با همکاری انجمن آبخیزداری ایران
تهیه نقشه‌ فرسایش خاک در حوضه‌های دارای ایستگاه رسوب‌سنجی کشور

داود نیک‌کامی؛ صمد شادفر

دوره 13، شماره 2 ، تیر 1400، ، صفحه 479-496

https://doi.org/10.22092/ijwmse.2020.342165.1775

چکیده
  خاک به عنوان یکی از اجزای هر بوم‌سازه و منبع مهم تولید غذا، نقش بسیار جدی در ادامه حیات بشر دارد. لذا، ضرورت حمایت و حفاظت از خاک و جلوگیری از فرسایش آن، امری الزامی است. در مورد مقدار فرسایش و رسوب کشور، ارقام متفاوت و در برخی از پژوهش‌ها تا چند برابر اختلاف را ذکر کرده‌اند. این ارقام از کمتر از یک تا بیش از پنج میلیارد تن در سال با هم ...  بیشتر

آبخیزداری در ایران: تاریخچه، تکامل و نیازهای آتی

جمال مصفایی؛ داود نیک‌کامی؛ امین صالح‌پورجم

دوره 11، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 283-300

https://doi.org/10.22092/ijwmse.2018.121169.1459

چکیده
  به‌منظور دستیابی به توسعه پایدار، طرح‌ریزی یک برنامه مدیریتی صحیح ضروری است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تاریخچه، وضعیت فعلی و نیازهای آتی مدیریت حوزه‌های آبخیز به‌عنوان واحدهای اصلی مدیریت سرزمین در ایران است. بدین ‌منظور، ضمن ارایه مفاهیم آبخیز و مدیریت حوضه، ساختار تشکیلاتی، فعالیت‌ها و رویکرد فعلی آبخیزداری در ایران بررسی ...  بیشتر

بهینه‌سازی کاربری اراضی بخشی از دامنه‌های جنوبی حوزه آبخیز اهرچای

جمشید یاراحمدی؛ داود نیک‎‌‌کامی؛ علی شهنوازی؛ محمدابراهیم صادق‌زاده

دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 43-57

https://doi.org/10.22092/ijwmse.2018.111071.1317

چکیده
  افزایش درآمد آبخیزنشینان همراه با کنترل فرسایش خاک از مهمترین اهداف توسعه پایدار کشاورزی است. بهینه­‌سازی کاربری اراضی از جمله راه­‌حل­‌های موثر در زمینه افزایش سود و کاهش خسارات فرسایش خاک به­‌شمار می­‌رود. تحقیق حاضر، در بخشی از دامنه‌­های جنوبی حوزه آبخیز اهرچای در استان آذربایجان شرقی صورت گرفته­ است. در این پژوهش، ...  بیشتر

اثر‎ ‎اجرای کاربری بهینه اراضی و اعمال‎ ‎شیوه‌های‎ ‎صحیح‎ ‎مدیریتی در حوزه ‏آبخیز ششتمد خراسان رضوی بر کاهش فرسایش خاک و افزایش درآمد

ابوالقاسم دادرسی سبزوار؛ داود نیک‌کامی

دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 71-86

https://doi.org/10.22092/ijwmse.2017.108789

چکیده
  از دلایل اصلی فرسایش خاک، عدم استفاده صحیح از اراضی، منطبق بر استعداد آن‌هاست. با توجه به مسائل اجتماعی و اقتصادی حاکم بر حوزه‌های آبخیز کشور، ممکن است، مهار فرسایش خاک و رساندن آن به حد طبیعی غیرممکن باشد. ولی، کاهش آن از طریق اعمال مدیریت یکپارچه امکان‌پذیر است. در صورتی­که بهره‌برداری از اراضی موجود در حوزه‌های آبخیز بر اساس ...  بیشتر

بررسی رابطه فرسایش‌پذیری، اشکال فرسایش و تلفات خاک‌‌های حاصل از سه ‏نوع مارن در آذربایجان غربی

رضا سکوتی اسکوئی؛ حمیدرضا پیروان؛ داود نیک‌کامی؛ محمدحسین مهدیان

دوره 7، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 379-388

https://doi.org/10.22092/ijwmse.2015.103084

چکیده
  با توجه به این‌که ‌اراضی‌ مارنی‌ در محدوده حوزه‌های‌ آبخیز بخش شمالی استان‌ آذربایجان غربی گسترش زیادی داشته و فرسایش خاک در این اراضی زیاد است، در این‌ پژوهش فرسایش‌‌پذیری و اشکال فرسایشی خاک‌های حاصل از مارن‌ها و رابطه آن‌ها با تلفات خاک در این اراضی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا مناطق پراکندگی‌ مارن‌ها در ...  بیشتر

تعیین شاخص مناسب فرسایندگی باران در اقلیم خشک سرد مرکزی ایران، مطالعه موردی: ایستگاه تحقیقات مرتع نیر-یزد

جلال برخورداری؛ داود نیک‌کامی؛ محمدباقر صمدی؛ منیرالسادات طباطبایی‌زاده

دوره 7، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 136-144

https://doi.org/10.22092/ijwmse.2015.101257

چکیده
  فرسایندگی باران یکی از مهم­‌ترین عوامل در فرسایش خاک می­‌باشد. این عامل معمولا در قالب شاخص­‌های فرسایندگی که مبتنی بر خصوصیات بارندگی است، بیان می­‌شود. در این پژوهش پس از احداث 12 کرت رواناب و رسوب در ایستگاه تحقیقات مرتع نیر در استان یزد، مقادیر رواناب و رسوب هر یک از کرت­‌ها در 12 واقعه بارش که منجر به ایجاد رواناب و تلفات ...  بیشتر

تهیه نقشه شاخص مناسب فرسایندگی باران کشور

داود نیک‌کامی؛ محمدحسین مهدیان

دوره 6، شماره 4 ، بهمن 1393، ، صفحه 364-376

https://doi.org/10.22092/ijwmse.2015.100819

چکیده
  گاهی از مقدار صحیح فرسایش آبی به‌دلیل نقش آن در توسعه تغییرات سطح زمین و تحت­‌الشعاع قرار دادن پایداری فعالیت‌های کشاورزی در بلند‌مدت حائز اهمیت است. فرسایندگی باران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تاثیرگذار بر فرسایش آبی خاک مطرح است که در قالب شاخص‌هایی بیان می‌شود. برای کمی نمودن تاثیر عامل فرسایندگی باران در بررسی­‌های ...  بیشتر

تأثیر نوع پوشش گیاهی بر رواناب و رسوب و مواد غذایی خاک اراضی شیب‌دار ‏مراوه‌تپه

حسین اعتراف؛ محمدعلی درّی؛ داود نیک‌کامی

دوره 6، شماره 3 ، آبان 1393، ، صفحه 224-231

https://doi.org/10.22092/ijwmse.2014.101627

چکیده
  فرسایش خاک یکی از آشکارترین عوامل تخریب خاک است. ایجاد پوشش گیاهی می­ تواند با کاهش رواناب و رسوب در حفظ خاک و کاهش خسارت حاصل­خیزی خاک موثر باشد. این پژوهش در منطقه مراوه‌تپه در حوزه آبخیز اترک در شمال شرقی شهرستان کلاله انجام شد. به‌منظور بررسی نقش نوع گونه گیاهی در حفظ و پایداری خاک، پنج تیمار گیاهان زراعی و مرتعی شامل یونجه ...  بیشتر

بررسی و تحلیل بار رسوبی رودخانه‌های کشور، مطالعه موردی: آذربایجان‌غربی

داود نیک‌کامی؛ رضا سکوتی اسکویی؛ ابراهیم بروشکه؛ فانیذ حشمتی

دوره 5، شماره 4 ، اسفند 1392، ، صفحه 266-274

https://doi.org/10.22092/ijwmse.2014.101877

چکیده
  مواد و ذرات فرسایش یافته در عرصه‌های آبخیز به سه صورت بار محلول، معلق و بستر به­‌وسیله رودخانه‌ها جابجا می‌شوند. در برآورد رسوبدهی حوزه‌های آبخیز، دانستن میزان بار معلق و بستر رودخانه‌ها لازم است. معمولاّ اندازه‌گیری بار معلق در ایستگاه‌های رسوب‌سنجی و به‌طور روزانه صورت می‌گیرد. ولی این امر در مورد بار بستر اتفاق نمی‌افتد. ...  بیشتر

بررسی الگوی استفاده از اراضی در حوزه آبخیز سد سنا استان بوشهر

علی جعفری؛ داود نیک‌کامی؛ اسماعیل عباسی؛ فاطمه توکلی راد

دوره 5، شماره 3 ، آذر 1392، ، صفحه 155-164

https://doi.org/10.22092/ijwmse.2013.101816

چکیده
  عدم وجود مدیریت صحیح استفاده از اراضی در یک حوزه آبخیز، تأثیرات نامناسبی بر منابع موجود در آن دارد. برای کاهش اثرات محیطی و اقتصادی فرسایش که ناشی از سوء مدیریت در استفاده از اراضی است، نیاز به تدابیری در حوزه‌های آبخیز است. بهینه‌سازی کاربری اراضی یکی از راه کارهای مناسب برای دست‌یابی به توسعه پایدار و کاهش هدررفت منابع می‌باشد. ...  بیشتر

بهینه‌سازی کاربری اراضی با استفاده از مدل برنامه‌ریزی خطی دو هدفه در حوزه آبخیز آدینه مسجد شازند

علی اکبر داودی راد؛ داود نیک‌کامی؛ مهدی مردیان

دوره 5، شماره 1 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 17-24

https://doi.org/10.22092/ijwmse.2013.101769

چکیده
  افزایش تولید و سطح رفاه آبخیزنشینان توأم با کاهش فرسایش خاک همیشه در محور برنامه­های مدیریتی حوزه­های آبخیز است. بهینه­سازی کاربری اراضی یک استراتژی کارآمد در این زمینه می­باشد که می­تواند اهداف توسعه پایدار را محقق سازد. در این پژوهش، با استفاده از مدل برنامه­ریزی خطی و سامانه اطلاعات جغرافیایی، بهینه­سازی کاربری اراضی ...  بیشتر

بهینه‌سازی مدیریت کاربری اراضی به‌منظور حفاظت از منابع ‏حوزه‌ آبخیز ابوالعباس

داود نیک‌کامی؛ هادی چم‌حیدر؛ محمدحسین مهدیان؛ ابراهیم پذیرا

دوره 4، شماره 1 ، اردیبهشت 1391، ، صفحه 51-62

https://doi.org/10.22092/ijwmse.2012.101780

چکیده
  اثرات محیطی و اقتصادی فرسایش خاک ناشی از سوء مدیریت در استفاده از اراضی واقع در یک حوزه آبخیز است. اگرچه متوقف کردن کامل فرسایش خاک تا حد شرایط طبیعی امکان پذیر نیست، ولی مهار آن در قالب طرح‌های مدیریت جامع آبخیز یک نیاز مبرم است.با توجه به ‌این‌که در منابع علمی، هدر رفت عناصر غذایی با استفاده از مدل‌های بهینه‌سازی مورد ارزیابی قرار ...  بیشتر

بررسی اثر کاربرد مالچ کاه و کلش گندم بر هدررفت خاک و ‏مواد آلی در اراضی دیم شیب‌دار

فرزاد بیات موحد؛ داود نیک‌کامی؛ محمد تکاسی؛ پرویز مرادی؛ حمیده دقیق

دوره 3، شماره 4 ، بهمن 1390، ، صفحه 223-230

https://doi.org/10.22092/ijwmse.2012.101865

چکیده
  در مناطق خشک و نیمه‌خشک، بارش­‌های جوی به­­صورت نامنظم و اغلب با شدت بیش‌تری اتفاق می­افتد؛ این امربه‌خصوص در اراضی که در جهت شیب شخم خورده‌اند، منجر به تولید رسوب و هدررفت خاک می­شود. در این‌گونه اراضی، اعمال روش‌­های صحیح مدیریتی و به‌زراعی می­تواند اثرات نامطلوب این فرآیند را کاهش دهد. در این بررسی، اثر دو تیمار ...  بیشتر

بررسی چند روش تهیه نقشه فرسایش شیاری با استفاده از‏ ‏RS‏ و ‏GIS

علی محمدی ترکاشوند؛ داود نیک‌کامی؛ مهرداد اسفندیاری؛ سیدکاظم علوی‌پناه

دوره 2، شماره 3 ، آبان 1389، ، صفحه 150-160

چکیده
  نقشه فرسایش شیاری یکی از نقشه­های پایه در مطالعات فرسایش و رسوب و برنامه­های مدیریت آبخیزها است.  برای بررسی برخی روش­ها در تهیه نقشه 250000 :1 فرسایش شیاری، مطالع‌ه­ای در حوزه­‌های آبخیز کن-سولقان و جاجرود در استان تهران انجام شد. در مرحله اول در حوزه آبخیز کن و سولقان، چهار نقشه واحدهای کاری از تلفیق لایه­‌های اطلاعاتی ...  بیشتر

بررسی و معرفی چند شاخص جدید فرسایندگی باران

داود نیک‌کامی؛ پیمان رزم‌جو؛ فرزاد بیات‌موحد

دوره 2، شماره 2 ، مرداد 1389، ، صفحه 65-72

چکیده
  نیروی موثر در ایجاد این شکل از فرسایش، فرسایندگی باران می‌باشد که در واقع توانایی بالقوه باران در ایجاد فرسایش بوده و تابعی از خصوصیات فیزیکی باران است. جهت کمی نمودن تاثیر عامل فرسایندگی باران شاخص‌های مختلفی توسعه داده شده‌اند، برخی از آن‌ها بر مقدار بارش و برخی دیگر بر شدت بارش تاکید داشته‌اند. بررسی‌ها در سطح دنیا نشان می‌دهد ...  بیشتر

بررسی راه‌کارهای کاهنده فرسایش خاک اراضی دیم

فرزاد بیات موحد؛ داود نیک‌کامی؛ حسن شامی

دوره 1، شماره 4 ، بهمن 1388، ، صفحه 275-279

چکیده
  در مناطق خشک و نیمه‌خشک، انجام شخم در جهت شیب به­‌خصوص در زمان وقوع بارندگی‌­های با شدت زیاد، منجر به فرسایش و هدررفت بیش­تر خاک می­‌شود. با اعمال روش‌­های مدیریتی و به‌­زراعی می­‌توان از میزان اثرات نامطلوب عملیات خاک‌ورزی در این­گونه اراضی کاست. به­‌منظور بررسی اثر شخم عمود بر جهت شیب و کاربرد مالچ کاه و کلش ...  بیشتر

تعیین شاخص فرسایندگی مناسب باران در اقلیم نیمه‌خشک ‏سرد ایران، مطالعه موردی: استان کرمانشاه

محمد همتی؛ داود نیک‌کامی؛ حسن احمدی؛ غلامرضا زهتابیان؛ محمد جعفری

دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1388، ، صفحه 21-31

چکیده
  خاک یکی از عناصر چهارگانه حیات و یکی از مهم‌ترین مولفه‌ها در فرآیند تولید محصولات زراعی، مرتعی و جنگلی محسوب می‌شود. فرسایش خاک، حاصل‌خیزی اراضی بالادست را تحت‌تاثیر قرار داده و به‌طور غیر‌مستقیم، اراضی پایین دست را نیز دچار آسیب می‌نماید. در یک نگاه جهانی نسبت به پدیده فرسایش و رسوب‌گذاری، بیش از 50 % از اراضی مرتعی دنیا و در ...  بیشتر