نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌غربی
چکیده
در طراحی سازه‌‌های هیدرولیکی و پروژه‌های کنترل سیلاب، محاسبه و برآورد مقدار دقیق سیلاب ضروری است. تخمین دقیق میزان رواناب و سیلاب، مستلزم داشتن اطلاعات جامع و دقیق از وضعیت و میزان بارندگی و بارش طراحی است. با توجه به تغییرات مکانی بارندگی، تهیه روابط عمق-سطح-مدت بارندگی، این امکان را فراهم می‌آورد تا بتوان الگوی مناسبی برای برآورد میزان باران طراحی در هر منطقه ارائه نمود. از این‌رو، روابط عمق-سطح-مدت بارش برای ناحیه شمالی استان آذربایجان‌غربی با مساحت 11592 کیلومتر مربع بررسی شد. تعداد ایستگاه‌های موجود که آمار و اطلاعات آن‌ها مورد استفاده قرار گرفت، شامل 50 ایستگاه باران‌سنجی و چهار ایستگاه ثبات بود که از بین آن‌ها، تعداد 11 رگبار فراگیر و حداکثر، برای منطقه مورد مطالعه انتخاب و منحنی بارش تجمعی آن‌ها ترسیم شد. با استفاده از ایستگاه‌های ثبات، بارشهای یک، سه، شش، نه، 12، 18 و 24ساعته برای ایستگاه‌های معمولی استخراج و برای هر یک از آن‌ها، معادله گرادیان با برقراری رابطه بین ارتفاع و بارندگی محاسبه شد. معادله گرادیان هر بارش برای ترسیم خطوط هم‌باران در GIS وارد و برای هر بارش سطح بین خطوط هم‌باران، مساحت افزایشی، حجم بارش خالص، حجم بارش تجمعی و متوسط حداکثر بارش مشخص شد. سپس منحنی اولیه DAD هر بارش رسم شد و در آن، هر بارش در پایه زمانی یک، سه، . . . و 24ساعته به ازای هر سطح معین بارش محاسبه و برای دستیابی به منحنی‌های نهایی DAD در پایه‌های زمانی مذکور، میانه مقدار بارش به ازای سطوح معین برای بارشهای انتخابی استفاده شد. نتایج نشان داد حداکثر بارش سطح یک کیلومتر مربع مربوط به بارش 18ساعته با مقدار 42 میلی‌متر و حداقل آن مربوط به بارش یک‌ساعته با 29.4 میلی‌متر است. همچنین، منحنی‌های نه و 12ساعته نشان دادند که در مساحتهای مختلف تفاوت چندانی با هم ندارند. مقایسه منحنی‌های 18 و 24ساعته نشان داد که این منحنی‌‌ها در مساحتهای کمتر بر روی هم تقریبا منطبق بوده و در مساحتهای بالاتر، منحنی 18ساعته بالاتر از منحنی 24ساعته قرار گرفته است که ممکن است به‌دلیل کمبود رگبار با‌تداوم 24ساعته در این منطقه باشد و در نتیجه این منحنی باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد. در مقایسه منحنی‌های 18 و 24ساعته تا مساحت 2500 کیلومتر مربع مقدار بارش یکسان است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Preparation depth-area-duration curves in north of Western Azerbaijan Province
نویسنده [English]
- Mansour Mehdizadeh Youshanloei
MSc, Agricultural and Natural Resources Research Center, Western Azerbaijan, Iran
چکیده [English]
Computation and estimation of flood discharge is necessary in hydraulic structure planning and flood control projects. The precise estimation of runoff and flood discharge needs comprehensive data of the amount and condition of rainfall and design precipitation. Rainfall Depth-Area-Duration curves (DAD) of each region, are used to estimate the optimal precipitation. In this research, these curves were provided for 1, 3, 6, 9, 12, 18 and 24 hours intervals and their relations were studied for Northern parts of Western Azerbaijan province. Eleven maximum and pervasive storms were selected to draw the cumulative rainfall graph. There are adequate recorded and non-recorded rain gauges in the region. Mass curves were prepared for non-recorded stations using relations between rainfall gradient and altitude in the isohyets maps. Results showed that the maximum rainfall for 1 km2 is related to 18 h rainfall with 42 mm and its minimum is related to 1 h rainfall with 4.29 mm. Also, 9 and 12 h curves indicated no difference in different areas. Comparing 18 and 24 h curves indicated that the amount of precipitations are equal in small areas and 18 h curve is above 24 h curve in wast areas that could be related to the shortage of rainfalls with 24 h duration.
کلیدواژه‌ها [English]
- DAD curve
- Design flood
- Design precipitation
- Global precipitation
- Precipitation gradient
)