نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
2 دانش آموخته، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
3 دانش آموخته، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
چکیده
به‌منظور کاهش خسارات ناشی از سیل و اقتصادی نمودن پروژه‌های کنترل سیلاب در یک منطقه، احداث سازههای مناسب و انجام عملیات آبخیزداریدر مکانهایی با پتانسیل سیلخیزیبالا امری ضروری است. یکی از راه‌های شناسایی این مناطق، شبیه‌سازی حوضه و ارزیابی نحوه مشارکت زیرحوضه‌های آن در سیلاب خروجی می‌باشد. در این پژوهش، واحدهای هیدرولوژیکی حوضه همدان-بهار با استفاده از نرمافزار سامانه اطلاعات جغرافیایی ArcGIS و مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS شبیه‌سازی شد. سپس شاخصهایسیلخیزی محاسبه و نقشه تغییرات این شاخص‌ها در زیرحوضه‌ها استخراج شدند. با مقایسه وبررسیآنها، واحدهای هیدرولوژیکی مؤثر بر دبی اوج سیلاب شناسایی و به‌منظور اجرای عملیات آبخیزداری اولویتبندی شدند. مکانیابی حاصل از شاخصهای سیلخیزی نشان دادند که زیرحوضه بهادربیگ بیشترین و زیرحوضه قره‌آغاج کمترین سهم را در دبی اوج سیلاب حوضه دارند. تحلیل نتایج نشان داد کهزیرحوضه‌هایی که مساحت یا رواناب بیشتری دارند، لزوماً تأثیر بیشتری بر اوج سیل خروجی حوضه ندارند. اجرای برنامههای مدیریتی و احداث سازههای هیدرولیکی مناسب در واحدهای هیدرولوژیکی شناسایی شده در این پژوهش، میتواند خسارات سیلاب در حوضه همدان-بهار را به‌طور محسوسی کاهش دهد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The study of effective hydrological units on flood peak discharge in Hamedan-Bahar basin
نویسندگان [English]
- Hamed Nozari 1
- Sahar Alsadat Razavian 2
- Seyed Moezeddin Nabavi Hamedani 3
1 Assistant Professor, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Iran
2 MSc, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Iran
3 MSc, Faculty of Agriculture, Sciences and Researches Unit, Islamic Azad University, Iran
چکیده [English]
In order to reduce the losses caused by floods and economize flood control projects in an area, construction of appropriate structures and operating watershed practices in areas with high risk of flooding is essential. One of the approaches to identify high risk flooding regions is watershed simulation and evaluation of sub-watersheds participation in outlet discharge. In this research, hydrological units of Hamedan-Bahar basins were simulated using ArcGIS and HEC-HMS hydrological model. Then, flooding indexes were calculated and their changes in all sub-basins were mapped.Effective hydrological units on peak discharge were identified and prioritized for watershed management, by reviewing and comparing these indexes. Site selection of flooding indexes showed that Bahador Beyg and Qareh Aghaj sub-basins had the highest and the lowest effect on flood peak, respectively. Analyzing results demonstrated that sub-basins with large areas or with huge amount of runoff not necessarily cause more effect on flood peak. Performance of management practices and construction of suitable hydraulic structures in studied hydrological units efficiently reduce flood damages in Hamedan-Bahar basin.
)