مجتبی سلیمانی ساردو؛ اسماعیل سیلاخوری
چکیده
پدیده تغییر کاربری اراضی از مخاطرات محیطی و بحران‌های اکولوژیکی است که امروزه بشر با آن روبرو است. اطلاع از نسبت کاربری‌ها و نحوه تغییرات آن در گذر زمان یکی از مهمترین موارد در برنامه‌ریزی‌ها مدیریتی است. هدف از این پژوهش، آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی حوزه آبخیز جیرفت در مقاطع زمانی 1997، 2008 و 2018 میلادی و پیش‌بینی ...
بیشتر
پدیده تغییر کاربری اراضی از مخاطرات محیطی و بحران‌های اکولوژیکی است که امروزه بشر با آن روبرو است. اطلاع از نسبت کاربری‌ها و نحوه تغییرات آن در گذر زمان یکی از مهمترین موارد در برنامه‌ریزی‌ها مدیریتی است. هدف از این پژوهش، آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی حوزه آبخیز جیرفت در مقاطع زمانی 1997، 2008 و 2018 میلادی و پیش‌بینی آن در سال 2040 میلادی است. برای این منظور، تصاویر ماهواره‌ای لندست سنجنده TM و OLI در هر یک از مقاطع زمانی تهیه شد و در محیط نرم‌افزار ENVI، از نظر اتمسفری و رادیومتریکی تصحیح شد. در گام بعد، ترکیب کاذب رنگی و همچنین، نقشه شاخص پوشش گیاهی NDVI برای هر یک از سال‌های مزبور تهیه شد. سپس، با استفاده از طبقه‌بندی نظارت شده و روش بیشینه احتمال، نقشه‌های کاربری اراضی هر یک از مقاطع زمانی به‌دست آمد. در ادامه، نقشه‌های کاربری اراضی به‌دست آمده به فرمت مناسب مدل LCM تبدیل شد و تغییرات کاربری اراضی مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت، با استفاده از زنجیره مارکوف و نرم‌افزار IDRISI، کاربری اراضی سال 2040 میلادی پیش‌بینی شد. نتایج پژوهش نشان داد که استخراج نقشه‌های کاربری اراضی با استفاده از طبقه‌بندی نظارت شده با ضریب کاپای بیش از 0.76 در هر یک از تصاویر، دقت قابل قبولی داشته است. بررسی تغییرات کاربری اراضی در حوزه آبخیز جیرفت نشان داد، بین سال‌های 1997 تا 2018 میلادی مناطق شهری (169.5 درصد)، اراضی کشاورزی (6.8 درصد)، شورهزارها و اراضی بایر (119.8 درصد) افزایش و اراضی جنگلی (32.8 درصد) کاهش یافته است و پیش‌بینی می‌شود که با ادامه روند مدیریت فعلی، مناطق شهری و اراضی کشاورزی و اراضی بایر در دوره آتی افزایش و اراضی جنگلی و باغی کاهش یابند که نیازمند تمهیدات مناسب مدیریتی با رعایت توان بوم‌شناختی سرزمین و توجه به اصول توسعه پایدار در این ناحیه خواهد بود.
