نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سمیه جعفری ¹
• رضا بیات ²
• امیرحسین چرخابی ³
• نادر جلالی ⁴
• فاضل ایرانمنش ⁴

¹ کارشناس ارشد، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

² مربی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

³ دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

⁴ استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

چکیده

گسترش تلماسه‌­ها در 15 استان کشور با مساحت حدود 4.4 میلیون هکتار و به‌صورت 56 ارگ، یکی از سطوح ژئوموفورلویکی مهم در ایران است. مطالعات دفتر فنی تثبیت شن و بیابان‌زدایی در کشور با توجه به نتایج طرح‌­های مطالعاتی، چهار منطقه در استان خوزستان شامل اهواز، دشت آزادگان، شوش و امیدیه را مناطق بحرانی و فعال فرسایش بادی معرفی نموده است که 279505 هکتار از اراضی استان خوزستان را شامل می­‌شود. هدف از این تحقیق، بررسی و جهت‌یابی مناطق منشا این تلماسه­‌ها با تاکید بر فنون دورسنجی می­‌باشد. به‌منظور جهت‌یابی مناطق منشا، جهت بادهای منطقه با استفاده از نمودارهای گل‎باد مورد بررسی و آنالیز قرار گرفت. با بهره­‌گیری از روش‌­های پردازش تصاویر ⁺ETM سال 2002 نظیر افزایش تباین، ترکیب کاذب رنگی، طبقه‌بندی نظارت نشده تصاویر، به‌کارگیری فیلتر و تحلیل طیفی و تلفیق نتایج به‌دست آمده از این تکنیک‌­ها از یک سو و تحلیل گل‌بادها از سوی دیگر می­‌توان محل‌های برداشت ماسه­‌ها را شناسایی نمود. نتایج حاصل از جهت‌یابی مناطق برداشت موید این موضوع هستند که منشا تلماسه­‌های روان خوزستان در قطاع شمال غرب تا غرب واقع شده‌­اند. دشت‌­های آبرفتی و سیلابی، آبرفت­‌های بادبزنی شکل، زمین­‌های کشاورزی، پیچان رودهای خشک و نیز سازندهای حساس به فرسایش از جمله سازند آغاجاری و سازند بختیاری که در قطاع شمال غرب تا غرب قرار دارند، مناطق برداشت می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

• تصاویر +ETM
• تلماسه
• سنجش از دور
• منشایابی
• GIS

عنوان مقاله [English]

Application of satellite image and wind analysis for identification of ‎Khuzestan sand dunes sources

نویسندگان [English]

• Somayeh Jafari ¹
• Reza Bayat ²
• Amirhossein Charkhabi ³
• Nader Jalali ⁴
• Fazel Iranmasnesh ⁴

¹ MSc, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Iran

² Scientific Board, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Iran

³ Associate Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Iran

⁴ Assistant Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Iran

چکیده [English]

Sand dunes developed in 15 provinces with an area of 4.4 million hectares and 56 Citadel, are one of the most important geomorphological features in Iran. Sand and desert stabilization technical office studies, according to project results identify focal and present four regions including Ahvaz, Dasht-e-Azadegan, Susa and the Omidiyeh in Khuzestan province. The mentioned area includes 279,505 hectares of land in Khuzestan. This study has used remote sensing technology, GIS techniques and analyzed effective recorded winds data. Toward were reviewed and analyzed the wind regime of the area for direction of source area using Windrose Diagrams. In this study, based on utilizing and composing of image processing techniques such as image enhancement, threshold, false color composition, filtering and analysis and results of wind data analysis, with other investigations is useful to find the source of sand dunes. The results from direction of source area confirm that source of sand dune located in NW to W, notice Windrose in Khuzestan. The source area are flood alluvial fan plain, alluvial fan, agriculture land, meandering rivers and sensitive formation to erosion including Aghajari formation and Bakhtiari formation that located in the in NW to W section.

کلیدواژه‌ها [English]

• GIS
• Remote Sensing
• Sand Dune
• Source Identification
• Windrose