نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا یزدانی ¹
• ستار چاوشی ²
• مرتضی خداقلی ³
• بهرام ثقفیان ⁴

¹ کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

² مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

³ استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

⁴ استاد پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

چکیده

با توجه به اینکه بخش وسیعی از استان اصفهان در ناحیه خشک مرکزی ایران قرار دارد، مستعد وقوع خشک­سالی است. لذا انجام مطالعات و تحقیقات مناسب به­ منظور پایش و پیش‌بینی خشک­سالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. روش‌های متعددی برای تعریف خشک­سالی با استفاده از شاخص‌های گوناگون ارائه شده است.در این تحقیق خشک­سالی‌های هواشناسی با استفاده از سری‌های بارندگی سالانه و سطوح آستانه متفاوت(50,40,30،60،70،80،90،95درصد) مورد بررسی قرار گرفت.برای این بررسی از داده‌های بارش 85 ایستگاه در استان اصفهان و مناطق مجاور آن در یک دوره 32 ساله(1377-1346)استفاده شد.با استفاده از روش‌های میان­یابی شامل کریجینگ،کوکریجینگ،عکس مجذور فاصله و TPSS، سطوح آستانه میان­یابی شدند و خطای مربوط به هر روش محاسبه شد. روش کوکریجینگ دارای کم­ترین خطا و روش TPSS  دارای بیش­ترین خطا در بین روش‌های منتخب بود. در مرحله بعد با استفاده از نرم افزار ILWIS  نقشه‌های گستره خشک­سالی در سطوح آستانه متفاوت با مناسب‌ترین روش تهیه شد.با توجه به نتایج به­ دست آمده در دوره آماری منتخب، در حدود نیمی از بارش‌ها درسطح آستانه 30 درصد بوده است. از طرفی در حدود 28 درصد وقایع بارش مربوط به سطوح آستانه 80 درصد است که نشان دهنده وقوع خشک­سالی‌ها با شدت زیاد در منطقه مورد مطالعه بوده است. بیش‌ترین فراوانی وقوع سطوح آستانه درمحدوده مورد مطالعه،به‌ ترتیب30، 80، 60، 50، 40، 90، 70 و 95 درصد است. نتایج بیان‌گر این است که روش سطوح آستانه راه­کار مناسبی در بررسی خشک­سالی هواشناسی در منطقه مورد مطالعه است.

کلیدواژه‌ها

• ‏‌میان‌یابی
• سطوح آستانه
• شاخص‌ خشک‌سالی
• کریجینگ
• کوکریجینگ

عنوان مقاله [English]

Investigation of climatological droughts in Isfahan province

نویسندگان [English]

• Mohammad Reza Yazdani ¹
• Sattar Chavoshi ²
• Morteza Khodagholi ³
• Bahram Saghafian ⁴

¹ MSc, Agricultural and Natural Resources Research Center, Isfahan, Iran

² Scientific Board, Agricultural and Natural Resources Research Center, Isfahan, Iran

³ Scientific Board, Agricultural and Natural Resources Research Center, Isfahan, Iran

⁴ Associate Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Iran

چکیده [English]

Most parts of the Isfahan province are located in central arid land of Iran and are sensitive to drought occurrences. So it is required to study drought for prediction. There are many ways to define drought using different indicators. Climatology drought was evaluated using annual precipitation time series and different truncation levels including 30% 40, 50, 60, 70, 80, 90 and 95%. In this study 85 precipitation stations were selected in Isfahan province and around of it, in period of 1966-1998.Interpolation methods such as, kriging, Co-kriging, inverse distance weighted and TPSS were evaluated for interpolation of truncation levels and the error of each method was calculated. In the selected methods, Co-kriging method had minimum error and TPSS method had maximum error. Drought extension maps were drawn for each truncation levels using ILWIS software. Also water volume of probable precipitation is calculated for each truncation levels. Results showed about half of rainfall events occurred in 30 percent truncation level, whereas about 80 percent of the events are in 30 percent truncation level. Thus intense droughts occurred in the study area. Maximum frequency of drought occurrences in basis of truncation levels in study area are 30, 80, 60, 50, 40, 90, 70, 95%, respectively. Results indicated that truncation levels are suitable method for climatological drought evaluation in the studied area.

کلیدواژه‌ها [English]

• Co-kriging
• Drought index
• Interpolation
• Kriging
• Truncation levels‎