با همکاری انجمن آبخیزداری ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیز-آب، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

2 دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 استاد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ساری

چکیده

امروزه کشور شاهد رشد و توسعه مدل­های متعددی برای طراحی سامانه‌­های تامین آب، برآورد سیل، مدیریت تخصیص و استفاده منابع آبی، مدیریت هرزآب‌­ها و فاضلاب­‌ها در مناطق شهری و مدیریت بوم‌سازگان‌های آبی است. شناخت ظرفیت­‌های آبی و تقاضا برای آب از مولفه­‌های اصلی تصمیم­‌گیری برای مدیریت منابع، آبخیزها و پدیده­‌هایی نظیرخشک­سالی به شمار می­‌رود. در فضای مدیریت منابع آب­‌های سطحی و ریسک خشک­سالی مناطق مختلف کشور، همچنان فقدان یک سامانه که تصمیم­‌گیران را در اتخاذ تصمیمات درست و به موقع پشتیبانی کند، کاملاً مشهود است. برای ایجاد چنین سامانه‌­ای، لازم است اقدامات اساسی در خصوص شناخت موضوع و ظرفیت‌­های موجود کشور مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. در این پژوهش، شبیه­‌سازی در حوزه‌­های آبخیز درجه هفت موجود در استان مرکزی واقع در منطقه اقلیمی نیمه­‌خشک با استفاده از اطلاعات بارندگی، تبخیر و دبی و با کمک دو مدل AWBM و SFB انجام و تحلیل شد. استخراج پارامترهای فیزیکی مدل، تبدیل اطلاعات نقطه­ای بارندگی به اطلاعات منطقه­‌ای با استفاده از روش‌­های مختلف و معمول، تحلیل اطلاعات تبخیر و محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل و تجمیع اطلاعات به‌­منظور شبیه­‌سازی هیدرولوژیکی حوزه­‌های آبخیز درجه هفت و برآورد ظرفیت جریان­‌های سطحی در این استان از اهداف اصلی این پژوهش محسوب می‌­شود. نتایج محاسبه شده و به دست آمده برای واسنجی و اعتبارسنجی دو مدل AWB و SFB در تمامی زیرحوضه‌ها نشان داد که مدل AWBM می‌تواند شبیه‌سازی قابل قبولی نسبت به مدل SFB در شرایط استان مرکزی داشته باشد و مدل SFB با توجه به مقادیر ضریب تعیین و ضریب کارایی به هیچ وجه مناسب تشخیص داده نشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Modeling basin water yield in Markazi province

نویسندگان [English]

  • Maryam Rostami 1
  • Forood Sharifi 2
  • Mohammad Hossein Mahdian 3
  • Samaneh Arvandi 4

1 PhD Student, College of Agricultural Sciences and Natural Resources, Tehran University, Iran

2 Associate Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

3 Professor, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Tehran, Iran

4 PhD Student, Irrigation and Drainage Engineering, Agricultural Sciences and Natural Resources faculty, Sari University, Iran

چکیده [English]

Nowadays, we see the growth and development of several models for the design of water supply systems, flood estimation, allocation and use of water resources, runoff and wastewater management in urban areas and management of aquatic ecosystems. Understanding the water yield and water demand is one of the main components of decision making for the management of resources, watersheds and phenomena such as drought. The lack of a system that supports correct decision making and timely decisions is entirely evident for management of surface waters and drought risk in the country. For creating of fetus system, it is necessary reviewing and assessing the water yield in the country. In this study, the 7th order basin in the Markazi province, that is located in the semi-arid climate, are simulated and analyzed with using rainfall, evaporation and discharge data by using of AWBM and SFB models. The main objectives of this research are included of extracting physical parameters of the model, conversion of rainfall point data into regional data using different methods and routine, analysis of calculated evaporation and evapotranspiration and aggregated of data for simulating the 7th order basin and estimation of potential surface water yield Markazi province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Runoff and wastewater management
  • Hydrologic simulation models
  • Semi-arid climate
  • Waters yield
  • AWBM and SFB models