نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رامین سلماسی ¹
• حمیدرضا پیروان ²

¹ مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

² استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

چکیده

بیشترین میزان فرسایش و تولید رسوب حوزه‌ آبخیزتلخه‌رود مربوط به سازند‌های مارنی می‌باشد.در پژوهش حاضر تاثیر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی نمونه‌های مارن در پیدایش فرسایش شیاری، خندقی، توده‌ای و هزاردره‌ای مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، در واحدهای یکسان مارنی از مارن‌های با اشکال مختلف فرسایش نمونه‌گیری شد و ویژگی‌های اسیدیته، هدایت الکتریکی، کربن آلی، سدیم، پتاسیم، کلر، کلسیم و منیزیم، ظرفیت تبادل کاتیونی، گچ، آهک، درصد ماسه، سیلت و رس، نفوذ‌پذیری و پایداری خاک‌دانه‌ها اندازه‌گیری شد. سدیم قابل جذب این نمونه‌ها نیز محاسبه شد. داده‌ها مورد تجزیه آنالیز واریانس و مقایسه میانگین‌ها قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد از بین ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی اندازه‌گیری ‌شده، در اسیدیته، گچ و درصد ماسه نمونه‌ها اختلاف معنی‌‌دار وجود دارد. همچنین، مقایسه میانگین‌ داده‌ها نشان داد در بین فرسایش‌های توده‌ای و هزاردره‌ای، اسیدیته، تفاوت معنی‌دار دارد. درصد ماسه در بین اشکال مختلف فرسایش‌ خندقی و هزاردره‌ایو مقدار گچ در بین اشکال مختلف فرسایش شیاری، خندقی و هزاردره‌ای تفاوت معنی‌دار نشان ‌داد.

کلیدواژه‌ها

• ظرفیت تبادل کاتیونی
• فرسایش شیاری
• خندقی
• توده‌ای و هزاردره‌ای
• نفوذپذیری

عنوان مقاله [English]

Study of the relation between physico-chemical properties and ‎erosional features of marly sediments in the Talkheh Rood ‎watershed

نویسندگان [English]

• Ramin Salmasi ¹
• Hamid Reza Peyrowan ²

¹ Scientific Board, Agricultural and Natural Resources Research Center, Eastern ‎Azerbaijan, Iran

² Assistant Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research ‎Institute, Iran

چکیده [English]

The most of the soil erosion and sediment yield in the Talkheh Rood watershed are mainly related to marl formations. This study was conducted to evaluate physico- chemical properties of Talkheh Rood marl samples in rill, gully, mass and badland erosion types. For this purpose, marl samples were taken from marl sediment of homogenous work units. Twenty four samples were selected, in total. Some of main physic - chemical properties of these marls were measured in lab. These properties were  pH, EC, CEC, Lime, gypsum and OC content, SAR, Na, K, Cl, Ca, Mg, clay, silt and sand percentage. These data were interpreted by ANOVA and mean comparisons analysis methods. Results showed that pH, gypsum content and sand percentage had statistically significant differences between four erosion types. Mean comparison showed that significant difference of pH, was between mass and badland erosions, sand between badland and gully ones, and gypsum, rill and gully, also badland and gully ones.

کلیدواژه‌ها [English]

• Badland
• gully erosion
• Mass movement
• Rill erosion
• sediment yield