امیرحسین حلبیان؛ علی قاسمی سیانی
چکیده
بارش در حوضه خزر به‌عنوان مهمترین سنجه اقلیمی توزیع زمانی و مکانی خاص و پیچیده‌ای دارد .بدین دلیل، آگاهی از تغییرات مکانی و زمانی آن در این حوضه آبی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا، تغییرات آن می‌تواند پیامدهای مختلف زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی به همراه داشته باشد. هدف از این پژوهش، واکاوی تغییرات مکانی و زمانی بارش در حوضه ...
بیشتر
بارش در حوضه خزر به‌عنوان مهمترین سنجه اقلیمی توزیع زمانی و مکانی خاص و پیچیده‌ای دارد .بدین دلیل، آگاهی از تغییرات مکانی و زمانی آن در این حوضه آبی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا، تغییرات آن می‌تواند پیامدهای مختلف زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی به همراه داشته باشد. هدف از این پژوهش، واکاوی تغییرات مکانی و زمانی بارش در حوضه خزر است. بدین منظور، داده‌های ماهانه بارش از تارنمای مرکز آب و هواشناسی بارش جهانی (GPCC) با توان تفکیک 0.5 در 0.5 درجه قوسی در یک دوره آماری 63 ساله (1951 تا 2013) اخذ شد. برای ارزیابی تغییرات مکانی و زمانی بارش، از داده‌های استخراج شده از این پایگاه داده بارشی میانگین سالانه، فصلی و ماهانه تهیه شد. آزمون ناپارامتری من-کندال با احتمال 95 درصد بر روی داده‌های ماهانه، فصلی و سالانه اعمال و با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS، نقشه‌های 17گانه روند مکانی بارش در سطح حوضه ترسیم شد. نتایج نشان داد که بارش در ماه‌های مارس و آوریل در پهنه‌های غربی، شرقی و جنوب غربی حوضه خزر روند کاهشی معناداری با احتمال 95 درصد دارد. در بازه زمانی فصلی، بارش تنها در فصول بهار و پاییز روندی معنی‌دار و کاهشی در بخش غربی حوضه دارد، این در حالی است که در فصول تابستان و زمستان، فرض وجود روند تأیید نشد. تحلیل تغییرات مکانی بارش سالانه نیز نشان از روند کاهشی معنی‌دار در پهنه غربی حوضه دارد. واکاوی تغییرات بارش حوضه خزر در سری‌های زمانی ماهانه نیز حکایت از روند کاهشی معنی‌دار با احتمال 95 درصد در ماه مارس در این حوضه دارد.
صغری مالک پور لرکی؛ زهره خورسندی کوهانستانی؛ محمد فرجی
چکیده
حفاظت و استفاده بهینه از منابع آب از اصول توسعه پایدار هر کشور است. آب‌های سطحی جاری یا رودخانه‌ها یکی از مهمترین منابع آب هستند که نقش مهمی در تامین آب مورد نیاز بخش‌های مختلف مانند کشاورزی، صنعت، شرب و تولید برق دارند. رودخانه شاوور که یکی از رودخانه‌های مهم و تاثیرگذار شهرستان شوش به‌شمار می‌رود، به‌دلیل ...
بیشتر
حفاظت و استفاده بهینه از منابع آب از اصول توسعه پایدار هر کشور است. آب‌های سطحی جاری یا رودخانه‌ها یکی از مهمترین منابع آب هستند که نقش مهمی در تامین آب مورد نیاز بخش‌های مختلف مانند کشاورزی، صنعت، شرب و تولید برق دارند. رودخانه شاوور که یکی از رودخانه‌های مهم و تاثیرگذار شهرستان شوش به‌شمار می‌رود، به‌دلیل استفاده از آب آن در کاربری‌های شهری و کشاورزی کیفیت آن حائز اهمیت است. کاربری اراضی و تغییرات آن تاثیر بسزایی بر کیفیت آب رودخانه‌ها دارد، در پژوهش حاضر، تاثیرات تغییر کاربری اراضی بر روی کیفیت آب رودخانه شاوور در دوره زمانی 1393-1363 بررسی شد. نقشه‌های کاربری اراضی مربوط به سال‌های 1363 و 1393 به کمک تصاویر ماهواره‌ای تهیه شد و سپس، تغییرات کاربری اراضی بررسی شد. نتایج نشان داد، در سری داده‌های مورد مطالعه، روند معنی‌دار وجود دارد و افزایش اراضی مسکونی و کشاورزی و کاهش اراضی مرتعی و جنگلی را در پی داشت. سپس، در دوره مطالعاتی روند تغییرات عوامل کیفی آب رودخانه شاوور به کمک آزمون من-کندال و نمودارها بررسی شد. نتایج نشان داد، روند کلی تغییرات پارامترهای HCO3 ،Cl ،TDS ،EC ،Ca ،Mg و SO4 در دوره زمانی مورد مطالعه، افزایشی بوده است. با توجه به تغییر معنی‌دار پارامترهای مورد مطالعه می‌توان دریافت، افزایش اراضی مسکونی و کشاورزی و کاهش اراضی مرتعی و جنگلی، باعث کاهش کیفیت آب رودخانه شاوور در طی دوره مورد مطالعه شده است.
راضیه صبوحی؛ حسین بارانی؛ مرتضی خداقلی؛ احمد عابدی سروستانی؛ اصغر طهماسبی
چکیده
یکی از مهمترین پدیده‌هایی که در سال‌های اخیر منابع طبیعی و به‌ویژه جوامعی که معیشت آن‌ها در ارتباط با آن است را تحت تأثیر قرار داده، تغییر اقلیم است. همچنین، پیش‌بینی متغیرهای اقلیمی به‌منظور دستیابی به تغییرات آینده و در نظر گرفتن سازگاری‌هایی برای رویارویی با تغییرات اقلیمی مورد توجه پژوهشگران است. بنابراین، در این بررسی، ...
بیشتر
یکی از مهمترین پدیده‌هایی که در سال‌های اخیر منابع طبیعی و به‌ویژه جوامعی که معیشت آن‌ها در ارتباط با آن است را تحت تأثیر قرار داده، تغییر اقلیم است. همچنین، پیش‌بینی متغیرهای اقلیمی به‌منظور دستیابی به تغییرات آینده و در نظر گرفتن سازگاری‌هایی برای رویارویی با تغییرات اقلیمی مورد توجه پژوهشگران است. بنابراین، در این بررسی، با هدف تحلیل روند گذشته و پیش‌بینی متغیرهای بارش، میانگین دمای کمینه و بیشینه به‌ترتیب از آزمون ناپارامتریک من-کندال و مدل گردش عمومی جو HadCM3 استفاده شد. به این منظور، داده‌های خروجی مدل گردش عمومی جو HadCM3 با سه سناریو تغییر اقلیم A1B ،A2 و B1 با استفاده از مدل LARS-WG در منطقه سمیرم ریزمقیاس شد. نتایج نشان داد، متغیرهای دمایی (میانگین، میانگین بیشینه و میانگین کمینه) در شش ایستگاه مورد بررسی در فصل زمستان، پاییز و در بازه سالانه روند افزایشی داشته، در فصول بهار و تابستان متغیرهای دمایی مختلف روند متفاوتی نشان می‌دهند و متغیر بارش در بازه سالانه در بیشتر ایستگاه‌ها روند منفی نشان می‌دهد. همچنین، نتایج پیش‌بینی دمای کمینه حاکی از آن است که دمای کمینه در طول قرن 21 با هر سه سناریو مورد بررسی عموماً افزایش پیدا می‌کند و بیشترین افزایش میانگین دمای کمینه نسبت به دوره فعلی در ماه نوامبر با بیش از 0.8 درجه سانتی‌گراد افزایش مشاهده می‌شود. پیش‌بینی دمای بیشینه نشان‌دهنده تغییر در آستانه دمای بیشینه و گرم‌تر شدن قرن حاضر در تمام ماه‌های سال به‌جز ژانویه است و بارش در تمام ماه‌ها به‌جز ماه ژوئن و سپتامبر با استفاده از هر سه سناریو افزایش می‌یابد.
امین صالح‌پور جم؛ محمودرضا طباطبایی؛ امیر سررشته‌داری؛ جمال مصفایی
چکیده
بررسی رخداد خشکسالی به‌عنوان حادثه‌ای محیطی از جایگاه ویژه‌ای در مدیریت منابع طبیعی و نیز برنامه‌ریزی‌های مرتبط با مدیریت منابع آبی برخوردار است. در این تحقیق، اقدام به بررسی ویژگی‌های خشکسالی در ایستگاه‌های منتخب سینوپتیکی اردبیل، خوی، ارومیه، تبریز، زنجان، سنندج و سقز در شمال غربی کشور با کاربرد نمایه ...
بیشتر
بررسی رخداد خشکسالی به‌عنوان حادثه‌ای محیطی از جایگاه ویژه‌ای در مدیریت منابع طبیعی و نیز برنامه‌ریزی‌های مرتبط با مدیریت منابع آبی برخوردار است. در این تحقیق، اقدام به بررسی ویژگی‌های خشکسالی در ایستگاه‌های منتخب سینوپتیکی اردبیل، خوی، ارومیه، تبریز، زنجان، سنندج و سقز در شمال غربی کشور با کاربرد نمایه دهک‌ها شد. ابتدا، پس از بازسازی نواقص آماری ماهانه ایستگاه‌ها در دوره 38 ساله آماری 2014-1977، سری زمانی بارندگی هر یک از ایستگاه‌ها با کاربرد روش تبدیل باکس-کاکس نرمال‌سازی شد. سپس، اقدام به محاسبه نمایه دهک‌ها در مقیاس‌های زمانی مختلف ماهانه، فصلی و سالانه مبتنی بر داده‌های ماهانه‌ی بارش نرمال شده ایستگاه‌ها، در دوره آماری 2014-1977 در محیط نرم‌افزاری MATLAB و DIP شد. سپس، اقدام به محاسبه ویژگی‌های خشکسالی (شدت، مدت و فراوانی) در هر یک از ایستگاه‌های منتخب سینوپتیک شد. همچنین، در این تحقیق، به‌منظور آگاهی از روند تغییرات بارش در دوره آماری 38 ساله مورد مطالعه (2014-1977)، اقدام به تعیین روند تغییرات بارش ایستگاه‌های منتخب در مقیاس‌های زمانی مختلف در دوره آماری 19 ساله نخست (1995-1977) و مقایسه با روند تغییرات بارش در دوره 38 ساله آماری با کاربرد آزمون روند من-کندال و نیز تعیین تغییرات مقادیر متوسط بارش در دو دوره متوالی 19 ساله آماری (1995-1977 و 2014-1996) شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان‌دهنده کاهش بارش متوسط سالانه کلیه ایستگاه‌ها در دوره دوم نسبت به دوره مبنا است. همچنین، نتایج نشان‌دهنده رخداد خشکسالی‌های با شدت، مدت و فراوانی مختلف در ایستگاه‌های منتخب سینوپتیکی شمال غربی کشور است. همچنین، نتایج نشان‌دهنده روند نزولی تغییرات بارش در ایستگاه‌های سینوپتیک سقز و سنندج در مقیاس زمانی سالانه است. این در حالی است که ایستگاه‌های فاقد روند سقز و زنجان در دوره آماری 1995-1977، دارای روندهای نزولی و صعودی در برخی از مقیاس‌های زمانی در دوره آماری 2014-1977 شده‌اند.
