نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• احسان محمدی ¹
• مجید منتصری ²
• رضا سکوتی‌اسکویی ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد سازه‌های آب، دانشگاه ارومیه

² استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه

³ استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی

چکیده

با توجه به وقوع سیلاب‌های خسارت‌زا در اکثرحوزه‌های آبخیز کشور، ضرورت ایجاد سامانه‌های پیش‌بینی، پهنه‌بندی و نیز برآورد سیل دراین حوضه‌ها بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر با افزایش قابلیت دسترسی به اطلاعات رقومی و کارآیی تحلیل‌های کامپیوتری، سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS)، نقش به‌سزایی را در مدل‌سازی هیدرولوژیکی و هیدرولیکی ایفا می‌نماید. نرم افزار ( (WMSاز جمله نرم افزارهای جدیدی است که به پهنه‌بندی سیلاب می‌پردازد. دراین تحقیق بخشی از رودخانه گلاز که از داخل شهر اشنویه عبور می‌کند ودارای پتانسیل سیل‌خیزی نسبتا بالایی بوده و خسارات زیادی بر زیر ساخت‌های شهری وارد کرده است، انتخاب، و هدف اصلی این تحقیق مطالعه پتانسیل و پهنه‌بندی سیل در منطقه فوق است. به‌منظور برآورد سیل، با توجه به موجود بودن ایستگاه هیدرومتری و داده‌های تاریخی حداکثر سیل لحظه‌ای، از توزیع‌های آماری نرمال، لوگ نرمال دو پارامتری، لاگ نرمال سه پارامتری، لاگ پیرسن تیپ  III و گامبل استفاده و به‌منظور تعیین توزیع برتر از تست PPCC استفاده شد. برای پهنه بندی عمق سیل، پس از آن که پروفیل سطح آب به‌ وسیله­ مدل HEC-RAS و به‌ازای دوره برگشت‌های 25، 50 و 100 سال محاسبه شد، نتایج به نرم افزار WMS وارد شد که منجر به تولید نقشه‌های پهنه‌بندی ‌سیل در طول مسیر آن در شهر شد. نهایتا نقشه‌های پهنه‌بندی خطرات سیلاب با تعریف تابع خطر، در محدوده شهر تهیه شد. نتایج نشان داد که رودخانه گلاز در محدوده شهر اشنویه، به‌ دلیل مدیریت‌های ناصحیح و غیر اصولی، مقطع اصلی خود را از دست داده و بیش‌تر به یک کانال تبدیل شده است و مقطع این رودخانه قابلیت عبور سیلاب‌های با دوره برگشت 25 سال به بالا را ندارد.  به‌همین منظور خسارات ناشی از سیل در این شهر در دوره برگشت‌های بالا، غیر قابل جبران خواهد بود. با توجه به این نقشه‌ها، مواضع پر خطر در شهر قابل تفکیک و شناسایی بوده و می‌توانند در خصوص برنامه‌ریزی‌های شهری اولویت‌بندی شوند.

کلیدواژه‌ها

• اطلاعات رقومی
• برآورد سیلاب
• تحلیل کامپیوتری
• سامانه اطلاعات جغرافیایی
• سامانه‌های پیش‌بینی

عنوان مقاله [English]

Zonation of flood dangers in urban regions, using WMS and HEC-‎RAS, case study: Oshnavieh, Western Azerbyjan province

نویسندگان [English]

• Alireza Eslami ¹
• Majid Montaseri ²
• Reza Sokooti Oskoei ³

¹ Scientific Board, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Iran

² Assistant Professor, Water Engineering Department, Oroomieh University, Iran

³ Assistant Professor, Agricultural and Natural Resources Research Center, Western Azerbyjan, Iran

چکیده [English]

Due to flood damage of most watersheds in the country, the necessity of forecasting systems, zoning and flooding are more consideration. Now with the increasing availability of digital information and computer analysis, geographic information systems (GIS), play important role in the hydrological and hydraulic modeling. WMS Software, including new software that zoning flood explored. In this research a part of the Glaz River that passes the Oshnavieh city and has the potential to high flooding potential and damage of the infrastructure the city has selected. The main objective of this research is flood zonation in the region. In order to estimate the flood, according to historical data available and hydrometric stations and the maximum instantaneous flood, normal statistical distribution of, log normal two parametric, log normal three parametric, log Pearson type III and Gamble used. To determine the distribution of superior Test PPCC was used. For zoning depth of flooding, after calculation of the hydraulic profile of the water surface by the model (HEC-RAS) and Then the water surface profile model (HEC-RAS) for the return periods of 25 and 50 and 100 per year was calculated. Finally, flood hazard zonation maps defining the risk function, in the city was prepared. Results showed that the river within the Oshnavieh city limits Glaz River due to improper management, and more has become a channel and the ability to cross the river passing through floods with return periods of 25 years and more. Similarly flood damages with high return periods will be irreparable in the city. According to these maps, high-risk positions and can be identified and prioritized in urban planning.

کلیدواژه‌ها [English]

• Computer analysis
• Digital information
• Flood forecasting
• Forecasting systems
• GIS