حسین صالحی؛ سعید قره چلو؛ سعید گلیان؛ محمدرضا رنجبری؛ عماد محجوبی
چکیده
مقدمه
مدل‌سازی هیدرولوژیکی، جهت شبیهسازی رواناب برای یک دوره بلندمدت در راستای مطالعات اقلیمی از اهمیت بالایی در مدیریت منابع آب حوزه آبخیز برخوردار است. این دسته از شبیه‌‌سازی‌‌ها، نیاز به دادههای ورودی با طول دوره بلندتر دارد که در مناطق دورافتاده و صعب‌العبور که دارای کمبود داده هستند، قابل‌انجام نیست. دادههای ...
بیشتر
مقدمه
مدل‌سازی هیدرولوژیکی، جهت شبیهسازی رواناب برای یک دوره بلندمدت در راستای مطالعات اقلیمی از اهمیت بالایی در مدیریت منابع آب حوزه آبخیز برخوردار است. این دسته از شبیه‌‌سازی‌‌ها، نیاز به دادههای ورودی با طول دوره بلندتر دارد که در مناطق دورافتاده و صعب‌العبور که دارای کمبود داده هستند، قابل‌انجام نیست. دادههای بارش اقلیمی با طول دوره بلند در دو دهه اخیر کارایی زیادی از خود نشان داده‌‌اند.
مواد و روش‌ها
در این پژوهش، با استفاده از سه داده بارش اقلیمی APHRODITE، PERSIANN-CDR و ERA5-Land و داده بارش درون‌یابی شده ایستگاه‌‌های بارانسنجی با روش (IDW) شبیهسازی رواناب در حوزه آبخیز حبله‌رود در دوره 1996-1992 پرداخته شد. مدل هیدرولوژیکی نیمه توزیعی (VIC) در این مطالعه، در حالت تعادل آبی با هدف بهینه‌‌سازی ضریب کارایی (KGE)مورد استفاده قرار گرفت. جهت ارزیابی دقت دادههای بارش هر پایگاه داده در مقیاس سلول، از روش IDW استفاده شد.
نتایج و بحث
نتایج نشان داد پایگاه APHRODITE بیشترین دقت و PERSIANN-CDR کمترین دقت را داشته است. همچنین، نتایج شبیهسازی رواناب نشان داد مدل هیدرولوژیکی VIC در مقیاس روزانه و ماهانه توانایی مناسبی در شبیهسازی رواناب دارد. میزان شاخص کارایی KGE رواناب شبیه‌‌سازی‌‌شده روزانه با استفاده از بارش مشاهداتی در دوره واسنجی برابر با 78/0 و در دوره صحت‌‌سنجی برابر با 0.76 بود. نتایج ارزیابی رواناب شبیهسازی شده توسط دادههای بارش اقلیمی نشان داد، داده بارش ماهوارهای PERSIANN-CDR باوجود اینکه دقت کمتری در تشخیص میزان بارش داشت، عملکرد بهتری در شبیهسازی رواناب دارد. به‌‌طوری که میزان KGE برای این داده در مقیاس روزانه در دوره واسنجی برابر با 0.64 و در دوره صحت‌‌سنجی برابر با 0.77 به دست آمد. داده بارش APHRODITE که یک داده بارش بر اساس ایستگاه‌‌های زمینی است، با شاخص KGE برابر با 0.62 در دوره واسنجی و 0.75 در دوره صحت‌‌سنجی در رده دوم قرار گرفت. داده بارش ERA5-Land که یک داده بازتحلیل شده است در رده سوم قرار گرفت که شاخص KGE برابر با 0.5 در دوره واسنجی و 0.66 در دوره صحت‌‌سنجی بود.
نتیجه‌گیری
نتایج این پژوهش نشان داد، دادههای بارش اقلیمی در حوضه‌های فاقد شبکه منظم یا با طول دوره کوتاه‌مدت از داده‌‌ها، میتوانند عملکرد مناسبی و مشابه با دادههای بارش ایستگاه‌‌های زمینی داشته و در مطالعات مدیریت حوزه آبخیر با هزینه کم و دقت مناسب مورد استفاده قرار گیرند.
زهرا خان محمدی؛ عماد محجوبی؛ سعید قره چلو؛ اشکان بنی خدمت
چکیده
تخمین بارش در محاسبات بیلان انرژی، مطالعات هیدرولوژیکی، هواشناسی و اهداف کشاورزی، صنعتی، خانگی و آشامیدنی از اهمیت والایی برخوردار است. با توجه به اهمیت دادههای بارش در علوم مختلف و فقدان شبکه بارانسنجی گسترده و مناسب به‌ویژه در حوزه‌های آبخیز کوهستانی، لازم است دادههای بارش به‌نحوی برآورد و دقت آن‌ها ارزیابی شود. هدف ...
بیشتر
تخمین بارش در محاسبات بیلان انرژی، مطالعات هیدرولوژیکی، هواشناسی و اهداف کشاورزی، صنعتی، خانگی و آشامیدنی از اهمیت والایی برخوردار است. با توجه به اهمیت دادههای بارش در علوم مختلف و فقدان شبکه بارانسنجی گسترده و مناسب به‌ویژه در حوزه‌های آبخیز کوهستانی، لازم است دادههای بارش به‌نحوی برآورد و دقت آن‌ها ارزیابی شود. هدف از این تحقیق، ارزیابی دادههای بارش سه محصول ماهوارهای IMERG از نوع Near Real Time، 3B42RT-7 از نوع Real Time و PERSIANN-CDR از نوع Final Run در بازه زمانی 2000.06.01 تا 2018.09.31 در 41 ایستگاه بارانسنجی و سه ایستگاه سینوپتیک در داخل و اطراف حوزه آبخیز نیشابور در مقیاس زمانی روزانه و ماهانه است. بررسی شاخص‌های آماری مختلف نشان داد که هیچ‌یک از سه محصول ماهوارهای نماینده مناسبی برای دادههای زمینی در وسعت منطقه‌ای در مقیاس روزانه نیستند. لذا، استفاده از این محصولات در مقیاس روزانه در این حوضه در مدل‌های هیدرولوژیکی توصیه نمی‌شود. از سوی دیگر، مقیاس ماهانه به‌واسطه تعدیل خطای برآورد بارش‌های روزانه، هر سه محصول بارش ماهوارهای عملکرد به‌مراتب بهتری را نشان دادند. به‌طوری‌که میانگین همبستگی و ضریب نش‌ساتکلیف PERSIANN-CDR با دادههای بارش ماهانه در سطح حوضه به‌ترتیب در حدود 90 درصد و 0.75 و ارزیابی این محصول به‌مراتب بهتر از دو محصول 3B42RT-7 و IMERG است. بر این اساس، استفاده از محصولات بارش ماهوارهای مقیاس ماهانه از نوع Final Run در مطالعات بیلان آب به‌ویژه در حوضه‌های فاقد آمار، میتوانند مورد توجه قرار گیرند.
