نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا سکوتی اسکوئی ¹
• محمد حسین مهدیان ²

¹ دانشیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزی، ارومیه، اﯾﺮان

² استاد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

سیلاب‌ها حاوی مواد رسوبی بوده که پس از نهشته‌گذاری در حاصلخیزی مخروط ‌افکنه‌ها و دشت‌های سیلابی متشکل از رسوبات دانه‌درشت از طریق افزایش عناصر غذایی، مؤثر هستند. در این پژوهش، اثرات پخش سیلاب بر بازیافت عناصر غذایی اصلی خاک در عرصه پخش سیلاب بر آبخوان پلدشت واقع در استان آذربایجان غربی طی 10 سال مورد ارزیابی قرار گرفت. در این رابطه، در حد فاصل نهرهای گسترش سیلاب و سه نوار اول پخش سیلاب که سیل‌گیری شده‌اند، به تعداد سه نمونه مرکب حاصل از اختلاط چهار نقطه در هر نوار و از عمق 20-0 سانتی‌متری خاک به همراه لایه رسوب، نمونه‌برداری و عوامل درصد ازت کل و کربن آلی، فسفر و پتاسیم قابل جذب خاک اندازه‌گیری ‌شد. برای مقایسه میانگین‌ها، چنانچه داده‌ها دارای توزیع نرمال بود، از آزمون آماری t و در غیر این صورت از آزمون‌‌های ناپارامتری استفاده ‌شد. بر اساس نتایج به‌دست آمده، مقدار کربن آلی و ازت کل خاک در طول سال‌های اجرای طرح به‌طور محسوسی به‌ترتیب از 0.23 به 0.33 و از 0.027 به 0.039 درصد افزایش یافته است. مقدار فسفر تبادلی هم در طول سال‌های اجرای طرح از 2.69 به 5.32 و پتاسیم قابل تبادل از 145.93 به 206.52 قسمت در میلیون به‌طور معنی‌داری افزایش یافته است. از سوی دیگر، اختلاف مقادیر برخی از عناصر در نوارهای پخش در سطح پنج درصد معنی‌دار است، به‌طوری که مقادیر فسفر، کربن آلی و ازت خاک در طول نوارهای پخش بالا‌دست به‌طور معنی‌داری تا دو برابر بیشتر از نوارهای پایینی است، ولی میزان پتاسیم تغییر معنی‌داری نداشته است. این نتایج نشان داد که پخش سیلاب موجب افزایش عناصر غذایی اصلی خاک شده که به تبع آن امکان کاهش کاربرد کود به‌وجود آمده است.

کلیدواژه‌ها

• رسوب
• کربن آلی خاک
• فسفر قابل جذب
• مواد مغذی خاک

عنوان مقاله [English]

Possiblility of soil nutriente recovery from unusual water, a case ‎study of Poldasht flood spreading station

نویسندگان [English]

• Reza Sokouti ¹
• Mohammadhossein Mahdian ²

¹ Associate Professor, West Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Urmia, Iran

² Professor, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

چکیده [English]

Floods water contain sediments that affect the fertility of coarse grain alluvial fan and flood plains after deposition, through increasing their nutrients. In this study, the effects of flood spreading were investigated on the recovery of soil nutrients at the Poldasht flood spreading station of west Azerbaijan during 10 years., The first three bands that have been flooded, were selected at the flood spreading channels. In each strip, six soil samples of of 0-20 cm depths, were taken and total nitrogen, phosphorus, potassium, and soil organic carbon were measured. For statistical analysis, t-test non-parametric tests were used where the data had normall distribution or not, respectively; . According to the results, the amount of soil organic carbon and total nitrogen increased from 0.23 to 0.33 and 0.027 to 0.039 percent, respectively during the implementation years. Exchangeable phosphorus and potassium were significantly increased from 2.69 to 5.32 and 145.93 to 206.52 parts per million, respectively. On the other hand, there was a significant difference for some factors of the spreading bands at 5% probability. Amounts of phosphorus, soil organic carbon and nitrogen in the upper strips were significantly more than lower bands. However, there was no significant change on the amount of potassium. The results showed that the flood spreading increased soil nutrients which reduce the fertilizers application.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sediment
• Soil organic carbon
• Available phosphorus
• Soil nutrients