نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری
2 مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری
3 استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
4 مربی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
چکیده
انجام تحقیقات کاربردی در راستای جلوگیری از وقوع فرسایش خندقی و نحوة گسترش و کنترل آن، نیازمند اطلاعات پایه دربارة انواع خندق‌ها و ویژگی‌های شکل‌شناسی است. هدف از انجام این تحقیق، طبقه‌بندی مناطق تحت تأثیر فرسایش خندقی در استان چهارمحال و بختیاری بر اساس خصوصیات مورفوکلیماتیک بوده است. برای این منظور، در هر یک از اقلیم‌های تحت تأثیر فرسایش خندقی دو منطقه، با مساحت کمینه 500 هکتار و در هر منطقه، سه خندق معرف انتخاب و ویژگی‌های مورفومتریک آن‌ها اندازه‌گیری شد. طبقه‌بندی مناطق خندقی با استفاده از تحلیل خوشه‌ای و بر مبنای تشابه بین خصوصیات کمی اندازه‌گیری شده انجام گرفت.نتایج حاصل نشان‌داد که مناطق تحت تأثیر فرسایش خندقی در استان چهارمحال و بختیاری بر اساس خصوصیات مورفوکلیماتیک، با سطح تشابه 70.04 درصد به سه گروه قابل تقسیم است که بیش‌ترین میزان تشابه در آن‌ها به 94.12 درصد می‌رسد.بررسی تجزیه واریانس متغیرهایاندازه‌گیری شده در گروه‌ها و مقایسة میانگین گروه‌ها نشان‌داد که متغیرهای بارش سالانه، ارتفاع منطقه از سطح دریا، طول خندق، مساحت منطقه خندقی و عرض بالای خندق در مقطع 50 درصد، مهم‌ترین عوامل اصلی در تفکیک گروه‌ها بوده‌اند. بنابراین دریک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت که از بین کلیة ویژگی‌های مورفومتریک خندق‌ها، دو متغیر طول خندق و عرض بالای آن، در طبقه‌بندی مورفوکلیماتیک خندق‌ها نقش اساسی‌تری داشته است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Investigation of morpho-climatic characteristics of gullies in order to classify regions affected by gully erosion in Chaharmahal and Bakhtiary province
نویسندگان [English]
- Mohammad Nekouiemehr 1
- Said Naim Emami 2
- Ravanbakhsh Raisian 2
- Majid Soufi 3
- Msoud Goodarzi 4
1 MSc, Agricultural and Natural Resources Research Center, Chahar Mahal, Iran
2 Scientific Board, Agricultural and Natural Resources Research Center, Chahar Mahal, Iran
3 Assistant Professor, Agricultural and Natural Resources Research Center, Fars, Iran
4 Scientific Board, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Iran
چکیده [English]
Applied research about preventing gully initiation and expansion, needs basic knowledge about the types and morphometric characteristics of gullies. The purpose of current research is the classification of gullied regions based on morpho-climatic characteristics in Chaharmahal and Bakhtiary province. In this research, two gullied regions covering an area about 500 ha were selected in each climate zone and three representative gullies were chosen in each region. The morphometric characteristics were measured in each studied area. Classification of gullied regions was done using cluster analysis based on quantitative characteristics. The results indicate that gullied regions in Chaharmahal and Bakhtiary province can be divided to three groups base on morpho-climatic characteristics. Maximum similarity level was 94.12 percent. A comparison of variance analysis and mean value of variables in groups shows that, annual rainfall, elevation above sea level, gully length, gullied region area and top width of gullies were the most important variables in separating of the groups. Generally, we can emphasize that among all morphometric characteristics; only gully length and top width have the main role in morpho-climatic classification.
کلیدواژه‌ها [English]
- cluster analysis
- gully erosion
- morphometric
- Top width
)