نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آزاده جباری ¹
• مجید حسینی ²
• امیر خسروجردی ³

¹ دانشجوی دکترا، دانشگاه لرستان

² استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

³ استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

به‌دلیل افزایش جمعیت و مشکلات عدیده­ای که در برنامه­ریزی منابع آب منطقه سنجابی، واقع در استان کرمانشاه ایجاد شده است، در پژوهش حاضر، به بررسی بیلان آبی در این منطقه با استفاده از مدل SWAT2009، پرداخته شد. بدین منظور، پارامترهای این مدل، با به‌کارگیری لایه­های اطلاعاتی مورد نیاز مدل، در دوره آماری 2004-1995، در حوزه آبخیز سنجابی، با استفاده از برنامه­ SUFI2 حساسیت­­سنجی و واسنجی شد. حساسیت­ پارامترهای جریان با استفاده از معیارهای  P-Value و t-Stat در SUFI2 تعیین شد. پس از واسنجی پارامترهای حساس، مدل برای دوره آماری 2007-2005 اعتبارسنجی شد. نتایج ارزیابی مدل SWAT، مقادیر NS (ناش-ساتکلیف)، ضریب تبیین (R²)، خطای نسبی میانگین قدرمطلق (MARE) و درصد تفاوت (D) را به­‌ترتیب برای دوره­ واسنجی معادل 0.78، 0.78، 0.2 و 0.2- و برای دوره اعتبارسنجی برابر با 0.74، 0.86، 0.3 و 0.01 نشان داد. نتایج حاکی از دقت مطلوب مدل SWAT در شبیه­سازی رواناب بوده و کم برآوردی ناچیزی در دوره واسنجی و بیش برآوردی بسیار کم در دوره اعتبارسنجی را نشان می­دهد. بیلان آبی در این مدل، به­صورت مقدار آب موجود در خاک شبیه­سازی شد، به­طوری که بیلان آبی در سال­های 2005 (سال معمولی)، 2006 (سال تر) و 2007 (سال خشک) منفی به‌دست آمد. با این حال، بیلان آبی ماهانه در فصل­های پاییز و زمستان در این سه سال مثبت و در فصل­های بهار و تابستان منفی بوده است. نتایج نشان داد بیشتر هدر رفت آب در این حوضه به­وسیله تبخیر و تعرق صورت می­گیرد.

کلیدواژه‌ها

• اعتبارسنجی
• پارامتر حساس
• حساسیت‌سنجی
• حوزه آبخیز سنجابی
• واسنجی

عنوان مقاله [English]

Evaluating SWAT2009 model for water balance simulation

نویسندگان [English]

• Azade Jabary ¹
• Majid Hosseini ²
• Amir Khosrojerdi ³

¹ PhD Student, Lorestan University, Iran

² Assistant professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Iran,

³ Assistant Professor, Sciences and researches Unit, Islamic Azad University, Iran

چکیده [English]

The present research is looking for determining and evaluation of water balance in Sanjabi Watershed located in Kermanshah Province due to a variety of problems raised by the population increase. For this purpose, the SWAT model parameters have been calibrated by applying required information layers in a period extending from 1995 to 2004 and their sensitivity were analyzed by SUFI2 program. The flow parameters’ sensitivity was computed by P-Value and t-State in SUFI2. The most sensitive parameters were calibrated and thereafter model was validated for a period extending from 2005 to 2007. The model evaluation results showed that the value of NS (Nash Sutcliff), R2 (Coefficient of determination), Mean Absolute Relative Error (MARE) and Percent Difference (D) for calibration period were 0.78, 0.78, 0.2 and -0.2, respectively and for validation period were 0.74, 0.86, 0.3 and 0.01, respectively. Results showed the desired accuracy of SWAT for runoff simulation. Discharges for calibration and validation periods were generally under and overestimated, respectively. The water balance values are calculated as the amount of water available in the soil. So that the water balance resulted as negative in years 2005 (normal year), 2006 (wet year) and 2007 (dry year). Nevertheless, in these three years, autumn and winter monthly water balances were positive while in spring and summer were negative. The results also showed that most water losses were due to evapotranspiration in this watershed.

کلیدواژه‌ها [English]

• Calibration
• Sanjabi watershed
• Sensitive parameter
• Sensitivity analysis
• Validation