نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• یحیی پرویزی

استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه

چکیده

تقریبا تمامی ‌بررسی‌های جهانی تغییر اقلیم ناشی از اثرات گلخانه‌ای گازهای کربنی را تأیید می‌نماید. ترسیب کربن در عرصه جنگل‌ها و مراتع رهیافتی پایدار و فاقد مخاطرات زیست محیطی برای مواجهه با تبعات این پدیده است. انجام عملیات احیائی جنگل‌کاری توام با روش‌های آبخیزداری یکی از ظرفیت­های مهم در ترسیب کربن است. این پژوهش با هدف بررسی ظرفیت این عملیات در مناطق رویشی زاگرس شمالی و مرکزی در ترسیب کربن اتمسفری اجراء شد. بدین منظور در هر یک از استان‌های کردستان، کرمانشاه، لرستان و فارس یک یا چند سایت که عملیات یاد شده بر مبنای الگوهای سنتی یا جدید آبخیزداری اجراء گردیده بود، به‌عنوان معرف انتخاب، سپس با عملیات میدانی نمونه­برداری خاک، زیست‌توده و لاشبرگ به‌صورت سیستماتیک تصادفی در سایت‌های مطالعاتی و شاهد انجام شد. اندازه‌گیری کربن آلی و دیگر آزمایشات خاک و نیز ضریب تبدیل کربن برای نمونه زیست‌توده و لاشبرگ محاسبه و ذخیره کربن در هکتار محاسبه شد. سپس مقادیر شاخص­‌‌‌های ‌ترسیب کربن در هر هکتار محاسبه شد. نتایج نشان داد که عملیات اجراء شده که عمدتاً به‌صورت درخت‌کاری همراه با عملیات پخش سیلاب و آبخوانداری و بانکت‌بندی و سامانه‌های سنتی تراس‌بندی و سکوبندی همراه با کشت درخت و درختچه و یا همراه با زراعت بود، موفق به ترسیب از 3.41 تا 112.1 تن کربن در هکتار شده بودند. بیشترین سهم کربن ترسیبی مربوط به کربن خاکی بود که سهم نسبی آن در ترسیب کربن بین 95 تا 99 درصد از کل کربن ترسیب یافته بود. از میان عملیات مورد ارزیابی سامانه سنتی سکوبندی همراه با کشت درختان مو و بادام موفق‌تر از سایر اشکال عملیات بود.

کلیدواژه‌ها

• بانکت‌بندی
• پخش سیلاب
• تراس‌بندی
• ذخیره کربن
• نهال‌کاری

عنوان مقاله [English]

Study the efficiency of biomechanical watershed management along with ‎indigenous rainfed tree in carbon sequestration planting in middle and ‎north Zagros ecosystems

نویسنده [English]

• Yahya Parvizi

Assistant professor, Agricultural and Natural Resources Research Center, Kermanshah, Iran

چکیده [English]

All worldwide studies verifies global phenomenon of climate change caused by the greenhouse effect of carbon emissions on this planet. Carbon sequestration in terrestrial ecosystem is a sustainable approach, with no environmental risks. One of the key potential in carbon sequestration in our country is the watershed management biomechanical operations in the natural resources areas. This research was conducted to evaluate this operation options in north and middle parts of Zagros ecological zone in atmospheric carbon sequestration and to offer optimal options for these regions. For this purpose, in each of the provinces (Kermanshah, Lorestan, Kurdistan and Fars), one or more representative sites were selected. Then, soil, biomass and litter sampling were taken by field operations using systematic randomized method. Soil organic carbon and other soil physic-chemical properties and carbon stock of biomass and litter samples were determined in the laboratory. Then, carbon sequestration indices including soil, biomass, litter and total carbon sequestration, were measured per hectare. Analysis of the research results indicated that these operations are mainly planting of different trees along with flood and water spreading and bankets. Watershed management operations sequester up to 3.41 to 112.1 tons of carbon per hectare. Contribution of soil from total carbon sequestration was around 95 to 99 percent measured across different study site. Native terracing with tree planting of grapes (Vitis spp) and almond (Amygdalus spp) were the more efficient option in carbon sequestration along the selected areas.

کلیدواژه‌ها [English]

• Banketing
• carbon stock
• Flood spreading
• Terracing
• Tree planting‎