نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 مربی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
2 استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذریایجان غربی
چکیده
پوشش گیاهی نقش مهمی در حفاظت از خاک و مهار فرسایش دارد. با توجه به اهمیت مدیریت آبخیز و نقش کاربری در حفظ پوشش،این تحقیق با استفاده از مدل EPM و به کمک فن‌آوری‌های سنجش از دور و سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی به‌منظور تعیین اثر تغییر مدیریت کاربری اراضی بر میزان فرسایش حوزه آبخیز دریاچه ارومیه انجام شد. با استفاده از تصاویر ماهوارهایETM+ در سال 2002، عملیات صحرایی و نقشه‌های موجود، لایه‌های مورد نیاز مدل تهیه و میزان فرسایش خاک در شرایط فعلی برآورد شد. با اعمال سناریوهای مدیریتی خوب و بد کاربری منطقه از طریق ایجاد تغییرات فرضی در کاربری (کاهش و افزایش امتیاز پوشش گیاهی در گام‌های پنج تا 50 درصد)، مجدداً میزان فرسایش خاک برآورد و اثر تغییرات محاسبه شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان فرسایش ویژه به‌ترتیب مربوط به زیر حوضه‌های 3015 و 3054 با مقادیر 768 و 749 مترمکعب در کیلومتر مربع در سال است که از نظر انجام اقدامات حفاظتی در اولویت هستند. کمترین مقادیر در زیرحوضه‌های 3072 و 3056 با شدت 15 و 287 مترمکعب در کیلومتر مربع در سال بوده که این مقدار برای کل حوضه 454 مترمکعب در کیلومتر مربع در سال است. روند تغییر شدت فرسایش در اثر تغییر کاربری به صورت خطی و مثبت بوده، با افزایش و کاهش به ازای 50 درصد به میانگین امتیاز لایه کاربری، به‌ترتیب 83/7 و 64/6- درصد در فرسایش خاک تغییر ایجاد می‌کند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Simulation of land use management effect on soil erosion of Orumiyeh lake watershed
نویسندگان [English]
- Reza Bayat 1
- Amir Sarreshtedari 1
- Ali Jafari Ardekani 1
- Reza Sokuti Oskuee 2
1 Scientific Board, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Iran
2 Assiatant Professor, Agriculture and Natural Resources Research Center, Western Azerbaijan, Iran
چکیده [English]
Due to vegetation cover importance in protecting soil and its important role in controlling erosion, this study was conducted to determine the effect of land use managementon the Orumiyehlake watershed erosion rate, using GIS and RS technologies and EPM model. Using ETM+ 2002 satellite imagery, field work and existing map, required layer of model prepared and soil erosion was estimated in the current situation. Management scenarios, with good and bad actions through changes hypothetically in land use rank (decreased and increased in steps of five to 50 percent), the rate of soil erosion and changes in estimates were calculated. Results showed that maximum of erosion rates is belong to 3015 and 3054 sub-watershed with values of 768 and 749, minimum is belong to 3072 and 3056 sub-watershed with values of and 287 respectively and the mean for the watershed 485.9 . Trend of erosion rate change due to land use change was linearly and positive, meanwhile ultimate condition with 50% addition or reduction to land use rank, respectively caused 83.7 and -64.6 percent change in soil erosion.
کلیدواژه‌ها [English]
- Conservation priority
- EPM model
- Land use change
- scenario
- Sediment
)