی ²
• عبدالحسین عباسی ²

¹ دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد

² کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد

چکیده

شناسایی مناطق دارای پتانسیل زیاد سیل­‌خیزی در حوزه آبخیز از جمله کارهای بسیار مهم در کنترل سیل و کاهش خسارات ناشی از آن می‌باشد. در تحقیق حاضر، به بررسی امکان اولویت‌بندی نه زیرحوضه از نظر سیل­خیزی در حوزه آبخیز اسکندری واقع در استان اصفهان با استفاده از نرم‌افزار  HEC-HMSپرداخته شده است. همچنین، اولویت‌بندی زیرحوضه­ها با استفاده از روش­های تجربی ضریب سیل‌خیزی و دبی پیک در واحد سطح انجام شد. به‌منظور اجرای مدل HEC-HMS از بارش طرح با دوره بازگشت‌های دو ، پنج، 10، 50 و 100 ساله استفاده شد. با کاربرد روش حذف ترتیبی زیرحوضه‌ها و حذف CN هر یک از زیرحوضه­‌ها در هر مرتبه از اجرای مدل، هیدروگراف‌های سیل متناظر با بارش، برای هر یک از زیرحوضه‌ها محاسبه و میزان تأثیر هر یک از آن‌ها در تولید سیل خروجی به‌دست آمد و زیرحوضه‌ها به‌ترتیب نقش آن‌ها در سیل خروجی اولویت‌بندی شدند. نتایج نشان داد، زیرحوضه I با احتساب زیرحوضه‌های مستقل و غیر مستقل دارای اولویت نخست پتانسیل سیل­‌خیزی می‌باشد. اولویت‌بندی زیرحوضه­‌ها در دو روش تجربی به‌کار برده شده نتایج کاملا متفاوتی از یکدیگر داشته و عدم تبعیت این اولویت­بندی از یک روند خاص می‌باشد. به‌طوری که زیرحوضه E در روش ضریب سیل‌خیزی دارای اولویت ششم و در روش برآورد دبی پیک در واحد سطح دارای اولویت سوم می‌باشد. با مقایسه اولویت‌بندی زیرحوضه­‌ها در مدل HEC-HMS در دوره بازگشت­‌های مختلف، نتایج نشان می‌­دهد که اولویت­‌بندی زیرحوضه­‌ها در دوره بازگشت‌­های مختلف از روندی خاص تبعیت می‌­کند. بنابراین، مدل HEC-HMS کارایی بیشتری در اولویت‌بندی زیرحوضه‌ها از لحاظ سیل­‌خیزی نسبت به روش‌های تجربی دارد.

کلیدواژه‌ها

• استان اصفهان
• بارش-رواناب
• دبی پیک
• ضریب سیل‌خیزی
• کنترل سیل

عنوان مقاله [English]

Comparing prioritization from flooding of sub-basins using HEC-HMS model and experimental methods in Eskandari Watershed

نویسندگان [English]

• Ali Talebi ¹
• Zahra Eslami ²
• Abdolhossein Abbasi ²

¹ -

چکیده [English]

Identification of areas with high potential for flooding in the basin is one of the most important activities in flood control and reducing its damages. In this research, the possibility of prioritizing nine sub-basins from flooding point of view has been studied in Eskandari Watershed, using HEC-HMS. Also, the priorities of sub-basins were studied using flooding coefficient and peak discharge per unit area experimental methods. In order to run HEC-HMS model, plan rainfall with two, five, 10 and 50 years return periods were used. Flood hydrographs associated with each precipitation were calculated for each sub-basin, using the sequential removal method of sub-basins and removing CN in each sub-basin in each run of the model and their effect were computed in flood generation. Results showed that sub-basin I has the first priority is flooding potential, considering independent and depended sub-basins. Prioritization of sub-basins with two experimental methods had different results that are independent from a particular process. As E sub-basin had sixth priority in flooding coefficient method and third priority in the peak discharge estimating method. By comparing the prioritization of sub-basins in HEC-HMS model in different return periods, results showed that sub-basins prioritization in different return periods has specific process. Therefore, HEC-HMS model is more efficient compared to experimental methods in sub-basins prioritization in flooding.

کلیدواژه‌ها [English]

• Flood control
• Flooding coefficient
• Isfahan province
• Peak discharge
• Rainfall-runoff