نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرزاد بیات موحد ¹
• سعید نجفی ²
• محمد روغنی ³

¹ مربی، بخش تحقیقات آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران

² دانشجوی دکتری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس

³ استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

آگاهی از روش­های استفاده­ی بهینه از آب باران تحت سامانه­های مختلف به‌منظور غلبه بر تنش­های آبی، ارتقاء عملکرد محصولات تولیدی و چگونگی تاثیر آن­ها امری مهم است. بنابراین، در این مقاله اثر سامانه‌های آبگیر باران تحت پنج تیمار بدون تغییر در سامانه (A)، تیمار با حذف پوشش گیاهی و سنگریزه همراه با فیلتر سنگریزه‌ای (B)، تیمار با حذف پوشش گیاهی و سنگریزه بدون فیلتر سنگریزه‌ای (C)، تیمار با عایق کردن بخشی از سامانه همراه با فیلتر سنگریزه‌ای (D) و تیمار با عایق کردن بخشی از سامانه بدون فیلتر سنگریزه‌ای (E) بر عوامل فتوسنتزی نهال زردآلو مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام طرح تیمارهای ذکر شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در ابعاد هشت، پنج و 5/0 متر به‌ترتیب برای طول، عرض و عمق در هر سامانه طراحی شد. ساختار سامانه­ها به گونه­ای بود که با شیب تقریبی نه درصد به سمت پایین­دست ادامه می­یافت. به منظور تسریع نفوذ رواناب و توزیع آن در منطقه ریشه­دوانی فیلتری به قطر 10 و عمق 30 سانتی‌متر در تمام تیمارها ایجاد شد. در سال 1390 پس از یک بارندگی 22 میلی‌متری با فاصله زمانی 10 و 23 روز از بارندگی، چهار عامل فتوسنتزی شامل میزان فتوسنتز در واحد سطح برگ، هدایت روزنه ای آب، میزان تعرق و جذب  CO₂زیر روزنه­ای اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که در سه عامل از چهار عامل اندازه­گیری شده، اختلاف معنی­داری بین تیمارهای مختلف وجود دارد و جالب­تر این­که تیمارهای با بیشترین و کمترین عملکرد نیز در اکثر موارد با یکدیگر منطبق بوده­اند که این امر می­تواند وابستگی این عوامل به یکدیگر را بیان کند به‌طوری‌که کاهش یا افزایش هر عاملی سبب تاثیر در عامل دیگر می­شود. به­طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که سامانه­های عایق کردن بخشی از سامانه بدون فیلتر سنگریزه‌ای (E) و حذف پوشش گیاهی و سنگریزه بدون فیلتر سنگریزه‌ای (C) بیشترین تاثیر مثبت را بر ارتقاء عملکرد عوامل فتوسنتزی نهال­های زردآلو داشته است. در حالی که تیمار بدون تغییر در سامانه (A) دارای کمترین عملکرد در عوامل فتوسنتزی بوده است. تأثیر تیمارهای مدیریتی در تحویل رواناب به نهال‌ها عمده‌ترین دلیل در کسب این نتایج بوده است.

کلیدواژه‌ها

• تنش‌های آبی
• درختان مثمر
• دستگاه ‏IRGA
• رواناب
• فیلتر سنگریزه‌ای

عنوان مقاله [English]

Assessing effect of treated rain water catchment systems on activity of ‎photosynthetic parameters in Apricot seedlings

نویسندگان [English]

• Farzad Bayat Movahhed ¹
• Saeed Najafi ²
• Mohammad Roghani ³

¹ Scientific Board, Watershed Management Research Department, Zanjan Agricultural and Natural Resources Research and ‎Education Center‎, AREEO, Zanjan, Iran‎

² PhD Student, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Iran

³ Assistant Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Agricultural Research, Education and ‎Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

چکیده [English]

Knowledge about optimizing use of rain water under different systems for overcoming water stresses, maximization of crop yield and how their effects is very important. So in this research effect of Rain Water Catchment (RWC) systems under five treatments viz. control (A), eliminated of vegetation and pebble with a gravel filter (B), eliminated of vegetation and pebble without any gravel filter (C), insulated some portion by plastic with gravel filter (D) and insulated some portion by plastic without any gravel filter (E) on activity of photosynthetic parameters have been assessed. The research was conducted in a randomized complete block design with 3 replications for each treatment. RWCs were designed in 8, 5, and 0.5 meters for the length, width and depth respectively, as well as with 9 % downward slope. To facilitate runoff infiltration in root region; a gravel filter was created that was 10 cm diameter and 30 cm depth respectively, in all treatment. Four photosynthetic factor viz. Photosynthetic rate per unit leaf area, stomatal conductance, transpiration rate and substomatal CO₂ adsorption were measured after 10 and 23 days after one rainfall event in 2011. Results showed there are significant differences between measured factors except substomatal CO₂ adsorption under different treatments. Totally results of this research showed that two Rain Water Catchment systems including insulated some portion by plastic without any gravel filter (E) and eliminated of vegetation and pebble without any gravel filter (C) had maximum positive effect on activity of photosynthetic parameters in Apricot seedlings versus control treatment (A) exhibited minimum activity of photosynthetic parameters in Apricot seedlings. It can say the effect of treatments in runoff delivery to the Apricot seedlings is the cause of obtained aforementioned results.

کلیدواژه‌ها [English]

• Fruit trees
• Gravel Filter
• Infrared gas analyzer
• runoff
• Water stresses