نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا سکوتی اسکوئی ¹
• محمدحسین مهدیان ²
• شهلا محمودی ³
• محمدحسن مسیح‌آبادی ⁴

¹ استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذزبایجان غربی

² دانشیار پژوهشی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

³ استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران

⁴ استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات خاک و آب

چکیده

مدیریت و برنامه‌ریزی مناسب خاک به­منظور بهره‌برداری مناسب از آن امری لازم بوده، در این رابطه پراکنش مکانی ویژگی‌های خاک از اهمیت زیادی برخوردار است. اصولاً بررسی های مکانی به­وسیله روش‌های زمین آماری شامل تخمین‌گر‌های آماری غیر پارامتری نظیر روش‌های TPSS‌، میانگین متحرک وزنی و یا روش‌های پارامتری زمین آماری نظیر کریجینگ و کوکریجینگ صورت می‌گیرد. این تحقیق با هدف بررسی ساختار مکانی برخی خصوصیات خاک شامل درصد آهک و شن و رطوبت اشباع خاک که در حاصلخیزی خاک موثر هستند، در بخش جنوبی دشت ارومیه به مساحت 36690 هکتار در شهرستان ارومیه استان آذربایجان‌غربی به انجام رسیده است. فاصله نیمرخ‌های خاکی مورد مطالعه بین 1300 تا 4700 متر بود. برای برآورد خصوصیات خاکی مذکور در نقاط نمونه‌برداری نشده، از روش‌های کریجینک،‌ میانگین متحرک وزنی و کوکریجینگ در محیط GIS استفاده شده است. برای مقایسه کارآیی تخمین‌گرهای مکانی و انتخاب روش مناسب میان­یابی، روش ارزیابی متقابل و متغیرهای آماری MAE و MBE به­کار­گرفته شده است. پس از انتخاب روش مناسب میان­یابی برای برآورد خصوصیلت خاکی مورد بررسی‌، نقشه‌های پراکنش مکانی آن­ها تهیه شد. براساس تعداد و حدود تغییرات داده‌ها، از قانون استورجس برای تعریف تعداد و فاصله طبقات در تهیه و طبقه‌بندی نقشه‌های مربوطه استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از این است که روش کریجینگ با ضریب همبستگی حداقل 0.83 و درصد خطای 3.98، برای برآورد مقادیر در نقاط فاقد داده‌های خاکی از دقت قابل قبولی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

• پراکنش مکانی
• زمین آمار
• ‌ سامانه اطلاعات جغرافیایی
• کریجینگ
• کوکریجینگ

عنوان مقاله [English]

Spatial variability of some soil characteristics in Uromieh Plain

نویسندگان [English]

• Reza Sokouti Oskooei ¹
• Mohammad Hossein Mahdian ²
• Shahla Mahmoodi ³
• Mohammad Hasan Masihabadi ⁴

¹ Assistant Professor, Agricultural and Natural Resources Research Center, Western Azerbyjan, Iran

² Associate Professor, Agricultural Research Organization, Iran

³ Professor, Tehran University, Iran

⁴ Assistant Professor, Soil and Water Research Institute, Iran

چکیده [English]

Planning and suitable management is necessary for optimal use of soil and for this; spatial variability of soil characteristics is important which may be edcarried out through geostatistical methods of parametric and non-parametric predictors such as TPSS, WMA, Kriging and Co-kriging. This research work was done in Southern part of Uromieh plain with 36690 ha surface area in order to study the spatial variability of soil lime, sand and saturation moisture percentage. Distance between soil profiles ranged 1300 to 4700 meters. For estimation and prediction of them in non-sampled points, the Kriging, Co- kriging and Weighted Moving Average were used in Geographic Information System environment. For selecting suitable interpolation method, Cross validation and MAE and MBE parameters were used. Selected method was also used for estimating and mapping of the selected soil characteristics. The Sturges rule was used for defining map classification. Results showed that the Kriging method has the highest accuracy with correlation coefficient of 0.83 and error of 3.98 percent for prediction of soil characteristics in non-sampled points.

کلیدواژه‌ها [English]

• Co-kriging
• Geostatistics
• GIS
• Kriging
• Spatial Variability