حمزه نور؛ امین صالح پور جم؛ سید حسین رجائی
چکیده
میزان مشارکت جوامع محلی در طرح‌های آبخیزداری عامل مهمی در موفقیت و یا شکست این پروژه‌ها می‌باشد. با این حال، عوامل موثر در مشارکت مردم از دیدگاه بهره‌برداران و کارشناسان در حوزه‌های آبخیز مختلف، متفاوت است و تا کنون، به‌صورت همزمان مطالعه نشده است. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی مقایسه‌ای عوامل موثر بر مشارکت مردم ...
بیشتر
میزان مشارکت جوامع محلی در طرح‌های آبخیزداری عامل مهمی در موفقیت و یا شکست این پروژه‌ها می‌باشد. با این حال، عوامل موثر در مشارکت مردم از دیدگاه بهره‌برداران و کارشناسان در حوزه‌های آبخیز مختلف، متفاوت است و تا کنون، به‌صورت همزمان مطالعه نشده است. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی مقایسه‌ای عوامل موثر بر مشارکت مردم در آبخیز عمارت از دیدگاه آبخیزنشینان و همچنین، کارشناسان است. در این تحقیق، عوامل موثر بر عدم مشارکت مردم در طرح‌های آبخیزداری در قالب چهار شاخص اقتصادی، اجتماعی، آموزش و ترویج و طراحی-اجرا و 14 زیر شاخص طبقه‌بندی شدند. در ادامه، با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی و نیز آزمون فریدمن، شاخص‌ها و زیرشاخص‌های موثر بر عدم مشارکت مردمی در طرح‌های آبخیزداری اولویت‌بندی شد. در نهایت، برای بررسی همسویی دو دیدگاه در میزان اهمیت زیرشاخص‌ها، آزمون کلموگروف-اسمیرنف دو نمونه‌ای به‌کار برده شد. نتایج نشان داد که در حوزه آبخیز عمارت از منظر خبرگان و بهره‌برداران، شاخص اقتصادی نقش بیشتری را در عدم مشارکت مردم نسبت به سایر شاخص‌ها دارد. نتایج رتبه‌بندی زیرشاخص‌ها از منظر جوامع محلی و کارشناسان نشان داد، به‌ترتیب زیرشاخص‌های "نادیده گرفتن منافع مردم به‌عنوان انگیزه اقتصادی مستقیم" و "عدم آموزش ساکنان حوضه در خصوص طرح‌ها" بیشترین اهمیت در عدم مشارکت مردم را دارند. با این حال، بیشترین اختلاف میزان اهمیت عوامل از منظر دو گروه کارشناسان و جوامع محلی، مربوط به زیرشاخص‌های "نادیده گرفتن منافع مردم به‌عنوان انگیزه اقتصادی مستقیم" و "عدم مشورت با جوامع محلی (شورای روستا) در نیازسنجی پروژه" است. نتیجه کلی، این‌که اجرای پروژه‌های چند منظوره و در نظر داشتن منافع آبخیزنشینان و نظرسنجی از جوامع محلی، به همراه آموزش بهره‌برداران می‌تواند زمینه‌ساز جلب مشارکت فعال مردم در پروژه‌های آبخیزداری حوضه شود.
