علی طالبی؛ زهرا اسلامی؛ عبدالحسین عباسی
چکیده
شناسایی مناطق دارای پتانسیل زیاد سیلخیزی در حوزه آبخیز از جمله کارهای بسیار مهم در کنترل سیل و کاهش خسارات ناشی از آن میباشد. در تحقیق حاضر، به بررسی امکان اولویتبندی نه زیرحوضه از نظر سیلخیزی در حوزه آبخیز اسکندری واقع در استان اصفهان با استفاده از نرمافزار HEC-HMSپرداخته شده است. همچنین، اولویتبندی زیرحوضهها با ...
بیشتر
شناسایی مناطق دارای پتانسیل زیاد سیلخیزی در حوزه آبخیز از جمله کارهای بسیار مهم در کنترل سیل و کاهش خسارات ناشی از آن میباشد. در تحقیق حاضر، به بررسی امکان اولویتبندی نه زیرحوضه از نظر سیلخیزی در حوزه آبخیز اسکندری واقع در استان اصفهان با استفاده از نرمافزار HEC-HMSپرداخته شده است. همچنین، اولویتبندی زیرحوضهها با استفاده از روشهای تجربی ضریب سیلخیزی و دبی پیک در واحد سطح انجام شد. بهمنظور اجرای مدل HEC-HMS از بارش طرح با دوره بازگشتهای دو ، پنج، 10، 50 و 100 ساله استفاده شد. با کاربرد روش حذف ترتیبی زیرحوضهها و حذف CN هر یک از زیرحوضهها در هر مرتبه از اجرای مدل، هیدروگرافهای سیل متناظر با بارش، برای هر یک از زیرحوضهها محاسبه و میزان تأثیر هر یک از آنها در تولید سیل خروجی بهدست آمد و زیرحوضهها بهترتیب نقش آنها در سیل خروجی اولویتبندی شدند. نتایج نشان داد، زیرحوضه I با احتساب زیرحوضههای مستقل و غیر مستقل دارای اولویت نخست پتانسیل سیلخیزی میباشد. اولویتبندی زیرحوضهها در دو روش تجربی بهکار برده شده نتایج کاملا متفاوتی از یکدیگر داشته و عدم تبعیت این اولویتبندی از یک روند خاص میباشد. بهطوری که زیرحوضه E در روش ضریب سیلخیزی دارای اولویت ششم و در روش برآورد دبی پیک در واحد سطح دارای اولویت سوم میباشد. با مقایسه اولویتبندی زیرحوضهها در مدل HEC-HMS در دوره بازگشتهای مختلف، نتایج نشان میدهد که اولویتبندی زیرحوضهها در دوره بازگشتهای مختلف از روندی خاص تبعیت میکند. بنابراین، مدل HEC-HMS کارایی بیشتری در اولویتبندی زیرحوضهها از لحاظ سیلخیزی نسبت به روشهای تجربی دارد.
الیاس پرورش؛ رسول مهدوی؛ آرش ملکیان؛ یحیی اسماعیلپور؛ ارشک حلیساز
چکیده
برآورد معتبر و دقیق از میزان دبی اوج سیلاب و تعیین اولویت پتانسیل سیلخیزی در زیرحوضههای یک آبخیز بزرگ ضروری است. زیرا به لحاظ محدودیت منابع مالی احیاء آبخیزها، اقدامات مهندسی و کنترل سیل در کلیه زیرحوضهها عملی نمیباشد و از سوی دیگر ممکن است سیلاب در یک زیرحوضه بهدلیل شرایط خاص تولید شود. بهمنظور دستیابی به عوامل مؤثر ...
بیشتر
برآورد معتبر و دقیق از میزان دبی اوج سیلاب و تعیین اولویت پتانسیل سیلخیزی در زیرحوضههای یک آبخیز بزرگ ضروری است. زیرا به لحاظ محدودیت منابع مالی احیاء آبخیزها، اقدامات مهندسی و کنترل سیل در کلیه زیرحوضهها عملی نمیباشد و از سوی دیگر ممکن است سیلاب در یک زیرحوضه بهدلیل شرایط خاص تولید شود. بهمنظور دستیابی به عوامل مؤثر و روش اولویتبندی پتانسیل سیلخیزی در زیرحوزههای آبخیز، این پژوهش در حوزه آبخیز سرخون بندرعباس در جنوب ایران انجام شده است. برای این منظور، از مدل الکتره و فازی تاپسیس که از روشهای تصمیمگیری چند شاخصه مبتنی بر گزینه برتر میباشد، در توسعه روش یاد شده بهکار گرفته شده است. شاخصهای مهم برای ورود اطلاعات آن به مدل مذکور بر اساس نظرات کارشناسی (مستخرج از پرسشنامه) و مرور منابع علمی موجود از هفت معیار شامل نفوذپذیری، ضریب گراویلیوس، شیب متوسط وزنی حوضه، پوشش گیاهی، ضریب شکل، ضریب رواناب و شدت بارندگی با دوره بازگشتهای 25، 50 و 100 ساله بود که جهت اولویتبندی پتانسیل سیلخیزی زیرحوضهها در نظر گرفته شد. وزن هر شاخص از طریق روش AHP تعیین شد و برای انتخاب بهترین رتبهبندی و عملکرد مدل الکتره 3 و فازی تاپسیس از تکنیک ناپارامتریک ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. میزان همبستگی اسپیرمن بین مدلهای الکتره 3 و فازی تاپسیس 0.8 بهدست آمد. در مرحله نهایی، برای رتبهبندی از روش ادغام استفاده شد. نتایج نشان داد که زیرحوضههای 1-1-18، 14 و 2-1-18 بهترتیب به عنوان سیلخیزترین زیرحوضهها مشخص شدند. نتایج تحقیق نشان داد که متدولوژی معرفی شده با بهکارگیری مدل تلفیقی میتواند بهعنوان روشی مناسب جهت تعیین پتانسیل سیلخیزی و اولویتبندی زیرحوضهها مورد استفاده واقع شود.
ابوالقاسم دادرسی سبزوار؛ علی گزنچیان؛ محمد نمکی
چکیده
ارزیابی اقتصادی و اجتماعی طرحهای آبخیزداری، معیار مهمی برای ارزشگذاری آنها محسوب میشود. تحقیق پیشرو با هدف بررسی، شناخت و تحلیل اثرات اجتماعی-اقتصادی عملیات آبخیزداری اجرا شده، از دید روستائیان انجام شد. روش تحقیق برای بررسی ابعاد تئوریک موضوع به روش اسنادی و برای تکمیل پرسشنامههای مورد نیاز، به روش پیمایشی بود. جامعه ...
بیشتر
ارزیابی اقتصادی و اجتماعی طرحهای آبخیزداری، معیار مهمی برای ارزشگذاری آنها محسوب میشود. تحقیق پیشرو با هدف بررسی، شناخت و تحلیل اثرات اجتماعی-اقتصادی عملیات آبخیزداری اجرا شده، از دید روستائیان انجام شد. روش تحقیق برای بررسی ابعاد تئوریک موضوع به روش اسنادی و برای تکمیل پرسشنامههای مورد نیاز، به روش پیمایشی بود. جامعه آماری منتخب، 152 خانوار روستای گوش، واقع در 60 کیلومتری شمال شهر مشهد از استان خراسان رضوی بودند که 38 نفر از آنان، بهطور تصادفی و به روش محاسبه با فرمول کوکران، انتخاب شدند. ابزار سنجش، پرسشنامه بود که پس از تهیه، آزمون اعتبار و تائید پایایی (0.745=α)، بهصورت حضوری در محل تکمیل شد. به روش تحلیل عاملی و با کمک آمار توصیفی، مبتنی بر نظرخواهی از مردم و نتایج حاصل از استخراج اطلاعات پرسشنامهها، میزان اثرگذاری اجتماعی-اقتصادی طرحهای آبخیزداری اجرا شده، مشخص شد. در تحقیق، از مقیاس لیکرت، برای آنالیز و سنجش اثرات استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل عاملی نشان داد که متغیرهای تاثیرگذار اقتصادی و اجتماعی، در چهار عامل اصلی شامل: افزایش سطح اراضی باغی و کشاورزی، افزایش آبدهی قنوات، افزایش اراضی مرتعی و جلوگیری از سیل و خسارات ناشی از آن به اراضی، بروز نمود. این چهار عامل در مجموع، بیش از 60 درصد از کل واریانس را تبیین نمودند. نتایج نهایی تحقیق نشان داد که اجرای عملیات آبخیزداری توانسته است با کنترل سیل و تغذیه آبرفت، آبدهی قنوات را بهبود و سطح اراضی کشاورزی و باغی را افزایش دهد. همچنین، اجرای عملیات حفاظتی در مراتع، موجب بهتر شدن تراکم پوشش گیاهی و افزایش سطح مراتع شده است.
رئوف مصطفیزاده؛ امیر سعدالدین؛ عبدالرضا بهرهمند؛ واحدبردی شیخ؛ حبیب نظرنژاد
دوره 2، شماره 2 ، مرداد 1389، ، صفحه 83-93
چکیده
ارزیابی کمی پروژههای کنترل سیل بهمنظور تجزیه و تحلیل اثرات آنها و تصمیمگیری صحیح در اجرای بهینه اینگونه طرحها در شرایط مشابه، ضروری میباشد. نتایج ارزیابی میتواند کمک موثری در نیل به اهداف مختلف مترتب بر فعالیتهای آبخیزداری از جمله کنترل سیل کمک باشد. این تحقیق با هدف ارزیابی تاثیر سدهای اصلاحی توریسنگی اجرا شده در ...
بیشتر
ارزیابی کمی پروژههای کنترل سیل بهمنظور تجزیه و تحلیل اثرات آنها و تصمیمگیری صحیح در اجرای بهینه اینگونه طرحها در شرایط مشابه، ضروری میباشد. نتایج ارزیابی میتواند کمک موثری در نیل به اهداف مختلف مترتب بر فعالیتهای آبخیزداری از جمله کنترل سیل کمک باشد. این تحقیق با هدف ارزیابی تاثیر سدهای اصلاحی توریسنگی اجرا شده در آبخیز جعفرآباد با مساحت 109 کیلومتر مربع در استان گلستان از دیدگاه هیدرولوژیک صورت گرفته است. مقایسه پارامترهای هیدرولوژیکی جریان در زمان قبل و بعد از احداث سدهای اصلاحی با استفاده از آزمون تیجفتی، صورت گرفت. به این منظور مدل هیدرولوژی HEC-HMS، با دادههای مشاهداتی، واسنجی و اعتباریابی شد. بعد از شبیهسازی فرآیند بارش- رواناب در زیرحوزهها و روندیابی جریان در مخازن کوچک با روش پال اصلاح شده، هیدروگراف سیل با دوره بازگشتهای متفاوت 2 تا 100 ساله در وضعیت قبل و بعد از عملیات آبخیزداری شبیهسازی شد. معیارهای دبی اوج، زمان تا اوج، زمان پایه و حجم سیلاب برای ارزیابی تاثیر هیدرولوژیک تعیین و مقادیر آنها در دو وضعیت مذکور با دوره بازگشتهای مختلف، محاسبه شد. نتایج مقایسه آماری تفاوت معنیداری در سطح 95 درصد، در دو دوره قبل و بعد از احداث سازهها را نشان نداد. بر اساس نتایج، درصد تغییر معیارهای ارزیابی نشان داد که تاثیر سازهها بر کلیه معیارها در دوره بازگشتهای متفاوت کمتر از 1.5 درصد بوده است. از طرفی با افزایش دوره بازگشت سیلاب، تاثیر سازهها بر کاهش دبی اوج و حجم سیلاب کاهش یافته و بیشترین تاثیر سازهها بر معیارهای هیدرولوژیک در دوره بازگشتهای پایین 2 تا 15 ساله بوده است.