نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
2 دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
3 استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
چکیده
یکی از انواع فرآیندهای حرکت‌های دامنه‌ای که خسارت‌های مالی وجانی فراوانی را بر زندگی انسان‌ها وارد می‌نماید، پدیده زمین‌لغزش است.وجود عواملی از قبیل مستعد بودن ناهمواری‌ها از نظر منشاءساختمانی ودینامیک، قطع درختان جنگل وبهره‌برداری‌های مفرط از آن‌ها،رعایت نکردن اصول فنی در احداث ونگه‌داری جاده‌های جنگلی وروستایی،عدم اعمال مدیریت صحیح و بهره‌برداری اصولی از منابع موجود، سبب شده است که هر ساله خسارت‌های زیادی بر سکونت‌گاه‌های روستایی،فعالیت‌های ساختمانی وزراعی، به‌ویژه باغ‌های مرکبات وچای وارد شوند.این مسائل، لزوم پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش را به‌‌عنوان اولین مرحله در مدیریت صحیح محیطی این پدیده روشن می‌سازد.به‌این منظور ابتدا لایه‌های اطلاعاتی برخی از عوامل مهم تأثیرگذار در وقوع زمین‌لغزش از قبیل سنگ‌شناسی،شیب،ارتفاع،نوع استفاده فعلی از زمین، فاصله از گسل و فاصله از آبراههتهیه ورقومی شدند.سپس با استفاده از تفسیر عکس‌های هوایی و عملیات میدانی، کلیه لغزش‌های موجود در حوزه،شناساییوبه‌صورت نقشه ارائه شدند.از تلفیق نقشه‌های عامل با نقشه زمین‌لغزش‌ها،درصد لغزش در واحدهای مختلف هر نقشه به‌دست آمد وبامحاسبه LNRF ترکم سطح، ارزش اطلاعاتی وزن هر یک از عوامل تعیین شد.در نهایت نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با ادغام لایه‌های مختلف وزنی در مدل‌های مختلف، حاصل شد. درستی‌یابی مدل‌ها با انتخاب یک زیرحوزه به‌‌عنوان شاهد و اعمال وزن به‌دست آمده برای هر کدام از مدل‌ها در شاهد، برای بقیة حوزه بدون استفاده از نقشة پراکنش زمین‌لغزش‌ها صورت گرفت. نتایج حاصلاز این بررسی نشان می‌دهد که بیش‌ترین سطح لغزش در واحدهای سنگ شناختی Pdr و Js به‌علت وجود لایه‌های مارن،رسو سیلتودر طبقه شیب 50-30ودر ارتفاع 2500-2000 متربه‌وقوع پیوسته است.از طرف دیگر طبقه کاربری مرتع، طبقه‌بندی فاصله از آبراهة 300-0 متروفاصله از گسل 1000-0 بیش‌ترین ناپایداری‌ها را به‌خود اختصاص می‌دهند.این تحقیق نشان می‌دهد که در مدل تراکم سطح، حدود 79درصد ودر مدل LNRF، حدود 63درصد ودر مدل ارزش اطلاعاتی، حدود 66درصد از حوزه مورد مطالعه در محدوده استعداد خطر لغزش بالا قرار می‌گیرند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Landslide hazard zonation using information value, area density and LNRF models in Chalkrood catchment
نویسندگان [English]
- Samad Shadfar 1
- Mojtaba Yamani 2
- Mohammad Namaki 3
1 Assistant Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Iran
2 Associate Professor, Faculty of Geography, Tehran University, Iran
3 Assistant Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Iran
چکیده [English]
One of the hillslope movement processes is land sliding which causes both human loss and economic damages. Factors such as structural and dynamic developed landforms , forests clearing, incorrect technical principals in construction and maintenance of rural and forest roads, lack proper management and using existing resource causes much damages to rural settlements, construction activities, forest, rangeland, and agriculture lands every year. Landslide Hazard Zonation is the first step for proper land management to overcome these problems. To prepare LHZ, several thematic layers such as lithology, slope, elevation, land use, distance from faults and distance form drainage were digitally prepared. Landslide distribution map of the area was prepared through Arial photos interpretation and also field checks. The thematic layers were integrated using information value, area density and LNRF models in a GIS environment. Finally to validate the results, a sub-basin was selected as a control area and the calculated weights for this sub-basin were applied for the rest of the catchments. The result of this investigation indicates that most of the landslide occurred in pdr, Js lithological units composed of marl, clay and silt layers, slope class 30- 50 and on elevation 2000- 2500 m. Also, most of the instability are on rangeland and occurred in a distance of 0-300 m from drainage network. The research shows that the estimated percentage of high hazard class is 79, 63, and 66 percent for area density, LNRF, and information value models respectively.
کلیدواژه‌ها [English]
- elevation
- Forest roads
- land use
- Lithology
- Slope
)