نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمدحسن صادقی‌روش

استادیار گروه محیط زیست، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران

چکیده

فرسایش بادی به‌دلیل تداوم و وسعت عمل فرسایندگی در زمان و مکان به‌ویژه در مناطق خشک دارای پتانسیل تخریب بالایی است. از این‌رو، خسارات وارد شده به منابع اقتصادی به‌ویژه خاک و پوشش گیاهی چشمگیر است. لذا، شناخت جامع شکل­‌گیری، عملکرد، مناطق تحت­ تاثیر و اثرات آن ضروری است. در این راستا، این پژوهش با هدف منشاء­یابی فرسایش بادی و تعیین جهت حرکت ماسه‌­های روان در دشت خضرآباد یزد به انجام رسید. در این مطالعه سعی شد، داده­‌های بادسنجی ایستگاه سینوپتیک یزد طی یک دوره آماری 15 ساله (2015-2001) با استفاده از نرم‌افزار Wrplot View ،WDconvert و Sandrose Graph 3.0 مورد تحلیل قرار گیرد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل فضایی داده­‌های بادسنجی نشان داد که جهت باد غالب در دشت خضرآباد، غربی (W) با 18.77 درصد فراوانی حالات آرام با بادناکی کمتر از یک نات (0.54 متر بر ثانیه) می‌باشد. نتایج حاصل از  محاسبه و ترسیم گل‌طوفان که بر اساس سرعت آستانه فرسایش بادی 6.5 متر بر ثانیه تهیه شد نشان می­‌دهد که در این دشت بادهای فرسایشی عمدتاً از جهت غرب-شمال غرب (WNW) و پس از آن از جهت شمال غرب (NW) می­وزند و بادهای غربی (W) از فراوانی کمتری برخوردارند. به استناد گل‌طوفان رسم شده، فراوان حالات آرام در منطقه حدود 96 درصد است. این مسئله بیانگر آن است که بادهای فرسایشی تنها حدود چهار درصد دیدبانی­‌ها را  شامل می­‌شود. گلماسه ترسیم شده بر مبنای سرعت آستانه فرسایش، نشان داد که بادهای شمال غربی (NW) و جنوب غربی (SW)  به‌ترتیب از بیشترین قدرت یا توان حمل ماسه (DP) برخوردارند و پس از آن بادهای جنوبی (S) در اولویت هستند و جهت نهایی حمل ماسه نسبت به شمال (RDD) در حدود 73 درجه (شمال شرقی) می­‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• سرعت آستانه فرسایش بادی
• گلباد
• گل‌طوفان
• گلماسه
• نرم‌افزار

عنوان مقاله [English]

Analysis of wind erosion and determination of sand movement direction in Khezrabad region

نویسنده [English]

• Mohammadhassan Sadeghi Ravesh

Assistant Professor, Department of Environment, Takestan Branch, Islamic Azad University, Takestan, Iran

چکیده [English]

Wind erosion has high potential for damage, especially in arid region due to continuity and extent of erosion in time and space. Therefore, the damage to economic resources is impressive especially soil and vegetation. So, a comprehensive understanding of its formation, function, effects and affected areas is essential. This study was implemented for finding the source of wind erosion and sand movement direction in Khezrabad region, Yazd Province. In this study, Yazd synoptic station anemometer data was analyzed over a period of 15 years (2001-2015) using Sand Rose Graph 3.0, WD convert and Wrplot View. The results of the spatial analysis of data from the anemometer (wind rose) showed that the dominant wind direction of Khezrabad Plain is Western with 18.77 percentage of calm wind with speed less than a knots (0.54 meters per second). The results of the calculation and drawing Storm Rose provided based on wind erosion threshold velocity of 6.5 meters per second showed that erosive winds mainly blow from the West-North West (WNW) and North West (NW) and West winds (W) less frequency. According to Storm Rose drawn, the frequency of calm winds (less than 6.5 m/s) in the region is about 96%. This indicates that erosive wind include only about 4 percent of views. Storm Rose provided based on speed threshold showed that North-West (NW), South-West (SW) winds have the most Drift Potential (DP) respectively. The Resultant Drift Direction (RDD) is around 74 degree (Northeast).

کلیدواژه‌ها [English]

• Sand rose
• Software
• Storm rose
• Wind erosion threshold velocity
• wind rose