نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا سیاه‌منصور ¹
• حسین ارزانی ²
• محمد جعفری ²
• سید اکبر جوادی ³
• علی طویلی ⁴

¹ دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

² استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

⁴ دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

آتش‌سوزی عامل اساسی در تغییرات اکوسیستم‌های مرتعی و حوزه‌های آبخیز است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر آتش‌سوزی بر خصوصیات کمی و کیفی رویشگاه و حفاظ پوششی خاک در برابر قطرات باران در مراتع مورد مطالعه است. منطقه انجام بررسی، ایستگاه تحقیقاتی گیاهان مرتعی گردنه زاغه در 35 کیلومتری شمال شرقی خرم‌آباد با عرض جغرافیایی °33 و ′29 شمالی و °48 و ′42 طول شرقی با ارتفاع متوسط 1960 متر از سطح دریا است. این بررسی با روش پیمایش و استفاده از ترانسکت‌های 200 متری و پلات‌های یک متری که با توجه به تیپ و مرفولوژی گیاهی ابعاد آن انتخاب شد، صورت پذیرفت. مقایسه نتایج دو عرصه شاهد و تیمار نشان می‌دهد که بین تاج پوشش آن‌ها اختلاف معنی‌دار وجود دارد (0.01>P). همچنین، با گذشت دو سال بین مقدار مواد آلی و لاشبرگ و مقدار سنگ و سنگ‌ریزه اختلاف معنی‌داری وجود ندارد (0.01>P)، اما بین مقدار سطح خاک حفاظت شده در شاهد و تیمار اختلاف معنی‌دار است (0.01>P). این آمار نشان می‌دهد که بین تولید گیاهان کلاس I و  IIIدرعرصه‌های شاهد و آتش‌سوزی با مقادیر به‌ترتیب 30.32 و 5.54 در عرصه شاهد و 24.84 و 2.72 گرم بر مترمربع در عرصه آتش‌سوزی اختلاف وجود دارد (0.01>P). منطقه شاهد با میانگین 69.32 درصد تاج پوشش نسبت به منطقه آتش‌سوزی با میانگین 51.6 درصد، در سطح یک درصد، در رتبه برتر قرار دارد. از نظر فرم رویشی، فورب­‌ها از 46.8 درصد تاج پوشش در عرصه شاهد به 35.6 درصد در منطقه آتش‌سوزی کاهش داشته‌اند، در حالی‌که گراس­‌ها از 53.2 درصد در عرصه شاهد به 64.4 درصد در منطقه آتش‌سوزی افزایش داشته‌اند. در نتیجه‌، آتش‌سوزی بر افزایش گراس‌­ها و کاهش فورب­ها موثر است. 

کلیدواژه‌ها

• پوشش تاجی
• پوشش خاک
• ترکیب گیاهی
• تغییر اکوسیستم
• حفاظت خاک

عنوان مقاله [English]

The effect of fire on production, canopy cover, composition, density and soil cover of the habitat, case study: Alpine rangelands of Zagheh basin

نویسندگان [English]

• Reza Siahmsnsour ¹
• Hossein Arzani ²
• Mohammad Jafari ²
• Seyed Akbar Javadi ³
• Ali Tavili ⁴

¹ PhD Student, Sciences and Researches Unit, Islamic Azad University, Iran,

² Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Iran,

³ Assistant Professor, Sciences and Researches Unit, Islamic Azad University, Iran

⁴ Associate Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Iran

چکیده [English]

The fire is one of the factors that have effect on the natural cycle of ecosystem. This project was established to deal with the effect of the fire on quality features of habitat in the research site of rangelands plants of Zagheh Gorge.It was occur at Khoramabad northeast 35 Km with 33° 29" N, and 48° 42" E, being at 1960 meters above the sea level. This study was formed by travel method, We Used Transects 200 m and plots 1 m that chose vegetation type and plants morphology Both Control area and treatment in Comparison Conclusion show that there are difference significant between canopy cover in the control area, and the fire (p<0.01). Also, after two years, there are not difference significant between organic matter, litter, pebble and rock (p<0.01). But there are significant difference between Soil Conservation level inside and outside of the fire area (p<0.01).This Statistics show that there are difference between the plant production of Class I and III in the control area and the fire with 30.32 and 5.54 in control area and 24.84 and 2.72 gr/m2 in the fire area (p<0.01). The Control area with 69.32 Percent of Canopy Cover is better than the fire area with 51.6(p<0.01) so, high percent of Canopy cover in the Control treatment caused heap of crucibles and numerous branches in this area. Forbs plants, decreased from 46.8 % in the control Canopy Cover area to 35.6 % in the fire area; whereas, grasses increased from 53.2 percent in the control area to 64.4 percent in the fire area. So, the fire is effective on increase of grasses and decrease of forbs.

کلیدواژه‌ها [English]

• Canopy Cover
• fire
• Plant composition
• Soil conservation
• Soil cover