%0 Journal Article %T ارزیابی خطر زوال پوشش گیاهی با استفاده از الگوی جدید NIDLTS و GIS، مطالعه موردی: حوضه تنگ بستانک، استان فارس %J مهندسی و مدیریت آبخیز %I پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری %Z 2251-9300 %A افروغ, الهام %A مسعودی, مسعود %A عرفانی فرد, سید یوسف %D 2020 %\ 03/20/2020 %V 12 %N 1 %P 1-19 %! ارزیابی خطر زوال پوشش گیاهی با استفاده از الگوی جدید NIDLTS و GIS، مطالعه موردی: حوضه تنگ بستانک، استان فارس %K تحلیل سلسله مراتبی (AHP) %K تخریب منابع طبیعی %K سامانه اطلاعات جغرافیایی %K شاخص‌های خطر %K شهرستان شیراز %R 10.22092/ijwmse.2018.107484.1182 %X تخریب منابع طبیعی و محیط زیست از مهمترین دغدغه‌­ها در مناطق مختلف جهان خصوصا نواحی خشک می‌­باشد. به‌­طوری ­که سطوح وسیعی از این اراضی در طیف گسترده­ای از فرایندهای تخریب در حال نابودی است. از این‌رو، ارزیابی و تهیه نقشه آسیب­‌پذیری به زوال پوشش گیاهی در ایران می‌­تواند برنامه‌های مدیریتی و اجرایی را تسهیل کند. در پژوهش حاضر، معیار­های مورد استفاده در یک مدل جدید برای ارزیابی زوال پوشش گیاهی به­‌نام NIDLTS معرفی می‌­شوند­. این معیارها شامل معیار­های طبیعی Natural Causes (N)، معیار­های غیرمستقیم انسانی Indirect Causes (I)، معیار­های مستقیم انسانی  Direct Causes(D)، معیار فشار دام  Livestock pressure(L)، معیار روند تغییراتTrend of degradation  (T) و معیار وضعیت  State indicators(S) هستند که برای برآورد هر یک، از تعدادی شاخص خطر استفاده شد. معیار­های طبیعی مورد مطالعه، عبارت از تغییرات آب و هوایی، خشکسالی، اقلیم و قابلیت تناسب اراضی بودند. همچنین، شاخص‌های انسانی مورد مطالعه شامل تراکم جمعیت، رشد جمعیت، هزینه­‌های دولتی از پژوهش‌های و کارهای اجرایی­، تبدیل اراضی منابع طبیعی به اراضی کشاورزی­، درصد بیکاری و درصد بی‌سوادی و شاخص وضعیت مورد مطالعه عبارت از درصد تاج‌پوشش، تولید بیوماس فعلی و تولید بیوماس فعلی به پتانسیل بود. شاخص­‌های خطر مرتبط با هر معیار تخریب به پنج طبقه تقسیم شده، با استفاده از AHP، وزن هر شاخص و هر معیار اصلی در چهارچوب NIDLTS مشخص شد که با بررسی سهم و اثر آن­‌ها در زوال پوشش گیاهی نوعی اولویت­‌بندی انجام گرفت و در نهایت با روی‌هم­‌گذاری کلیه لایه‌­های تهیه شده برای هر معیار در محیط GIS، نقشه آسیب­‌پذیری به خطر زوال پوشش گیاهی تهیه شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داده است که در بین عوامل انسانی، تبدیل اراضی منابع طبیعی به کشاورزی از بیشترین اهمیت برخوردار بوده است. در عین حال، در بین عوامل طبیعی، خشکسالی از بیشترین اهمیت در منطقه مورد مطالعه برخوردار بود. در بین تمامی معیارهای مورد بررسی، معیار طبیعی بیشترین تاثیر و معیار روند تغییرات اراضی منابع طبیعی در طول زمان کمترین تاثیر را در زوال پوشش گیاهی داشت. نقشه خطر نهایی تهیه شده نشان می‌­دهد که بیشترین سطح حوضه را طبقه خطر متوسط و سپس، بدون خطر فرا گرفته است. به نظر منطقی می‌آید که مدل پیشنهادی NIDLTS برای ارزیابی خطر زوال پوشش گیاهی با در نظرگیری جامع شرایط اکولوژیکی و شناسایی روند خطر، برآورد دقیق­‌تری از میزان زوال و تخریب گیاهی نسبت به بعضی از ارزیابی­‌ها که فقط وضعیت فعلی تخریب پوشش گیاهی را در نظر می­‌گیرند، ارائه می‌دهد. %U https://jwem.areeo.ac.ir/article_120269_de2cb172494fb6c13bb587b25abfe96b.pdf