نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• کمال نبی‌الهی ¹
• احمد حیدری ²

¹ استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان

² دانشیار، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

آرسنیک به‌­عنوان یک عنصر سمی برای انسان شناخته شده است. فراوانی کانی‌ها می‌تواند بر میزان آرسنیک در محیط تاثیر داشته، در دست داشتن اطلاعات کافی از کانی‌­شناسی مکان­‌های آلوده می­‌تواند به مدل­‌های ژئوشیمیائی ارزیابی کننده برای اصلاح آن­‌ها کمک کند. به‌منظور بررسی کانی‌شناسی خاک‌­های آلوده به آرسنیک در منطقه بیجار، 83 خاک‌رخ بر اساس واحدهای شکل اراضی انتخاب و 229 نمونه­ خاک و 15 نمونه مواد مادری جمع‌آوری شدند. سپس آزمایش­‌های فیزیکی و شیمیایی معمول و مقدار آرسنیک کل خاک در کلیه نمونه‌ها اندازه‌گیری شدند. سپس بر اساس میزان آرسنیک (کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) بر روی 13 خاک‌رخ کانی‌­شناسی رسی و پودری و بر روی نمونه‌­های مواد مادری کانی‌­شناسی پودری صورت گرفت. سنگ­‌های آذرین غنی از آهن و گلسنگ در مقایسه با سایر سنگ­‌ها دارای آرسنیک بیشتری بودند. مهمترین کانی­‌هایی رسی موجود در منطقه کائولینیت، اسمکتیت، کلریت و ایلیت و کانی­‌های مختلط میکا-اسمکتیت، میکا-ورمیکولیت و کلریت-اسمکتایت هستند. مهمترین کانی­‌های آرسنیک­‌دار منظقه با توجه به نتایج کانی­‌شناسی پودری شامل انارگیت، آرسنولیت، اسفالریت، نیکولیت، آرسنات­ مس ­کلسیم، آرسنوسولوانیت و کبالتیت می‌­باشد. نوع و مقدار کانی‌­ها متفاوت بوده، اما مقادیر آن­‌ها رابطه واضح و مشخصی با مقادیر آرسنیک نشان نداد، فقط در افق­‌های زیرین پروفیل­‌هایی که مقادیر آرسنیک خیلی زیاد می­‌باشند، مقادیر کانی‌­های آرسنیک­‌دار بیشتر از بقیه بودند.

کلیدواژه‌ها

• آهن
• آلودگی
• پراش اشعه ایکس
• کانی
• مواد مادری

عنوان مقاله [English]

Investigation of Mineralogy of arsenic-contaminated region of Kurdistan, Bijar

نویسندگان [English]

• Kamal Nabiollahi ¹
• Ahmad Haidari ²

¹ Assistant Professor, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Iran

² Associate Professor, Faculty of Agricultural Engineering and Technology, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Iran

چکیده [English]

Arsenic has been recognized as a toxin element for human. Minerals frequency can affect on arsenic content and Sufficient mineralogical characterization of contaminated sites should assist geochemical models that assess the potential of natural attenuation remediation of a subsurface contaminated with arsenic. In order to mineralogy investigation in the arsenic soil in Bijar area, 83 profiles were selected based on the prepared geopedology map and 229 soil and 15 parent material samples were collected. Routine physical and chemical characteristics and soil arsenic contents were measured in all samples. Relative quantity and types of clay and powder minerals were determined for 35 soil and 15 parent material samples by XRD analysis. Smectite, illite, kaolinite, chlorite and vermiculite were the most important clay minerals in the region. enargite, arsenoilte, sphalerite, nicoolite, conichalcite, arsenosulvanite and cobaltite based on the powdery mineralogy results were the most important arsenic bearing minerals in the region. The type and content of minerals were different and their content were higher in the profiles with very high arsenic. In the mudston and Fe-rich rock arsenic concentration are higher compared to the other parent materials. Also the minerals content were higher in the mudston and Fe-rich rock compared to the other parent materials.

کلیدواژه‌ها [English]

• Fe
• mineral
• Parent material
• Pollution
• XRD