%0 Journal Article %T پهنه‌بندی خطر بیابان‌زایی با استفاده از مدل مدالوس اصلاح شده و روش خوشه‌بندی سلسله مراتبی، مطالعه موردی: دشت باد قوس سبزوار %J مهندسی و مدیریت آبخیز %I پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری %Z 2251-9300 %A زنگنه اسدی, محمد علی %A ناعمی تبار, مهناز %A کرمی, مختار %D 2022 %\ 12/22/2022 %V 14 %N 4 %P 494-511 %! پهنه‌بندی خطر بیابان‌زایی با استفاده از مدل مدالوس اصلاح شده و روش خوشه‌بندی سلسله مراتبی، مطالعه موردی: دشت باد قوس سبزوار %K اقلیم %K پوشش گیاهی %K خاک %K فرسایش %K سامانه اطلاعات جغرافیایی %K مناطق خشک و نیمه‌خشک %R 10.22092/ijwmse.2021.343407.1810 %X در حال حاضر بیابان­‌زایی به‌عنوان یک معضل، گریبان بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران را گرفته است. این مشکل، نه تنها در نواحی خشک و نیمه‌خشک، بلکه در بخش­‌هایی از مناطق نیمه‌مرطوب نیز دیده می‌­شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی و پهنه­‌بندی شدت بیابان‌­زایی با استفاده از مدل مدالوس اصلاح شده و روش خوشه‌­بندی سلسله مراتبی در دشت باقوس سبزوار است. بدین‌منظور، معیارهای موثر در بیابان‌زایی شامل اقلیم، پوشش گیاهی، خاک، فرسایش و نحوه مدیریت انتخاب و میانگین هندسی شاخص‌ها محاسبه شدند. لایه‌­های اطلاعاتی شاخص‌های مربوط به هر یک از معیارها با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. این اطلاعات بر اساس روش مدالوس امتیاز­دهی شده و از میانگین هندسی شاخص‌های هر یک از معیار­ها، نقشه نهایی وضعیت هر معیار تهیه و از میانگین هندسی معیارها، نقشه وضعیت فعلی بیابان‌زایی منطقه تهیه شد. نتایج نشان داد، معیارهای پوشش گیاهی، اقلیم و فرسایش بیشتر از سایر عوامل در بیابان‌زایی منطقه موثر بودند و تیپ حساسیت زیاد و بحرانی­، با فقر پوشش گیاهی و خشکی اقلیم مطابقت داشته و واحدهای کاری 1 و 2 بیشترین مساحت تیپ­‌های بیابان‌­زایی با شدت زیاد را به خود اختصاص داده‌­اند. همچنین، نتایج نشان داد که 21 درصد از منطقه مورد مطالعه، در پهنه حساسیت زیاد، 28 درصد در پهنه حساسیت زیاد و بحرانی، 17 درصد در پهنه حساسیت کم، 28­ درصد در پهنه حساسیت کم و بحرانی و شش درصد در پهنه حساسیت ناچیز به فرسایش قرار دارد. 55.6 درصد از نتایج مدل مدالوس اصلاح شده به‌وسیله روش‌­های خوشه‌بندی معنی‌دار به‌دست آمد. با توجه به نقشه توزیع مکانی شدت بیابان‌زایی مستخرج از مدل مذکور می‌­توان به‌عنوان ابزاری کمکی در مقابله با بیابان­‌زایی استفاده کرد و از تخریب بیش از حد منطقه در آینده جلوگیری به عمل آورد. %U https://jwem.areeo.ac.ir/article_126880_0f84187425e0bb0e72e425b259d541e3.pdf