نیایش فندرسکی؛ محسن مسعودیان؛ کلاوس راتچر
چکیده
طی دو دهه گذشته، نیاز به بازگرداندن رودخانهها به شرایط طبیعی و نیمهطبیعی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از مهمترین ابزار در راستای دستیابی به این هدف، ارزیابی تغییرات هیدرومورفولوژیکی رودخانه در اثر مداخلات انسانی است. در پژوهش حاضر، بهمنظور ارزیابی شرایط هیدرومورفولوژیکی رودخانه تجن در قسمت میانه تا پاییندست (در محدوده ...
بیشتر
طی دو دهه گذشته، نیاز به بازگرداندن رودخانهها به شرایط طبیعی و نیمهطبیعی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از مهمترین ابزار در راستای دستیابی به این هدف، ارزیابی تغییرات هیدرومورفولوژیکی رودخانه در اثر مداخلات انسانی است. در پژوهش حاضر، بهمنظور ارزیابی شرایط هیدرومورفولوژیکی رودخانه تجن در قسمت میانه تا پاییندست (در محدوده شهر ساری) با استفاده از شاخص کیفیت مورفولوژیک (MQI) و هیدرومورفولوژیکی (HMQI)، هفت بازه در طول رودخانه در حریم 50 متری، انتخاب و سه مؤلفه کیفیت عملکرد ژئومورفولوژیکی، مصنوعیسازی و تعدیل کانال با استفاده از تصاویر ماهوارهای سال 1353 لندست 4 و سال 1398 لندست 8، عکسهای هوایی سالهای 1340 و 1385، دادههای هیدرولوژیکی و بازدید میدانی بررسی شد. نتایج ارزیابی شاخص کیفی مورفولوژیک نشان داد که رودخانه تجن در بازههای مورد مطالعه عمدتاً در طبقه کیفی متوسط قرار گرفته، در حالی که از نظر شرایط هیدرومورفولوژیک در طبقه ضعیف گزارش شده که دلیل اصلی آن وجود سد در حوضه بالادست در محدوده 30 کیلومتری (تمامی بازهها بهجز 1 و 7) و تغییرات دبی و رسوب، دخالت انسانی و تغییر کاربری اراضی است. همچنین، نتایج نشان داد که روش فوق در ارزیابی کلی مبتنی بر شاخص، تشخیص مشکلات هیدرومورفولوژیکی و درک صحیح و جامع پاسخ به فشارها مؤثر است.
سمیرا رضاپوریان قهفرخی؛ محمد مهدی احمدی؛ کوروش قادری
چکیده
تغییرات ژئومورفولوژیک بستر و کناره رودخانهها میتواند سرعت مهاجرت و توسعه پیچانرودها را تحت تاثیر قرار دهد. تغییر ناگهانی شیب بستر رودخانه یکی از رایجترین تغییرات ژئومورفولوژیک در مسیر رودخانه است. اندازهگیری سرعت مهاجرت و توسعه پیچانرودها و اتخاذ تدابیر لازم برای حفاظت سازههای قرار گرفته در کنار و ...
بیشتر
تغییرات ژئومورفولوژیک بستر و کناره رودخانهها میتواند سرعت مهاجرت و توسعه پیچانرودها را تحت تاثیر قرار دهد. تغییر ناگهانی شیب بستر رودخانه یکی از رایجترین تغییرات ژئومورفولوژیک در مسیر رودخانه است. اندازهگیری سرعت مهاجرت و توسعه پیچانرودها و اتخاذ تدابیر لازم برای حفاظت سازههای قرار گرفته در کنار و روی رودخانه از جمله اقدامات مهندسی در عرصه مهندسی رودخانه میباشد. بدینمنظور، برای مطالعه و اندازهگیری سرعت مهاجرت و توسعه پیچانرودها با رخداد تغییر ناگهانی شیب مسیر جریان، آزمایشهایی در فلوم آزمایشگاهی با بستر فرسایشپذیر انجام گرفت. کانال جریان بر روی بستر رسوبی حفر شد و برای سه عرض مختلف کانال (طول موجهای مختلف خم ابتدایی)، سه دبی و سه شیب متفاوت بستر در دو گروه آزمایش با حضور و عدم حضور رخداد تغییر ناگهانی شیب (آزمایشهای شاهد) سرعت مهاجرت و توسعه پیچانرودها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که جریان در جهت تعدیل تغییر ناگهانی شیب در پاییندست، با سرعت بسیار بالایی شروع به ایجاد خمهای پیچانرودی کرده، در نتیجه آن سرعت مهاجرت طولی پیچانرودها نسبت به آزمایشهای شاهد افزایش و سرعت توسعه عرضی کاهش نشان داده است. افزایش سرعت مهاجرت طولی پیچانرودها تا 32 درصد و کاهش سرعت توسعه عرضی تا 36 درصد از مقایسه نتایج حاصل از آزمایشها در حضور رخداد تغییر ناگهانی شیب و عدم حضور آن بهدست آمده است.
سید علی ایوبزداه؛ مهدی حبیبی؛ محمد رستمی؛ مجتبی صانعی؛ محمد فرامرز
چکیده
سرریزهای جانبی به شکل وسیعی برای انحراف آب از رودخانهها بهکار میروند. اغلب رودخانههای طبیعی با بستر متحرک هستند که تهنشینی رسوبات در امتداد سرریز جانبی مشکلاتی را در انحراف آب ایجاد میکند. مطالعات بر روی یک فلوم آزمایشگاهی با عرض 0.9 متر، طول 10 متر، سه مقدار طول سرریز جانبی بهترتیب برابر با 0.6، 0.4 و 0.2 متر، ارتفاع سرریز 0.08 ...
بیشتر
سرریزهای جانبی به شکل وسیعی برای انحراف آب از رودخانهها بهکار میروند. اغلب رودخانههای طبیعی با بستر متحرک هستند که تهنشینی رسوبات در امتداد سرریز جانبی مشکلاتی را در انحراف آب ایجاد میکند. مطالعات بر روی یک فلوم آزمایشگاهی با عرض 0.9 متر، طول 10 متر، سه مقدار طول سرریز جانبی بهترتیب برابر با 0.6، 0.4 و 0.2 متر، ارتفاع سرریز 0.08 متر و شیب طولی کانال 0.001 انجام شده است. تغییرات پروفیل سطح آب بر روی سرریز جانبی به ازاء مقادیر مختلف عدد فرود جریان در بالادست سرریز جانبی در کانال اصلی اندازهگیری شد. نتایج بهدست آمده با نتایج حاصله از آزمایشها بر روی فلوم با بستر ثابت و همچنین، روش تحلیلی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان میدهد، پروفیل سطح آب بر روی سرریز جانبی تحت تاثیر شکل بستر تشکیل شده در جنب سرریز بوده و در نتیجه در شرایط جریان بر روی سرریز جانبی موثر است. مقادیر دبی جریان عبوری و تغییرات پروفیل سطح آب سرریز جانبی برای کانال با بستر ثابت همبستگی خوبی را با روش حل تحلیلی نسبت به مقادیر مشاهداتی بهدست آمده از جریان در کانال با بستر متحرک دارد. خطای نسبی نسبت دبی جریان محاسبه شده برای کانالهای با بستر ثابت برابر با 0.14 درصد بوده، در حالیکه این مقدار برای کانالهای با بستر متحرک 0.54 درصد میباشد. این مقادیر برای تغییرات نسبت انرژی در امتداد سرریز جانبی بهترتیب برابر با 1.28 و 1.37 درصد بهدست آمد.
محمد شعبانی
چکیده
برآورد دبی اوج سیلاب در حوزههای آبخیز یکی از مهمترین مسائلی است که هیدرولوژیستها و کارشناسان بخش آب را بهخود مشغول کرده است. یکی از روشهای نوین در حل مسائل مهندسی آب و رودخانهها و همچنین، برآورد دبی اوج لحظهای، استفاده از شبکههای عصبی مصنوعی میباشد که با الگوبرداری از شبکه مغز انسان ضمن اجرای فرآیند آموزش، ...
بیشتر
برآورد دبی اوج سیلاب در حوزههای آبخیز یکی از مهمترین مسائلی است که هیدرولوژیستها و کارشناسان بخش آب را بهخود مشغول کرده است. یکی از روشهای نوین در حل مسائل مهندسی آب و رودخانهها و همچنین، برآورد دبی اوج لحظهای، استفاده از شبکههای عصبی مصنوعی میباشد که با الگوبرداری از شبکه مغز انسان ضمن اجرای فرآیند آموزش، روابط درونی بین دادهها را کشف و برای موقعیتهای دیگر تعمیم میدهد. هدف از انجام این پژوهش مقایسه کارآیی روش شبکه عصبی مصنوعی و روشهای تجربی برآورد دبی اوج لحظهای در تعدادی از حوزههای آبخیز استان فارس میباشد. برای این منظور ابتدا آمار دبی حداکثر روزانه و دبی اوج لحظهای هفت ایستگاه هیدرومتری در طی یک دوره آماری 24ساله جمعآوری و پس از رفع نواقص آماری و حذف دادههای پرت، مقادیر دبی اوج لحظهای بهکمک روش شبکه عصبی مصنوعی و سه روش تجربی Fuller ،Sagal و Steiner و Fill برآورد شد. سپس نتایج بهدست آمده از دو روش شبکه عصبی مصنوعی و روشهای تجربی براساس معیارهای RMSE ،MAE و R2 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که برآوردهای شبکه عصبی در تمامی ایستگاهها در مقایسه با برآورد مدلهای تجربی از دقت بالاتری برخوردار میباشد که نشاندهنده پایین بودن خطاها در مدل شبکه عصبی نسبت به مدلهای تجربی است.