نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارمند
2 استاد گروه مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
3 دانشیار گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
4 دانشیار گروه علوم محیط زیست، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
چکیده
رودخانه‌ها به عنوان شریان‌های اصلی حوزه‌های آبخیز به شمار می‌روند که نقش مهمی در تأمین آب مورد نیاز کشاورزی، شرب و صنعت فراهم می‌آورند. از طرفی کاهش کیفیت آب رودخانه‌ها از بزرگترین نگرانی‌های انسان در قرن اخیر بوده است. به منظور بررسی کیفیت آبهای جاری می‌توان از شاخص‌های زیستی و بررسی بی‌مهرگان کفزی استفاده کرد. هدف این مطالعه بررسی کیفیت آب رودخانه‌های اصلی حوزه آبخیز بابلرود با استفاده از شاخص زیستی هیلسنهوف (HFBI) می‌باشد. به این منظور نمونه‌برداری از بی‌مهرگان کفزی در 5 ایستگاه رودخانه‌های اصلی با استفاده از قاب توری (سوربر) با سطح پوششی 40 سانتی‌متر مربع انجام و به منظور شناسایی به آزمایشگاه انتقال داده شدند. سپس با بهره‌گیری از کلیدهای شناسایی Pennak (1953) و Mellenby (1963) نمونه‌ها تا حد خانواده و جنس شناسایی و مورد شمارش و وزن قرار گرفتند. همچنین همزمان با نمونه‌برداری از موجودات کفزی به منظور مطالعه خصوصیات فیزیکوشیمیایی آب، از آب رودخانه نمونه برداشت گردید. جهت بررسی ارتباط بین نمونه‌های زیستی با خصوصیات فیزیکوشیمیایی آب از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج نشان داد که ایستگاه بابلک با کمترین مقدار FBI و ایستگاه بابلرود-بابل دارای بیشترین مقدار FBI در به ترتیب در رده‌بندی بدون آلودگی آلی و مقداری آلودگی آلی قرار گرفتند. نتایج همبستگی نمونه‌های زیستی با پارامترهای فیزیکوشیمیایی در اغلب موارد به صورت عدم معنی‌داری در سطح اطمینان 95 درصد بوده است. بیشترین ضریب همبستگی بین گونه‌های Oligochaeta با تنوع زیستی Diversity بوده است.
واژه‌های کلیدی: بی‌مهرگان کفزی، کیفیت آب، HFBI، حوزه آبخیز بابلرود، استان مازندران
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Qualitative study of river water using Hilsenhoff biological index (Case study: Babolrood watershed)
نویسندگان [English]
- mehri raoofi 1
- Mahmoud Habibnejad Roshan 2
- Kaka Shahedi 3
- Fatemeh Kardel 4
1 karmand
2 Professor of Watershed Management Science and Engineering, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
3 Associate Professor, Department of Watershed Management, Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University
4 Associate Professor, Department of Environmental Sciences, Mazandaran University, Babolsar, Iran.
چکیده [English]
Rivers are the main arteries of watersheds that play an important role in providing water for agriculture, drinking and industry. On the other hand, the reduction of river water quality has been one of the biggest human concerns in the last century. In order to evaluate the quality of running water, biological indicators and the study of benthic invertebrates can be used. The aim of this study was to investigate the water quality of the main rivers of Babolrood watershed using the Hilsenhof Biological Index (HFBI). For this purpose, sampling of benthic invertebrates in 5 main river stations was performed using a net frame (sorber) with a cover area of 40 cm2 and transferred to the laboratory for identification. Then, using Pennak (1953) and Mellenby (1963) identification keys, the samples were identified by family and sex and counted and weighed. Also, at the same time as sampling of benthic organisms to study the physicochemical properties of water, samples were taken from river water. Pearson correlation coefficient was used to investigate the relationship between biological samples and physicochemical properties of water. The results showed that Babolk station with the lowest FBI and Babolrood-Babol station with the highest FBI were in the category of non-organic pollution and some organic pollution, respectively. The results of correlation of biological samples with physicochemical parameters in most cases were not significant at 95% confidence level. The highest correlation coefficient between Oligochaeta species was with Diversity biodiversity.
Keywords: Benthic invertebrates, water quality, HFBI, Babolrood watershed, Mazandaran province
کلیدواژه‌ها [English]
- Benthic invertebrates
- water quality
- HFBI
- Babolrood watershed
- Mazandaran province
)