نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید علی‌اصغر هاشمی ¹
• سارگیس قازاریان ²

¹ مربی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان

² استاد، دانشگاه ملی کشاورزی، ارمنستان

چکیده

در این پژوهش به‌منظور ارزیابی اثر سدهای اصلاحی خشکه‌چین  بر دبی بیشینه و حجم سیلاب در حوزه‌های آبخیز کوچک، دو زیرحوضه کوچک از حوزه آبخیز درجزین سمنان انتخاب شدند. منطقه مورد مطالعه جز مناطق خشک تا نیمه‌خشک در بخش جنوبی البرز می‌باشد. حوضه‌های مورد پژوهش در بالادست شهر مهدی‌شهر واقع شده‌اند و به‌منظور کاهش سیلاب‌های منتهی به این شهر، تعداد زیادی سد اصلاحی در سال‌های گذشته در این دو زیرحوزه آبخیز احداث شده که در طی عملیات صحرایی، موقعیت تمامی این سدهای اصلاحی تعیین و وضعیت رسوب‌گذاری مخازن آن‌ها ارزیابی شد. نتایج نشان داد که مخازن تمامی سدهای اصلاحی از رسوب پر شده‌اند. بنابراین، در این پژوهش مقادیر دبی بیشینه و حجم سیلاب زیر حوضه‌ها برای سه سناریوی 1) حوضه‌های فاقد سد اصلاحی 2) سدهای اصلاحی با مخزن خالی و 3) سدهای اصلاحی با مخزن پر از رسوب  مورد بررسی قرار گرفتند. به‌منظور شبیه‌سازی بارش-رواناب از مدل HEC-HMS استفاده شد. آزمون مقایسه میانگین‌ها به روش جفتی برای سه سناریو نشان داد که دبی بیشینه و حجم سیلاب برای هر سه سناریو دارای اختلاف معنی‌دار در سطح یک درصد می‌باشد. ولیکن دبی بیشینه و حجم سیلاب در سناریوی 2 نسبت به سناریوی 1 کاهش یافته و دبی بیشینه و حجم سیلاب در سناریوی 3 نسبت به سناریوی 2 افزایش یافته‌اند. از طرفی دبی بیشینه و حجم سیلاب سناریوی 3 نسبت به سناریوی 1،کاهش ناچیزی به‌ترتیب برابر 4.8 و 5.7 درصد را نشان می‌دهد که با توجه به اهداف پروژه، قابل توجه نمی‌باشند.

کلیدواژه‌ها

• بارش-رواناب
• حجم سیلاب
• سمنان
• شبیه‌سازی
• مدل ‏HEC-HMS

عنوان مقاله [English]

The effect of sedimentation in rock check dam reservoirs on the peak ‎of flood in small watersheds

نویسندگان [English]

• Seyed Aliasghar Hashemi ¹
• Sargis Ghazariyan ²

¹ Scientific Board, Agricultural and Natural Resources Research Center, Semnan, Iran‎

² Professor, National Agrarian University of Armenia, Armenia

چکیده [English]

In this research, two small sub-basins were selected in Darjazin Watershed of Semnan to evaluate the effect of ruck check dams on peak and volume of flood in small watersheds. Two watersheds were chosen as study area in a part of southern Alborz Mountain with arid and semi-arid climate. These watersheds are located in upland of Mahdishahr city and many check dams are constructed for flood control in past few years. All check dams were examined during field operation and their sedimentation were assessed. Results showed that all check dam reservoirs were filled by sediment. In this research, the peak and volume of floods were assessed in three  scenarios of 1) watersheds with no check dams 2) watersheds with empty of sediment check dam reservoirs  and 3) watersheds with full of sediment check dam reservoirs. HEC-HMS model was used for rainfall-runoff simulation. . Mean comparison test by paired method for all three scenarios showed that flood peak and volume have significant difference at α=1% level. But, flood peak and volume in scenario 2 are computed less than that of scenario 1 and in scenario 3 are computed more than that of scenario 2. On the other hand, flood peak and volume in the scenario 3 slightly decreased by 4.8 and 5.7 percent respectively compared to scenario 1 where is not significant based on the objectives of project.

کلیدواژه‌ها [English]

• Flood volume
• HEC-HMS model
• Rainfall-runoff
• Semnan
• simulation