ملیحه محمدنیا؛ ابوالقاسم امیراحمدی؛ لیلی گلی مختاری
چکیده
حرکات دامنه‌ای و زمین‌لغزش‌ها از مخاطرات مهمی هستند که اغلب سبب از دست رفتن منابع اقتصادی، خسارات به اموال و تأسیسات می‌شوند. هدف از این پژوهش، مدلسازی مکانی حساسیت زمین‌لغزش با استفاده از روشهای یادگیری ماشین شامل: جنگل تصادفی، ماشین بردار پشتیبان و درخت رگرسیون تقویت‌شده در استان خراسان رضوی است. در ابتدا، نقشه پراکنش زمین‌لغزش‌های ...
بیشتر
حرکات دامنه‌ای و زمین‌لغزش‌ها از مخاطرات مهمی هستند که اغلب سبب از دست رفتن منابع اقتصادی، خسارات به اموال و تأسیسات می‌شوند. هدف از این پژوهش، مدلسازی مکانی حساسیت زمین‌لغزش با استفاده از روشهای یادگیری ماشین شامل: جنگل تصادفی، ماشین بردار پشتیبان و درخت رگرسیون تقویت‌شده در استان خراسان رضوی است. در ابتدا، نقشه پراکنش زمین‌لغزش‌های منطقه در بازدیدهای صحرایی و با استفاده از بانک اطلاعات زمین‌لغزش‌های کشور تهیه شد. در مرحله بعد، 70 درصد زمین‌لغزش‌های شناسایی‌شده برای فرآیند مدلسازی و 30 درصد برای ارزیابی مدل‌های مذکور به-کار برده شد. لایه‌های اطلاعاتی ارتفاع، شیب، جهت شیب، فاصله از آبراهه، تراکم آبراهه، فاصله از جاده، فاصله از گسل، کاربری زمین، شاخص پوشش گیاهی، انحنای سطح، انحنای نیمرخ، بارش و واحدهای سنگ‌شناسی انتخاب و نقشه‌های آن در محیط ArcGIS تهیه شد. نتایج اولویت‌بندی عوامل موثر با استفاده از مدل جنگل تصادفی نشان داد که عوامل بارش و ارتفاع بیش‌ترین تاثیر را در وقوع رخ‌داد زمین‌لغزش‌های منطقه مورد مطالعه داشته است. همچنین نتایج ارزیابی مدل‌های یادگیری ماشین با استفاده از منحنی تشخیص عملکرد نسبی (ROC) نشان داد نقشه تهیه شده با روش جنگل تصادفی بیش‌ترین دقت (97/0) را در تهیه نقشه پتانسیل زمین‌لغزش در منطقه موردمطالعه داشته است و بر این اساس، بیش از 25 درصد منطقه در کلاس خطر زیاد و خیلی‌زیاد قرار دارد. این نقشه می‌تواند به برنامه ریزان محیطی جهت پرژه‌های عمرانی کمک کند و از تغییر کاربری و ساخت و ساز در مناطق با حساسیت بالا جلوگیری شود.
محمد رستمی خلج؛ علی سلاجقه؛ علیرضا مقدم نیا؛ شهرام خلیقی سیگارودی؛ مریم آذرخشی
چکیده
مدلسازی بارش-رواناب یکی از روشهای تخمین رواناب و ابزاری مناسب برای مطالعه فرایندهای هیدرولوژیکی، ارزیابی منابع آبی و مدیریت حوزه آبخیز میباشد. اما پیچیدگی و ماهیت غیر خطی فرایند بارش-رواناب و ناشناخته بودن تاثیر عوامل روی یکدیگر و نهایتا روی دبی خروجی حوضه مدلسازی را مشکل‌تر می‌کند. لذا، استفاده از روش‌هایی که علاوه ...
بیشتر
مدلسازی بارش-رواناب یکی از روشهای تخمین رواناب و ابزاری مناسب برای مطالعه فرایندهای هیدرولوژیکی، ارزیابی منابع آبی و مدیریت حوزه آبخیز میباشد. اما پیچیدگی و ماهیت غیر خطی فرایند بارش-رواناب و ناشناخته بودن تاثیر عوامل روی یکدیگر و نهایتا روی دبی خروجی حوضه مدلسازی را مشکل‌تر می‌کند. لذا، استفاده از روش‌هایی که علاوه بر پویایی، قابلیت توسعه، ساختار مفهومی و کاربرپسند داشته باشد، ضروری میباشد. از این‌رو در این مطالعه برای مدلسازی بارش-رواناب از روشهای پویایی سیستم در حوضه سد کارده مشهد استفاده شد. مدل ارائه شده شامل شش مخزن است که عبارت از مخزن برف، مخزن تاج پوشش، مخزن سطوح نفوذناپذیر، مخزن خاک سطحی، مخزن خاک زیرسطحی و مخزن آب زیرزمینی میباشند. دادههای ورودی مورد نیاز شامل بارندگی و دمای متوسط روزانه است. برای واسنجی مدل از دادههای روزانه دبی خروجی حوضه در بازه زمانی سال‌های 1998 تا 2008 و برای دوره اعتبارسنجی آمار سال 2009 تا 2012 استفاده شد. نتایج تحلیل حساسیت مدل نشان داد که پارامترهای مربوط به دما از حساسیت بیشتر برخوردار بوده و تأثیر قابل ملاحظه‌ای روی دبی و دبی پیک حوضه دارند. همچنین، مقادیر شبیه‌سازی شده و مشاهدهای تطابق خوبی دارند و دامنه ضریب ناش-ساتکلیف به‌دست آمده در دوره اعتبارسنجی بین 0.67-0.57 است که نشان‌دهنده توانایی بالای روشهای پویایی سیستم در مدلسازی بارش-رواناب حوضه میباشد.
حسن گلیج؛ امیرحمزه حقی‌آبی؛ مجتبی صانعی؛ حجت‌الله یونسی
چکیده
هدف اصلی مهندسان هیدرولیک، طراحی یک آبگیر با بیشینه دبی انحرافی و کمینه رسوب ورودی به آن است. از جمله مهمترین پارامترهایی که در آبگیرهای جانبی مورد توجه قرار میگیرد، ابعاد ناحیه گردابی در آبگیر، الگوی جریان سه بعدی، رسوبگذاری و ورود رسوب به داخل آبگیر است. در این پژوهش، با انجام مطالعه آزمایشگاهی در یک کانال U شکل، به بررسی تأثیر ...
بیشتر
هدف اصلی مهندسان هیدرولیک، طراحی یک آبگیر با بیشینه دبی انحرافی و کمینه رسوب ورودی به آن است. از جمله مهمترین پارامترهایی که در آبگیرهای جانبی مورد توجه قرار میگیرد، ابعاد ناحیه گردابی در آبگیر، الگوی جریان سه بعدی، رسوبگذاری و ورود رسوب به داخل آبگیر است. در این پژوهش، با انجام مطالعه آزمایشگاهی در یک کانال U شکل، به بررسی تأثیر عدد فرود بر مقدار رسوبات ورودی به آبگیر و تعیین ناحیه گردابی در ورودی آبگیر جانبی و عرض جدایی جریان در کانال اصلی با وجود سازههای آستانه، آبشکن و skimming wall 10 درجه در سه درصد آبگیری 17، 21 و 26 درصد پرداخته شد. نسبت دبی آبگیری از عوامل مهم در شکل‌گیری ابعاد ناحیه گردابی میباشد. به‌طوری که با افزایش درصد آبگیری مقدار عرض و طول ناحیه گردابی کانال آبگیر در آزمایشهای شاهد و آستانه کاهش مییابد. اما با اضافه شدن سازه skimming wall 10 درجه روند تغییر متفاوت است. به‌طوری که در درصدهای پایین مقدار ابعاد ناحیه گردابی کاهش زیادی یافته، با افزایش آبگیری این ابعاد افزایش مییابند، اما در حالت کلی استفاده توام سازه skimming wall 10 درجه با آستانه نسبت به آزمایشهای شاهد و آستانه مقدار ابعاد ناحیه گردابی را کاهش داده و سبب افزایش عرض مفید دبی خروجی از کانال آبگیر و کاهش ناحیه جداشدگی و تجمع رسوب در ابتدای کانال آبگیر می‌شود. با بررسی عرض جدایی جریان در سطح آب و نزدیک بستر در کانال اصلی مشخص شد که نسبت آبگیری مهمترین عامل موثر بر این پارامتر هیدرولیکی بوده است. به‌طوری که در سطح آب با افزایش درصد آبگیری مقدار این پارامتر افزایش یافته و کاربرد سازههای skimming wall 10 درجه و آبشکن به‌خاطر ایجاد جریان گردابهایی و افزایش هدایت جریان سطحی باعث بیشتر شدن آن می‌شود. اما در نزدیک بستر در آزمایشهای شاهد و آستانه با افزایش درصد آبگیری مقدار این پارامتر افزایش مییابد. ولی به‌کارگیری توام سازههای skimming wall 10 درجه و آستانه باعث کاهش مقدار عرض جدایی جریان در نزدیک بستر با افزایش درصد آبگیری شده و با اضافه شدن سازه آبشکن به دو سازه دیگر مقدار عرض جدایی جریان کاهش بیشتر مییابد.
