نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد، گروه حفاظت آب و خاک، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
2 پژوهشگر، گروه حفاظت آب و خاک، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
برآوردهای انجام شده در کشور نشان از هدر رفت سالانه حدود یک میلیارد مترمکعب خاک از عرصه منابع اراضی کشور است. اگرچه ارزش‌گزاری اقتصادی این حجم از اتلاف منابع خاک از این رهگذر کار دشواری است، ولی با توجه به تعادل شکننده اکوسیستم‌های موجود در منابع اراضی کشور می‌توان پیش‌بینی نمود که این حجم اتلاف منابع چه زیان جبران‌ناپذیر و برگشت‌ناپذیری را به ظرفیت تولید و کارکرد این منابع وارد می‌نماید. بخشی از این اتلاف خاک توسط فرایندهای خاک‌سازی جبران و جایگزین میشود و تا زمانی که میزان فرسایش از نرخ خاک‌سازی پیشی‌نگرفته است، به نوعی فرآیند ذی طبیعی و اجتناب‌ناپذیری تلقی میشود. داشتن اطلاع از نرخ جایگزینی طبیعی برای رصد تغییرات کیفیت و کمیت این منبع طبیعی و دانستن روند زوال یا بهبودی آن ضروری است. از سوی دیگر، سالانه ارقام کلانی از منابع مالی کشور صرف اقدامات آبخیزداری میشود. این در حالی است که یک استاندارد منطقه‌ای کمی برای طراحی این اقدامات و همچنین یک شیوه‌نامه کاربردی، برای ارزیابی میزان اثرگزاری این اقدامات در دست نیست. این استاندارد و نیز کمیت نرخ باززایی و تجدید‌پذیری خاک، در جهان تحت عنوان فرسایش قابل تحمل خاک شناخته شده است. در این مقاله خلاصه‌ای از نحوه شکل‌گیری این مفهوم در علوم خاک، فاکتورهای موثر بر مقدار T، و همچنین روشهای محاسبه آن معرفی و ارزیابی میشود. همچنین، خلاصه تحقیقات صورت گرفته و نتایج آنها در ارتباط با فرسایش قابل تحمل و آشنایی با روشهای مختلف در این زمینه ارائه و پیشنهادات و نیازهای تحقیقاتی و راه‌کارهای بهینه برآورد فرسایش قابل تحمل برای شرایط کشور معرفی شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Tolerable Erosion: Concepts and estimation methods suitable for Iran's conditions
نویسندگان [English]
- yahya parvizi 1
- Zahra Gerami 2
1 Professor, Water and Soil Conservation Engineering Department, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute (SCWMRI), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
2 Researcher, Water and Soil Conservation Engineering Department, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute (SCWMRI), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
چکیده [English]
Estimates made in the country indicate the annual waste of about one billion cubic meters of soil from the country's land resources. Although the economic valuation of this volume of soil resource loss is difficult, but considering the fragile balance of ecosystems in the country's land resources, it is possible to predict what irreparable and irreversible loss this volume of resource loss will bring to the production capacity and operation of these resources. shows Part of this soil loss is compensated and replaced by soil formation processes, and as long as the rate of erosion does not exceed the rate of soil formation, it is considered a kind of natural and inevitable process. Knowing the rate of natural replacement is necessary to monitor the changes in the quality and quantity of this natural resource and to know the process of its deterioration or recovery. On the other hand, every year, large amounts of the country's financial resources are spent on watershed management measures. Meanwhile, there is no quantitative regional standard for the design of these measures, as well as a practical guideline for evaluating the effectiveness of these measures. This standard, as well as the quantity of soil regeneration and renewability, is known in the world as tolerable soil erosion. In this article, a summary of the formation of this concept in soil science, factors affecting the value of T, as well as its calculation methods are introduced and evaluated. Also, a summary of research has been done and their results related to tolerable erosion and familiarization with different methods in this field, suggestions and research needs and optimal solutions for estimating tolerable erosion for the conditions of the country have been introduced.
کلیدواژه‌ها [English]
- Soil regeneration
- soil loss
- soil quality
- erosion models
)