سیدعباس عطاپورفرد
چکیده
با توجه به عدم امکان استفاده قطعی از یک یا چند ویژگی به‌عنوان منشاءیاب در مطالعات منشاءیابی، انتخاب آن با توجه به نوع و ویژگی‌های منابع تولید رسوب صورت میگیرد. بدین‌ترتیب باید منشاءیاب‌های مختلف برای تعیین منابع تولید رسوب، در طرح‌های تحقیقاتی مورد ارزیابی قرار گرفته و برای مناطق مشابه توصیه شوند. در این پژوهش، کارایی ...
بیشتر
با توجه به عدم امکان استفاده قطعی از یک یا چند ویژگی به‌عنوان منشاءیاب در مطالعات منشاءیابی، انتخاب آن با توجه به نوع و ویژگی‌های منابع تولید رسوب صورت میگیرد. بدین‌ترتیب باید منشاءیاب‌های مختلف برای تعیین منابع تولید رسوب، در طرح‌های تحقیقاتی مورد ارزیابی قرار گرفته و برای مناطق مشابه توصیه شوند. در این پژوهش، کارایی عناصر نادر خاکی برای تفکیک رسوبات واحدهای سنگی مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. بر همین اساس، 69 نمونه از بخش سطحی و آبکندهای فعال 10 واحد سنگ‌شناسی حوزه آبخیز چنداب اخذ و مقدار عناصر نادر خاکی آن به روش فعال‌سازی نوترون اندازه‌گیری شد. در ادامه، با بررسی فرضیات روش تحلیل تشخیص (تبعیت توزیع عناصر از تابع توزیع نرمال، برابری ماتریس کواریانس‌ها و هم‌خطی چندگانه) و در نظر گرفتن برخی ملاحظات، تحلیل تابع تشخیص صورت گرفت. بر این اساس، واحدهای سنگی حوضه در پنج گروه طبقه‌بندی شده و عناصر نادر خاکی Yb، Sc، Sm، Th و Eu به‌عنوان عناصر منشاءیاب انتخاب شدند. با توجه به روش F یک متغیره ضرایب ساختاری توابع تشخیص، عناصر منتخب در سطح اعتماد 95 درصد قادر به تفکیک رسوبات گروه‌های سنگ‌شناسی از یکدیگر هستند. در این میان، عناصر Sm، Eu، Yb و Sc قدرت تفکیک تقریبا یکسان داشته و قابلیت تفکیک عناصر Th نسبت به آن‌ها کمتر است.
