عارف رسولی؛ قربان وهاب زاده کبریا؛ سید رمضان موسوی؛ سیدحسین روشان
چکیده
مقدمهگردشگری، صنعتی درآمدزا، دارای صرفه اقتصادی و همراه با تبادل اجتماعی، فرهنگی و در عین حال، شامل کمترین آلودگی‌های محیط زیست است. ژئوتوریسم یا زمین‌گردشگری، اولین بار در ابتدای دهه 1990، به‌عنوان مطالعه مکانی مخصوص که دارای پدیده‌های آشکار زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی است، به‌کار رفت. امروزه توسعه گردشگری در سراسر ...
بیشتر
مقدمهگردشگری، صنعتی درآمدزا، دارای صرفه اقتصادی و همراه با تبادل اجتماعی، فرهنگی و در عین حال، شامل کمترین آلودگی‌های محیط زیست است. ژئوتوریسم یا زمین‌گردشگری، اولین بار در ابتدای دهه 1990، به‌عنوان مطالعه مکانی مخصوص که دارای پدیده‌های آشکار زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی است، به‌کار رفت. امروزه توسعه گردشگری در سراسر جهان، توجه زیادی را به خود معطوف کرده است، زیرا گردشگری به صنعتی تبدیل شده است که مزایای زیادی هم برای میزبان و هم برای بازدیدکننده به همراه دارد. این صعنت، به‌عنوان منبع اصلی اشتغال، رشد بخش خصوصی و توسعه زیرساخت‌ها در بسیاری از کشورها تبدیل شده است. هدف این پژوهش، بررسی قابلیت‌های ژئوتوریسم منطقه خطیرکوه واقع در شهرستان سوادکوه استان مازندران، با استفاده از تحلیل ترکیبی SWOT-ANP و QSPM است.مواد و روش‌هابه لحاظ مراحل انجام کار، این پژوهش، از نوع توصیفی-تحلیلی است. شیوه جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای و مطالعات میدانی از نوع پیمایشی (مصاحبه و پرسشنامه) و چارچوب نظری نیز با استفاده از روش اسنادی انجام گرفت. به‌منظور انجام پژوهش، پرسشنامه‌ای شامل 83 سوال طراحی شد که به چهار قسمت اقتصادی، اجتماعی، محیط زیستی و اکولوژیکی و قابلیت ژئوتوریسم، تقسیم شد که چند سوال نیز در پایان پرسشنامه، مربوط به پیشنهاد و راهکار آورده شده است. پرسشنامه طراحی شده، بعد از آزمون پایایی و روایی آن، در اختیار 71 نفر از افراد محلی، کارکنان، کارشناسان و دانشجویان قرار گرفت که هر یک از سوال‌های پرسشنامه به‌صورت چهار گزینه‌ای و بر اساس مقیاس لیکرت طراحی شدند. سپس، با استفاده از تحلیل SWOT، نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت‌های منطقه در زمینه ژئوتوریسم مشخص شد و با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه‌ای، وزن‌دهی و اولویت‌بندی شده و در نهایت، راهبردهای توسعه ژئوتوریسم در منطقه مشخص شدند.نتایج و بحثنتایج نشان داد که مجموع امتیازات وزن‌دار نقاط قوت (S) و ضعف (W) به‌ترتیب 2.88 و 2.55 و مجموع امتیازات وزن‌دار فرصت‌ها (O) و تهدیدها (T) نیز به‌ترتیب 2.92 و 2.39 به‌دست آمد. بر اساس نتایج روش برنامه‌ریزی راهبردی کمی (QSPM)، اولویت‌بندی این راهبردها با مجموع امتیازهای 29.283، 28.350، 27.744، 26.877 و 26.534 به‌ترتیب شامل راهبردهای ST6، SO1، SO7، WO2 و WO1 هستند. همچنین، با توجه به این‌که مجموع امتیازات SO بیشتر از WT بوده است، راهبرد مناسب برای تدوین برنامه‌ریزی توسعه ژئوتوریسم در منطقه، راهبرد تهاجمی خواهد بود. طبق تحلیل ANP، اولویت نهایی راهبردهایی مثل بهره‌گیری و جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، جلب همکاری نهادهای دولتی در تخصیص منابع مالی برای توسعه زیرساخت‌های گردشگری منطقه، سرمایه‌گذاری در بخش‌های زیربنایی، ایجاد مشاغل جدید برای مردم بومی، سرمایه‌گذاری مناسب در بخش‌های فرهنگی و آموزش مردم بومی برای ارتباط برقرار کردن با گردشگران، بوده است که مناسب‌تر از سایر راهبردها تشخیص داده شد.نتیجه‌گیریبا توجه به اولویت راهبردهای پیشنهادی برای منطقه، می‌توان بیان کرد که برای توسعه پایدار ژئوتوریسم، باید مشوق‌هایی برای بخش خصوصی منطقه خطیرکوه در نظر گرفت. زیرا سرمایه‌گذران خصوصی با ورود به این صنعت، به‌دنبال به‌دست آوردن عایدی بیشتر هستند و همین موضوع آنها را ناگزیر به ارائه خدمات مناسب می‌کند. متاسفانه مشوق چندانی برای مشارکت بخش خصوصی در صنعت گردشگری به‌خصوص در بحث ژئوتوریسم در ایران و طبیعتا در منطقه خطیرکوه وجود ندارد. در صورت رفع مشکلات ناشی از عدم واگذاری‌ها به بخش خصوصی و امکانات زیربنایی، شاهد توسعه پایدارتر در منطقه خواهیم بود.
محمد رضا اختصاصی؛ جواد چزگی؛ مریم خواجویی
چکیده
ارزیابی پروژه‌های آبخیزداری امروزه از بنیادی‌ترین مسائلی است که در کشورها به منظور برنامه‌ریزی‌های آینده در زمینه طرح‌های اجرایی و مدیریت منابع طبیعی انجام می‌گیرد. نتایج ارزیابی پروژه‌های آبخیزداری با ارائه راهبرد و راهکار باید از بروز مشکل در آینده و هزینه‌ها بکاهد. در این تحقیق برای ارزیابی و ارائه راهبرد از روش تحلیل سلسله ...
بیشتر
ارزیابی پروژه‌های آبخیزداری امروزه از بنیادی‌ترین مسائلی است که در کشورها به منظور برنامه‌ریزی‌های آینده در زمینه طرح‌های اجرایی و مدیریت منابع طبیعی انجام می‌گیرد. نتایج ارزیابی پروژه‌های آبخیزداری با ارائه راهبرد و راهکار باید از بروز مشکل در آینده و هزینه‌ها بکاهد. در این تحقیق برای ارزیابی و ارائه راهبرد از روش تحلیل سلسله مراتبی و مدل تحلیلی SWOT استفاده گردید. در این تحقیق از 4 معیار اصلی (کاهش فرسایش، کاهش سیل، افزایش پوشش گیاهی و افزایش آبدهی قنوات) و 8 معیار فرعی استفاده گردید. سپس وزن نهایی هرکدام از معیارها و زیر معیارها با استفاده از نرم‌افزار Expert choice تعیین گردید. نتایج نشان داد معیار کاهش فرسایش با اهمیت نسبی 482/0 بیشترین تاثیر را در پروژه-های آبخیزداری داشته است. نتایج مدل SWOT در منطقه نشان داد که شرایط منطقه در ربع چهارم، محدودیت‌ها-تهدیدها (WT) یا راهبرد تدافعی قرار گرفته است. در همین راستا راهکارهای برای کاهش تهدیدها و حل ضعف‌های منطقه با استفاده از پتانسیل‌ها منطقه و فرصت‌های موجود ارائه گردید و با استفاده از نظرات خبرگان اولویت‌بندی گردید. 8 راهکار براساس پتانسیل‌های منطقه و ارزیابی پروژه‌های اجرا شده تعیین و مورد بررسی قرار گرفت که بهترین راهکارهای مدیریتی و مکانیکی ایجاد دیوارهای ساحلی در اطراف باغات با همکاری اهالی با امتیاز نهایی 28/0 در اولویت اول و راهکار اصلاح و افزایش ارتفاع سرریز سدهای احداث شده با امتیاز 022/0 در اولویت آخر قرار گرفت.
