نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• مهران زند

دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

امروزه گرمایش و تغییر اقلیم کره زمین ناشی از اثر گلخانه‌ای تشدیدی حاصل از تصاعد گازهای کربنی به‌ جو زمین به‌عنوان یکی از مهمترین تهدیدها برای توسعه پایدار و امنیت غذایی به‌‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان نظیر ایران محسوب می‌شود. این پژوهش، با هدف تعیین اثرات عملیات احیایی آبخیزداری (مکانیکی، بیولوژیک و بیومکانیکی) اجراء شده به‌وسیله سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، در افزایش پتانسیل ترسیب کربن اراضی و انتخاب الگوهای بهینه­ اجرا شده، طرح­ریزی و اجرا شده است. به‌منظور برآورد میزان ترسیب کربن، سه حوضه به‌عنوان سایت نمونه انتخاب شد که در هر سه حوضه به روش سیستماتیک-تصادفی با استفاده از ترانسکت و پلات، نمونه‌برداری صورت گرفت. سپس، نمونه­ها توزین شده، وزن آن‌ها بر اساس پلات در واحد سطح و هکتار مشخص شد. نتایج پژوهش نشان داد که حوضه نمونه ریمله با میزان 2025 کیلوگرم در هکتار بیشترین و حوضه نمونه شاهد آبخوان با 122 کیلوگرم در هکتار کمترین میزان ترسیب کربن را بین پروژه­های بیولوژیکی داشته­اند. به لحاظ نوع عملیات بیولوژیکی انجام‌ شده نیز، پروژه بذرکاری با گندم در حوضه ریمله با 1064.56 کیلوگرم در هکتار بهترین عملکرد را از نظر ترسیب کربن داشته و در رتبه برتر قرار گرفت. با توجه به نتایج آزمایشات و تحلیل اطلاعات به‌دست آمده از سایت‌های مورد مطالعه، مشخص شد که در پروژه بیومکانیکی پخش سیلاب رومشکان که گونه اکالیپتوس کشت شده است، شرایط ترسیب کربن نسبت به سایر گونه‌های کشت شده در سایت‌های ریمله و آبخوان مطلوب‌تر بوده، میزان آن به‌طور میانگین 37.31 تن در هکتار است. در مجموع میزان ترسیب کربن خاک حاصل از عملیات مکانیکی، برای سه حوضه معرف ریمله، رومشکان و کوهدشت به‌ترتیب 45.7، 78.4 و 54.8 تن در هکتار و میانگین نمونه‌­های شاهد 26 تن در هکتار برآورد شد. در آخر، بر پایه نتایج این پژوهش، پروژه پخش سیلاب رومشکان با میزان ترسیب کربن 78.4 تن در هکتار پروژه موفقی از لحاظ ترسیب کربن با اعمال مدیریتی کارا و انجام عملیات آبخیزداری است.

کلیدواژه‌ها

• تغییرات اقلیمی
• عملیات بیولوژیکی
• عملیات بیومکانیکی
• عملیات مکانیکی
• مناطق خشک و نیمه‌خشک

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Effectiveness of Reclamation Operations and Watershed Management in order to Carbon Sequestration ,Case Study: Three Basin, Rimele, Flood Spreading Romeshkan and Abkandari Kohdasht.

نویسنده [English]

• Mehran Zand

Associate Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

چکیده [English]

This research was designed and implemented with the aim of determining the Effectiveness of Reclamation Operations of watershed management implemented by the forest, rangeland and watershed management organization in increasing the carbon sequestration potential of the land and selecting the optimally implemented patterns. In order to estimate the carbon sequestration of three basins were selected as three sites. Then, samples were weighed and their weighs were identified according to plot in each area and hectare. After that, 10 grams of each sample was transferred to the laboratory and the amount of sequestration was determined per unit area.The Research results show that sample basin of Rimeleh with 2025 kg per ha is the maximum carbon sequestration amount while control sample Abkandari Kohdasht with 122 kg has the minimum carbon sequestration among biological projects.From biological operations. point of view, seeding project with wheat in Rimeleh basic with 1064.56 kg per had the best performance in terms of carbon sequestration and was ranked highest. According to the results of experiments and analysis of data from the study sites, was determined In Bio-mechanical project of flood spreading Rumshkan, that they have been cultivated Eucalyptus species ,Conditions of carbon sequestration are better than the other varieties cultivated in Rimele and Koohdasht and the average rate is 37/31 ton/ha. The amount of soil carbon sequestration from mechanical operations was estimated to be 45.7, 45.4, 78.4, 54.8 ton / ha Respectively for the three catchment basins of Rimla, Rumshkan and Kohdasht, and the average of the control samples was 26 tons per hectare. Finally acccordind to results of this research Flood spreading Rumshkan project with carbon sequestration of almost 78 tons in each hectar is a successful project from carbon sequestration with a correct management and for mechanical and biological operations of watershed.

کلیدواژه‌ها [English]

• Watershed management
• Carbon sequestration
• Climate change
• Biological operations
• Biomechanics operations
• Mechanical operations