محسن کاظمی؛ سادات فیضنیا؛ حسن خسروی؛ صادق ناجی؛ حمید مصباح
چکیده
پایش تغییرات سطح دریاچهها و کاربری اراضی اطراف آنها یکی از راهکارهای دستیابی به مدیریت صحیح دریاچهها و تالابها است. در پژوهش حاضر، برای پایش تغییرات سطح و کاربری اراضی اطراف دریاچه مهارلو (استان فارس)، از تصاویر ماهوارهای سالهای 1366، 1380 و 1392 در دو ماه پر آب (فروردین) و خشک (شهریور) با اعمال تصحیحات هندسی و ...
بیشتر
پایش تغییرات سطح دریاچهها و کاربری اراضی اطراف آنها یکی از راهکارهای دستیابی به مدیریت صحیح دریاچهها و تالابها است. در پژوهش حاضر، برای پایش تغییرات سطح و کاربری اراضی اطراف دریاچه مهارلو (استان فارس)، از تصاویر ماهوارهای سالهای 1366، 1380 و 1392 در دو ماه پر آب (فروردین) و خشک (شهریور) با اعمال تصحیحات هندسی و اتمسفری بر روی تصاویر، از الگوریتم بیشینه احتمال برای تهیه کاربری اراضی استفاده شد. ضریب کاپا برای تصویر شهریور ماه سال 1366، 1380 و 1392 بهترتیب 0.85، 0.88 و 0.89 و برای فروردین ماه 1366 و 1392، 0.86 و 0.88 حاصل شد. پس از استخراج کاربریها و ارزیابی صحت کار، برای پایش تغییرات از روش مقایسه تصاویر ماهوارهای بعد از طبقهبندی استفاده شده است. نتایج نشاندهنده کاهش 82 درصدی سطح آب دریاچه در شهریور بوده است. این میزان کاهش در فروردین سال 1392-1366 به میزان 20 درصد بوده است. با کاهش سطح آب دریاچه در شهریور، میزان اراضی بدون پوشش و شورهزار به میزان 39 درصد و 37.5 درصد افزایش داشته است. تغییرات میزان اراضی کشاورزی و مرتعی اطراف دریاچه مهارلو از سال 1366 تا 1392 بهترتیب 28 درصد و 3.5 درصد کاهش داشته است. بهطورکلی، میزان سطح زیر کشت در اطراف دریاچه و میزان سطح آب دریاچه مهارلو با توجه به معنیدار نبودن تغییرات بارش طی بازه بلندمدت و افزایش معنیدار تبخیر و تعرق حوضه مهارلو طی سه دهه اخیر، کاهش چشمگیری داشته اما مساحت خاک بدون پوشش و اراضی شورهزار سطح دریاچه افزایش یافته است. این امر دارای پیامدهای متفاوتی است که نیازمند مدیریت و برنامهریزیهای صحیح تالابها و دریاچهها مخصوصا در طی سالهای اخیر است.
سید سعید غیاثی؛ فائزه رجبزاده؛ سمیه ناجیراد؛ سادات فیضنیا؛ علیاکبر نظریسامانی
چکیده
ارزیابی حساسیتپذیری زمینلغزشهای کمعمق با استفاده از روشهای مناسب و تعیین عوامل مؤثر در کاهش خطرات آن بسیار مؤثر میباشد. هدف از این مطالعه تعیین عوامل مؤثر در وقوع زمینلغزشهای کمعمق و بررسی کارایی مدل شاخص آماری در تهیه نقشه حساسیتپذیری میباشد. بدین منظور تعیین نرخ مربوط به طبقات هر عامل با استفاده از روش شاخص آماری ...
بیشتر
ارزیابی حساسیتپذیری زمینلغزشهای کمعمق با استفاده از روشهای مناسب و تعیین عوامل مؤثر در کاهش خطرات آن بسیار مؤثر میباشد. هدف از این مطالعه تعیین عوامل مؤثر در وقوع زمینلغزشهای کمعمق و بررسی کارایی مدل شاخص آماری در تهیه نقشه حساسیتپذیری میباشد. بدین منظور تعیین نرخ مربوط به طبقات هر عامل با استفاده از روش شاخص آماری صورت پذیرفت که با تطبیق نقشه پراکنش زمینلغزش و 10 لایه اطلاعاتی تهیهشده شامل؛ شیب، جهت، بارندگی، ارتفاع، تراکم زهکشی، انحنای دامنه، کاربری اراضی، سنگشناسی، رخسارههای ژئومورفولوژی و حساسیت نسبی واحدهای سنگی به فرسایش در محیط ArcGIS 9.3 انجام شد. سپس آزمون کارایی مدل مورد استفاده با استفاده از شاخص درصد سطح زیر منحنی (ROC) صورت پذیرفت که حاکی از دقت بالای مدل شاخص آماری میباشد (0.952). بهمنظور تعیین عوامل اصلی در وقوع زمینلغزشهای کمعمق از تجزیه به مؤلفههای اصلی (PCA) استفاده شد. نتایج نشان داد که متغیرهای میزان بارندگی، شیب، جهت شیب، حساسیت نسبی واحدهای سنگی به فرسایش و انحنای دامنه بهترتیب بیشترین تأثیر را در وقوع زمینلغزش دارند.
حجتاله صمدی ارقینی؛ سادات فیضنیا؛ علیاکبر نظریسامانی
چکیده
هدف از این پژوهش، تعیین جنس اجزاء تشکیلدهنده رسوبات و نسبت دادن ذرات رسوبی به واحدهای سنگ شناسی حوضه و در نتیجه تعیین سهم هر یک از واحدهای سنگ شناسی در رسوب زایی حوزه آبخیز میباشد. در این پژوهش ابتدا از رسوبات پشت سازههای حفاظت خاک و آب و همچنین، از رسوبات بستر آبراههها نمونهبرداری صورت گرفت. برای کلیه نمونهها دانهبندی ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، تعیین جنس اجزاء تشکیلدهنده رسوبات و نسبت دادن ذرات رسوبی به واحدهای سنگ شناسی حوضه و در نتیجه تعیین سهم هر یک از واحدهای سنگ شناسی در رسوب زایی حوزه آبخیز میباشد. در این پژوهش ابتدا از رسوبات پشت سازههای حفاظت خاک و آب و همچنین، از رسوبات بستر آبراههها نمونهبرداری صورت گرفت. برای کلیه نمونهها دانهبندی بهروش الک تر انجام شد. سپس الکهای 600 میکرون و چهارمیلیمتر بهعنوان الک شاخص انتخاب شدند و با انتخاب 100 دانه رسوبی از هر نمونه، بررسی های کانی شناسی با استفاده از بینوکلر با بزرگنمایی 40 برابر و با توجه به واقعیت رسوبی منطقه، صورت پذیرفت و جنس کانیها و خردهسنگها تعیین و با شمارش تعداد آنها و تعیین سهم هر کدام از کانیها و خردهسنگها، نتایج را با واحدهای سنگشناسی مقایسه و تطبیق داده، سنگ و واحد تولیدکننده هرکانی و خردهسنگها و درصد سهم هر واحد سنگی در تولید رسوب مشخص شد. مطابق نتایج بهدست آمده، واحد سنگ شناسی Єz با 44.62 درصد بیشترین سهم را در فرسایش و تولید رسوب بر عهده دارد. این واحد سنگ شناسی شامل شیل میکایی صورتی تا قرمز سازند زاگون میباشد. واحد سنگشناسی PMl که شامل آهک است با 22.88 درصد در رتبه دوم قرار دارد. سومین واحد سنگشناسی که بیشترین سهم را در تولید رسوب دارد، واحد Ev است که شامل آندزیت و آندزیت برشی شده همراه با میان لایههای توف و توفیت سازند کرج میباشد. واحدهای Pl-Qc و Єl (سازند لالون)، Qt و Js (سازند شمشک)، Et (سازند کرج)، Ek1 (سازند کرج)، Pd (سازند دورود)، Єbt (سازند باروت) و Ef (سازند فجن) بهترتیب با 4.25، 3.22، 2.09، 2.05، 2.01، 1.83، 1.33، 1.32 و 1.23 درصد در رتبههای بعدی قرار دارند و بهترتیب بیشترین سهم را در فرسایش و تولید رسوب حوضه دارند.
سهیلا آقابیگی امین؛ عبدالرسول تلوری؛ سید خلاق میرنیا؛ سادات فیضنیا؛ مهدی وفاخواه
چکیده
غلظت رسوب در رودخانهها و بهویژه در رودخانههای فصلی متاثر از جریان ناشی از تغییرات باران و یا ذوب برف در مواقع سیلابی است. با توجه به اینکه آبگیری و همچنین، عمر مفید مخازن سدهای احداث شده بر روی رودخانههای فصلی بهشدت وابسته به جریانهای سیلابی است، بررسی این موضوع، مهم و ضروری بهنظر میرسد. در پژوهش حاضر، ...
بیشتر
غلظت رسوب در رودخانهها و بهویژه در رودخانههای فصلی متاثر از جریان ناشی از تغییرات باران و یا ذوب برف در مواقع سیلابی است. با توجه به اینکه آبگیری و همچنین، عمر مفید مخازن سدهای احداث شده بر روی رودخانههای فصلی بهشدت وابسته به جریانهای سیلابی است، بررسی این موضوع، مهم و ضروری بهنظر میرسد. در پژوهش حاضر، تغییرات میزان غلظت رسوب معلق در سیلابها و همچنین، رواناب ناشی از ذوب برف در فصل بهار در رودخانه آبشینه در حوضه سد اکباتان همدان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، در طول دوره پیشبینی شده برای انجام این پژوهش، تعداد سه واقعه رگباری در فصل پاییز، دو واقعه رگباری در فصل بهار و پنج واقعه ذوب برف انتخاب و مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. تعداد کل نمونههای برداشت شده برای اندازهگیری بار معلق 226 عدد است که تجزیه و تحلیل آنها نشان از تغییرپذیری بار رسوب معلق در این حوضه دارد. ترسیم منحنیهای سنجه رسوب برای دادهها در پایههای زمانی مختلف روندهای متفاوتی را نشان میدهند. مقدار ضریب همبستگی برای هر دو وقایع رگباری و ذوب برف بهطور جزء بهترتیب 0.79 و 0.50 و برای کل دادههای سال 0.79 است. همچنین، بررسی مقادیر ضریب و توان منحنیهای سنجه بیانگر عدم تفاوت در فرسایشپذیری حوضه در دو فصل بررسی شده از سال است. تفکیک دو بخش بالارونده و پایینرونده هیدروگراف و بررسی اثر دبی آنها باعث بهبود روابط برازش شده بر منحنی سنجه رسوب شد. همچنین، الگوهای روابط بین دبی و غلظت رسوب به شکل حلقههای ساعتگرد و پادساعتگرد و الگویی مرکب از این دو نشان از توزیع منبع رسوب در سراسر حوزه آبخیز است.
مجید محمدی؛ حمیدرضا مرادی؛ سادات فیضنیا؛ حمیدرضا پورقاسمی
دوره 1، شماره 4 ، بهمن 1388، ، صفحه 248-258
چکیده
زمینلغزش از جمله سوانح طبیعی است که همه ساله موجب بروز خسارتهای فراوان مالی و جانی در کشور میشود . در سالهای اخیر ، وقوع ز مینلغزش در مناطق شمالی کشور به دلیل تغییر کاربری و احداث جاده افزایش یافته است. این پدیده در کشورهای رو به رشد، به دلیل افزایش سریع جمعیت و تخریب سریع منابع طبیعی شدیدتر است. روشهای متعددی برای پهنهبندی ...
بیشتر
زمینلغزش از جمله سوانح طبیعی است که همه ساله موجب بروز خسارتهای فراوان مالی و جانی در کشور میشود . در سالهای اخیر ، وقوع ز مینلغزش در مناطق شمالی کشور به دلیل تغییر کاربری و احداث جاده افزایش یافته است. این پدیده در کشورهای رو به رشد، به دلیل افزایش سریع جمعیت و تخریب سریع منابع طبیعی شدیدتر است. روشهای متعددی برای پهنهبندی خطر زمینلغزش وجود دارد. در این تحقیق، از روشهای تراکم سطح و فرآ یند تحلیل سلسله مراتبی برای پهنهبندی خطر زمینلغزش در منطقه استفاده شد. به منظور تهیه نقشه خطر زمینلغزش ، ابتدا با مطالعات میدانی نقشه پراکنش زمینلغزش حوضه و سپس نقشه عوامل موثر بر زمینلغزش تهیه و اولویتبندی عوامل موثر با استفاده از روش AHP، انجام شد . بررسیها نشان داد که خصوصیات سنگشناسی، فاصله ا ز جاده، شیب، فاصله از آبراهه، کاربری اراضی، ارتفاع و جهت شیب ، به ترتیب عوامل اصلی موثر در وقوع زمینلغزش در منطقه هستند. همچنین ارزیابی مدلها با استفاده از شاخص جمع کیفی نشان داد که مدل تراکم سطح ، نسبت به مدل تحلیل سلسله مراتبی، دقت بیشتری داشته است.
حمید رضا مرادی؛ نیره غضنفرپور؛ سادات فیضنیا
دوره 1، شماره 2 ، مرداد 1388، ، صفحه 119-127
چکیده
از عوامل موثر در فرسایش خاک, زمینشناسی سطحی است که هم از حیث حساسیت به فرسایش و هم از نظر تولید رسوب قابل بررسی است. در این پژوهش، به منظور بررسی حساسیت به فرسایش و رسوبزایی نهشته های کواترنر، بخشی از زیر حوضه سجزی- کوهپایه واقع در حوزه آبخیز زایندهرود با مساحت 67091.7 هکتار انتخاب شد و در هر واحد زمینشناسی، دستگاه بارانساز ...
بیشتر
از عوامل موثر در فرسایش خاک, زمینشناسی سطحی است که هم از حیث حساسیت به فرسایش و هم از نظر تولید رسوب قابل بررسی است. در این پژوهش، به منظور بررسی حساسیت به فرسایش و رسوبزایی نهشته های کواترنر، بخشی از زیر حوضه سجزی- کوهپایه واقع در حوزه آبخیز زایندهرود با مساحت 67091.7 هکتار انتخاب شد و در هر واحد زمینشناسی، دستگاه بارانساز مصنوعی برای تولید روان آب و رسوب بهکار گرفته شد. به منظور بررسی عوامل موثر در رسوبزایی و فرسایشپذیری، از مجاورت هر میکروکرت نمونهبرداری از خاک صورت گرفت و برخی از عوامل فیزیکی و شیمیایی آنها اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در منطقه مورد تحقیق، رسوبزایی و فرسایشپذیری در نهشته های کواترنری متفاوت, اختلاف معنیداری با هم دارند. مدلهای رگرسیونی به دست آمده هم نشان داد که در تولید رسوب نهشتهها، از بین عوامل اندازهگیری شده، مقادیر سیلت، ماسه، ماسهریز، رطوبتنسبی و آهک، و در فرسایش پذیری آنها، مقادیر سیلت+ ماسه خیلیریز، آهک، سیلت، رس، ماسه خیلیریز و هدایت الکتریکی نقش مؤثر داشته اند.