علیرضا شکوهی؛ اصغر عزیزیان؛ راضیه جماعت؛ وی جی پی سینگ
چکیده
پیشبینی صحیح سیلاب همواره یکی از چالشهای اساسی محققین و مهندسین بوده و به همین خاطر در طول دهههای اخیر مدلهای ریاضی متعددی برای این منظور توسعه داده شده است. برای مدلسازی مناسب سیلاب و رواناب در یک حوضه، تخمین صحیح میزان نفوذ آب در خاک عاملی مهم بشمار میآید. تاکنون مدلهای ریاضی و تجربی زیادی برای محاسبه میزان ...
بیشتر
پیشبینی صحیح سیلاب همواره یکی از چالشهای اساسی محققین و مهندسین بوده و به همین خاطر در طول دهههای اخیر مدلهای ریاضی متعددی برای این منظور توسعه داده شده است. برای مدلسازی مناسب سیلاب و رواناب در یک حوضه، تخمین صحیح میزان نفوذ آب در خاک عاملی مهم بشمار میآید. تاکنون مدلهای ریاضی و تجربی زیادی برای محاسبه میزان نفوذ آب در خاک و بارش خالص (بارش منجربه تولید رواناب) ارائه شده که هر کدام دارای مزایا و معایب خاص خود میباشند. در پژوهش حاضر بهجای ارزیابی منفرد روشهای محاسبه نفوذ به ارزیابی چهار روش مختلف برآورد نفوذ یعنی شاخص Ø، هورتون، گرین-امپت و SCS بر عملکرد مدل ژئومورفولوژیکی مبتنی بر موج سینماتیک KW-GIUH پرداخته شده است. همچنین، تحلیل حساسیت عملکرد مدل KW-GIUH نسبت به روشهای مختلف برآورد نفوذ و ضرایب زبری جریان دامنهای و آبراههای از دیگر اهداف این پژوهش میباشد. نتایج حاصل از ارزیابی هیدروگراف سیلاب شبیهسازی شده با استفاده از هر روش و دادههای مشاهداتی در حوضه کسیلیان، حاکی از عملکرد بالای روشهای هورتون و شاخص Ø نسبت به دو روش دیگر دارد. شاخص کارائی نش-ساتکلیف بهدست آمده از روشهای هورتون و شاخص Ø بهترتیب معادل 94.9 و 90.3 بوده و این در حالیست که برای روشهای گرین-امپت و SCS مقدار این شاخص بهترتیب معادل 77.7 و 76.3 میباشد. تحلیل حساسیت نتایج بهدست آمده از روشهای مختلف نفوذ نیز حاکی از آن است که عملکرد مدل KW-GIUH نسبت به روشهای گرین-امپت و شاخص Ø بهترتیب بیشترین و کمترین حساسیت را دارا میباشد. نتایج حاصل از بررسی اثر مقادیر مختلف ضرایب زبری جریان دامنهای و آبراههای بر دبی اوج سیلاب نیز نشان میدهد که ضریب زبری دامنهای تاثیر به مراتب بالاتری از ضریب زبری آبراههای دارد. حداکثر تغییر مقدار دبی اوج بهدست آمده از مقادیر مختلف ضریب زبری دامنهای و آبراههای بهترتیب برابر 64 و 25 درصد میباشد. در یک جمعبندی کلی میتوان چنین نتیجه گرفت که عملکرد مدل KW-GIUH نسبت به روش برآورد نفوذ و ضریب زبری جریان دامنهای از حساسیت بالایی برخوردار میباشد و به همین خاطر توصیه میشود، در انتخاب این دو پارامتر به ویژه در حوضههای فاقد آمار و یا آمار کم دقت کافی بهعمل آید.
رضا غفوریان؛ حسین ثنایینژاد؛ نجفقلی غیاثی؛ ابوالقاسم دادرسی؛ جواد ایزی
چکیده
تعیین شیب حوزههای آبخیز از نیازهای اساسی اکثر طرحهای عمرانی و حفاظت آب و خاک است. روشها و روابط متعددی برای تعیین این عاملارائه شده است. روشهای جاستین، شبکهبندی، طول خطوط تراز (هورتون)، هشت نقطهای، منحنی شیب متوسط و سامانههای اطلاعات جغرافیایی (GIS)، بیش از سایر روشها برای تعیین شیب متوسط یک حوزه آبخیز در طرحها مورد ...
بیشتر
تعیین شیب حوزههای آبخیز از نیازهای اساسی اکثر طرحهای عمرانی و حفاظت آب و خاک است. روشها و روابط متعددی برای تعیین این عاملارائه شده است. روشهای جاستین، شبکهبندی، طول خطوط تراز (هورتون)، هشت نقطهای، منحنی شیب متوسط و سامانههای اطلاعات جغرافیایی (GIS)، بیش از سایر روشها برای تعیین شیب متوسط یک حوزه آبخیز در طرحها مورد استفاده قرار میگیرند.کارشناسان بر اساس تجربه از یکی از این روشها استفاده کرده و مقدار شیب را تعیین مینمایند. بررسیهای انجام شده نشانداده است که نتایج حاصله از کاربرد روشهای مختلف تعیین شیب برای یک حوزه آبخیز، با یکدیگر اختلاف چشمگیر داشته است. به منظور دستیابی به دقیقترین روشی که مقدار شیب متوسط یک منطقه را نسبت به سایر روشها ارائه دهد، لازم است که نتایج حاصل از روشهای فوقالذکر با مقدار به دست آمده از اندازهگیری مستقیم شیب در صحرا مقایسه شود.در این راستا و در این تحقیق، سه منطقه با مقیاسهای متفاوت در نقاط مختلف استان خراسان، در نظر گرفته شد. تعداد هفت دامنه بر روی این سه منطقه، انتخاب و مقدار شیب هر یک از دامنههای 7 گانه از روشهای مختلف تعیین شد. سپسمقدار شیب توسط دوربین نقشهبرداری به طور مستقیم در صحرا اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تعیین شیب از روابط و روشهای تجربی با مقدار به دست آمده از اندازهگیری مستقیم، برای دامنههای انتخابی مورد مقایسه قرار گرفت. برای مقایسه از آزمون T جفتی (Paired-Samples T test) استفاده شد. نتایج حاصله نشانداد که روش هورتون دقیقترین روش تعیین شیب متوسط برای عرصه ها و حوزههای آبخیز است. روشهای جاستین و GIS در رتبه بعدی دقت تعیین شیب، در مقایسه با اندازه گیری مستقیم این عامل در صحرا هستند.
