نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
2 دانشیار دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
3 مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس
4 دانشجوی کارشناس ارشد، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده
نظر به اینکه بخش وسیعی از کشور ما در مناطق خشک و نیمه خشک قرار داشته و هر ساله فرسایش بادی و وقوع طوفانهای ماسهای خسارات قابل توجهی بر منابع زیستی و اقتصادی کشور وارد میآورد، لزوم بررسی این پدیده و به‌ویژه به‌روز کردن شیوهها و ابزار مطالعاتی و استفاده از فناوریهای جدید به‌خوبی احساس میشود. همچنین عدم وجود و یا دشواریهای دسترسی به اطلاعات مورد نیـاز مدل‌های فیزیکی و کمی، اســتفاده از مدلهـای کیفی در ارزیابی این پدیده را اجتنابناپذیر میسازد. در چنین شرایطی، طرح‌ریزی یک مدل اطلاعاتی-محاسباتی بر مبنای سامانههای اطلاعات جغرافیایی (GIS) و استفاده از سنجش از دور (RS) برای تهیه اطلاعات میدانی به منظور بررسی فرسایش بادی ضروری به نظر می‌رسد. از این رو، در این تحقیق مدل ارزیابی کیفی فرسایش بادی ایریفر (IRIFR) در قالب سامانه اطلاعات جغرافیایی اجرا و از سنجش از دور برای تعیین پارامترهای مورد نیـاز اسـتفاده شد. هدف اصلی این پژوهش، استفاده از نتایج تحقیقات انجام شده و مرتبط، تدوین و ساماندهی روشها و مدل‌های به‌کار رفته و ارائه شده در آن‌ها در جهت انجام مطالعات فرسایش بادی، و نیز تبیین چگونگی استفاده از سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در ارزیابی کمی و کیفی فرسایش بادی (مدل اریفر) میباشد. از نتایج مهم پژوهش حاضر میتوان تهیه و تدارک مدون برخی لایههای اطلاعاتی مورد نیاز مدل، حذف نقشه اولیه واحدهای همگن کاری در تعداد قابل توجهی از عوامل، کاهش اثر قضاوت کارشناسی و در نهایت قابلیت تکرار دورهای مدل را نام برد. بدین ترتیب علاوه بر سازماندهی و سرعت بیش‌تر مطالعات و کاهش حجم و هزینه عملیات میدانی، مکانهای با حساسیت بالا در دورههای زمانی مورد نظر شناسایی شده و در نهایت، با تلفیق مناسب اطلاعات دقت ارزیابی ارتقا مییابد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Application of geographical information systems and remote sensing in qualitative and quantitative assessment of wind erosion, Case study: Shoorjestan plain
نویسندگان [English]
- Ebrahim Khalife 1
- Mohammad Reza Kavianpour 2
- Mojtaba Pakparvar 3
- Aminollah Mottaghi 4
1 PhD Student, Khajeh Nasireddin Toosi University of Technology, Iran
2 Associate Professor, Khajeh Nasireddin Toosi University of Technology, Iran
3 Scientific Board, Agricultural and Natural Resources Research Center, Fars, Iran
4 MSc Student, Khajeh Nasireddin Toosi University of Technology, Iran
چکیده [English]
In view of the fact that extensive areas of ‘Iran’ are located in arid and semi arid regions, considerable damages on natural and economic resources by wind erosion and sand storms are expected annually. Lack of proper input data for physical and quantitative models and difficulties of access to these data can limit the models application. In these conditions it is necessary to devise an informative-computational model based on geographical information systems and use remote sensing to prepare as much as possible layers of parameters, accurately. Therefore, in this research a qualitative model for wind erosion assessment (IRIFR) has been embedded in geographical information system together with remote sensing to prepare layers of information and parameters. The major targets of this research are to get benefits of earlier approaches in relevant researches and compile relevant techniques and methods in GIS and RS to study wind erosion. The most important achievements of this research are; i) providing layers of information by remote sensing, ii) omitting primary common map of study units, iii) determining and defining separated maps of study units which are needed for a few parameters, iv) omitting the map of other parameters, and v) reducing uncertainties arising from experts judgment. Furthermore, the model could be repeated for any time duration. Consequently, investigations would be organized much better, more accurate and faster.
کلیدواژه‌ها [English]
- Arid
- IRIFR
- Qualitative model
- Semi-arid
- Study unit
)