نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• منصور جهان‌تیغ ¹
• مرضیه تابع ²

¹ استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران

² کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بیرجند، ایران

چکیده

هدف از اجرای این پژوهش مقایسه خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک و مورفولوژی دو نوع خندق ذوزنقه‌ای و V شکل با دو کاربری متفاوت در منطقه خشک چابهار می‌باشد. در این تحقیق مکان‌های فرسایش خندقی در دو منطقه شناسایی شد. سپس دو خندق معرف ذوزنقه‌ای و V شکل بر اساس خصوصیات منطقه به‌منظور اندازه‌گیری مشخصات مورفومتریک و فیزیکی-شیمیایی خاک انتخاب شد. در هر منطقه، ابتدا طول خندق با متر اندازه‌گیری و سپس پیشانی آن­ها و  مقاطع 25، 50 و 75 درصد آن­ها معین شد. وسعت، عمق متوسط، عرض متوسط، عمق خاک، پلان راس، پلانعمومی، درصد شیب و شکلمقطع و همچنین، علل ایجاد خندق‌ها‌ مورد بررسی قرار گرفت. از مقاطع 25، 50 و 75 درصد و انتهای خندق‌ها نمونه‌های خاک برداشت و اندازه‌‌گیری شد. داده‌ها با استفاده از برنامه آماری SPSS موردتجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج مقایسه آماری ویژگی‌های خاک دو خندق نشان داد که بین ویژگی‌های شوری، رس، ظرفیت تبادل کاتیونی، سدیم قابل جذب، درصد سدیم قابل تبادل، Ca⁺⁺ Mg⁺⁺،So4^--، در سطح پنج درصد (P<0.05) و همچنین درصد اشباع در سطح یک درصد (P<0.01) اختلاف معنی‌دار وجود دارد. ولی بین میانگین داده‌های Na⁺، Cl^- و Hco₃^-، کربن آلی، اسیدیته، ازت کل، مقدار سیلت و شن در دو خندق اختلاف معنی‌داری وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

• فرسایش خندقی
• فرسایش پذیری خاک
• مورفومتریک
• خصوصیات خاک
• SPSS

عنوان مقاله [English]

Comparing soil physico-chemical characteristics and trapezoidal and v-shaped gully morphology with different land uses in dry areas, case study: Hossinzahi and Nalint regions of Chabahar

نویسندگان [English]

• Mansour Jahantigh ¹
• Marzieh Tabe ²

¹ Assistant Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Department, Sistan Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Zabol, Iran

² MSc, Soil Conservation and Water Management, South Khrasan Agriculture and Natural Resources Research Center, AREEO, Birjand, Iran

چکیده [English]

The aim of this research was to compare the soil physico-chemical characteristics and the morphology of two types of gullies in dry areas. In this research, places with gully erosion were recognized. Then, two trapezoidal and V-shaped gullies were selected based on soil physico-chemical characteristics and gully morphology. Gullies’ length and their wide at the head and 25, 50 and 75 percent of the length were measured. The area, mean depth, mean wide, soil depth, head plan, overall plan, slope cross section shape, also, gully erosion reasons were investigated. Soil samples were taken from 25, 50 and 75 percent of the length and from the end of gulliesThe data were analyzed using SPSS software. Results showed that soil parameters such as EC, clay, CEC, SAR, Ca⁺⁺ Mg⁺⁺ and So4^-- at the 0.05 level (P<0.05) and SP at the 0.01 level (P<0.01) have significant difference in two gully shapes. But, there is no significant difference between Na⁺, Cl^-,Hco₃^-, C, pH, N, Silt and Sand in two gullies.

کلیدواژه‌ها [English]

• gully erosion
• morphometric
• soil characteristics
• Soil erodibility
• SPSS