با همکاری انجمن آبخیزداری ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

2 استاد مرکز GIS و RS، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

3 استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

چکیده

حوزه آبخیز نکا در گذشته با سیلاب­های متعددی همراه بوده و همواره خسارات جبران‌ناپذیری را در پی داشته است. اطلاع از نوع کاربری اراضی و تغییرات آن در طی زمان، از موارد مهم در برنامه­ریزی و سیاست­گذاری کشور است. در این پژوهش، کاربری اراضی حوزه آبخیز نکا با تصاویر سنجنده ETM+ سال 1379و سنجنده IRS-1D سال 1390 و براساس پردازش رقومی بیشینه احتمال در محیط  ENVIتهیه شد. سپس، مسیر دو کیلومتری از بالا­دست شهر نکا به­وسیله نقشه­های پلان با مقیاس 1:1000 و ایجاد TIN منطقه و الحاقیه­ HEC-geo-RAS  وارد محیط GIS شد. در نهایت، داده­ها وارد محیط نرم­افزار HEC-RAS شد و پهنه­­بندی سیلاب با تعیین ضریب زبری بستر به‌روش کاون در دوره بازگشت­های دو، سه، پنج، 10، 20، 50، 100 و 200 سال مشخص شد. نتایج نشان داد کاربری اراضی کشاورزی، اراضی غیر­قابل استفاده و شهر به‌ترتیب  2.27، 7.31 و 1.91 درصد افزایش و در مقابل جنگل و مرتع به‌ترتیب 10.22 و 1.27 درصد کاهش یافته است و این تغییرات باعث شد 13.14 درصد پهنه­ سیلابی نسبت به سال 1379 سطح وسیع­تری را تحت تأثیر قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation lands use changes and its role on floodwater zones in GIS and RS environment, case study: NekaRood

نویسندگان [English]

  • Payam Ebrahimi 1
  • Karim Soleymani 2
  • Kaka shahedi 3

1 MSc Student, Faculty of Natural Resources, Sari University, Iran,

2 Professor, RS and GIS Center, Sari University, Iran,

3 Assistant Professor, Faculty of Natural Resources, Sari University, Iran

چکیده [English]

Neka watershed is associated with a large number of floods from the past, and had irrecoverable damages. Land use and its changes is one of the most important factors in country planning and policy making. In this research, land use map of year 2000 was prepared for Neka watershed by ETM+ images of 2000 and IRS 1D images of 2011 based on digital processing of maximum probability in ENVI environment. Then, 2 km path upstream to Neka city was entered to GIS environment by 1:1000 scale plane maps and creating regional TIN and HEC-geo-RAS attachment. Finally, all data were imported to HEC-RAS software and flooding zonation was determined based on determination of roughness coefficient for two, three, five, 10, 20, 50, 100 and 200 return periods with Cown method. Results demonstrated that agricultural lands, Useless lands and municipal lands have been increased by 2.27, 7.31 and 1.91 percent, and forest and rangelands have been decreased by 10.22 and 1.27 percent respectively. These changes caused an increase of 13.14 percent of flooding zone in year 2011 compared to year 2000.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ETM+، HEC-RAS، IRS
  • flood
  • roughness coefficient